Petycje, skargi i wnioski
Dział VIII Kodeksu postępowania administracyjnego. Ustawa o petycjach. Komentarz
Pierwszy na rynku praktyczny komentarz do przepisów ustawy o petycjach i przepisów
Kodeksu postępowania administracyjnego o skargach i wnioskach, który wyjaśnia, jak
prawidłowo składać i rozpatrywać tego rodzaju wystąpienia
Najważniejsze korzyści wynikające z zakupu książki:
szczegółowe omówienie zasad sporządzania, wnoszenia i rozpatrywania petycji,
skarg i wniosków;
wyczerpująca analiza zasad rozróżniania petycji, skarg i wniosków oraz
praktycznych konsekwencji z tym związanych;
szczegółowe omówienie problemów związanych z rozpatrywaniem petycji, skarg i
wniosków przez organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego;
szczegółowe omówienie zasad sporządzania dokumentów w postępowaniu w sprawie
petycji, skarg i wniosków;
zebranie w jednej publikacji pełnego i aktualnego orzecznictwa sądów
administracyjnych i stanowisk organów administracji dotyczących petycji, skarg i
wniosków;
przedstawienie wzorów dokumentów, które są niezbędne dla prawidłowego
prowadzenia postępowania w sprawie petycji, skarg i wniosków.
Niniejsza publikacja stanowi pierwszą na rynku wydawniczym pozycję, która
szczegółowo i wyczerpująco omawia ustawę z 11 lipca 2014 r. o petycjach, która
weszła w życie 6 września 2015 r., a także kompleksowo przedstawia rozwiązania
zawarte w dziale VIII Kodeksu postępowania administracyjnego dotyczące skarg i
wniosków. Ponadto publikacja zawiera jedyny na rynku komentarz do rozporządzenia Rady
Ministrów w sprawie organizacji przyjmowania i rozpatrywania skarg i wniosków.
Książka stanowi niezbędną lekturę i narzędzie pracy dla pracowników wszystkich
organów władz publicznych, do których mogą być kierowane petycje, skargi i wnioski, a
zatem – w szczególności – administracji samorządowej i rządowej oraz
przedstawicieli organizacji pozarządowych, które posługują się tymi wystąpieniami w
swojej działalności. Komentarz rozwieje wiele wątpliwości interpretacyjnych, które
występują w praktyce, i przedstawi prawidłowe zasady postępowania z petycjami,
skargami i wnioskami, poparte poglądami zawartymi w orzecznictwie sądów
administracyjnych i w stanowiskach organów administracyjnych.
Komentarz stanowi kompleksowe opracowanie prawnych zagadnień związanych ze
składaniem i rozpatrywaniem petycji, skarg i wniosków. Jest materia szczególnie istotna
po wejściu w życie ustawy z 11 lipca 2014 r. o petycjach. W komentarzu położono
szczególny nacisk na kwestie związane z prawidłowym prowadzeniem postępowania w
sprawie petycji, skarg i wniosków przez organy, do których kierowane są takie
wystąpienia, w tym właściwego odpowiadania na nie. Zwrócono również uwagę na zasady
precyzyjnego rozróżniania tych środków. Ponadto komentarz zawiera omówienie sposobu
prawidłowego sporządzania pism w tym postępowaniu wraz z przedstawieniem ich
prawidłowo przygotowanych wzorów. Uzupełnieniem zagadnień omawianych w komentarzu jest
najważniejsze orzecznictwo sądów administracyjnych i stanowiska organów administracji.
Praktyczny charakter komentarza wzmacnia przedstawienie wielu przykładów obrazujących
trudności związane z omawianymi w nim zagadnieniami.
Dzięki niniejszej publikacji Czytelnik dowie się w szczególności:
jakie są obowiązki organu, do którego wniesiono petycję, skargę lub wniosek;
w jaki sposób prawidłowo prowadzić postępowanie w sprawie petycji, skargi lub
wniosku;
w jaki sposób prawidłowo odpowiadać na petycje, skargi i wnioski;
w jaki sposób prawidłowo sporządzać niezbędne dokumenty związane z
przyjmowaniem i załatwianiem petycji, skarg i wniosków;
jak zgodnie z prawem powinny być sporządzane i podejmowane przez organy stanowiące
jednostek samorządu terytorialnego uchwały dotyczące petycji, skarg i wniosków.
Wykaz skrótów
Wykaz orzeczeń
Wykaz literatury
Wprowadzenie
Część I. Komentarz do Działu VIII Kodeksu postępowania administracyjnego
DZIAŁ VIII. Skargi i wnioski
Rozdział 1. Postanowienia ogólne
Art. 221. [Podmioty uprawnione do wnoszenia skarg i wniosków; adresaci skarg i wniosków]
I. Konstytucyjne prawo składania skarg i wniosków
II. Krąg podmiotów uprawnionych do wnoszenia skarg i wniosków
III. Krąg podmiotów obowiązanych do załatwiania skarg i wniosków
IV. Interesy chronione w postępowaniu w sprawie skarg i wniosków
V. Postępowanie w sprawie skarg i wniosków jako forma kontroli społecznej
VI. Postępowanie w sprawie skarg a postępowanie w sprawie wniosków
VII. Postępowanie w sprawie skarg i wniosków jako postępowanie administracyjne
uproszczone
VIII. Postępowanie w sprawie skarg i wniosków a postępowanie administracyjne ogólne
oraz postępowania sądowe
IX. Postępowanie w sprawie skarg i wniosków a zasady ogólne Kodeksu postępowania
administracyjnego
X. Postępowanie w sprawie skarg i wniosków a przepisy Kodeksu postępowania
administracyjnego o postępowaniu administracyjnym ogólnym
XI. Wyłączenia stosowania przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego o
postępowaniu w sprawie skarg i wniosków
Art. 222. [Zasada ograniczonego formalizmu, zasada jednotorowości proceduralnej]
I. Zasada ograniczonego formalizmu, zasada jednotorowości proceduralnej
II. Zasada ograniczonego formalizmu i zasada jednotorowości proceduralnej w postępowaniu
w sprawie skarg i wniosków a postępowanie w sprawie petycji
III. Skarga, wniosek, petycja - sposób rozróżnienia
IV. Wystąpienia zawierające łącznie elementy skarg, wniosków i petycji
Art. 223. [Zasada przestrzegania właściwości; odpowiedzialność za niewłaściwe i
nieterminowe załatwianie skarg i wniosków]
I. Pojęcia rozpatrzenia i załatwienia skargi (wniosku)
II. Właściwość do rozpatrzenia i załatwienia skargi (wniosku)
III. Zasada przestrzegania właściwości
IV. Odpowiedzialność za niewłaściwe i nieterminowe załatwianie skarg i wniosków
Art. 224. [Pojęcie organu państwowego]
I. Funkcja przepisu
II. Pojęcie organu przedsiębiorstwa państwowego
III. Pojęcie innych państwowych jednostek organizacyjnych
Art. 225. [Przeciwdziałanie hamowaniu skarg]
I. Cel regulacji
II. Strona podmiotowa
III. Dostarczenie do publikacji materiału mającego znamiona skargi lub wniosku
IV. Strona przedmiotowa
V. Uszczerbek i zarzut
VI. Działanie w granicach prawem dozwolonych
VII. Współstosowanie regulacji z normami o odpowiedzialności pracowniczej
VIII. Stosunek artykułu 225 do ustawy o ochronie danych osobowych
IX. Zakaz upubliczniania danych osób wnoszących skargę lub wniosek
X. Naruszenie dóbr osobistych przez wniesienie skargi lub wniosku bądź materiału o ich
znamionach do publikacji
XI. Dostęp do informacji publicznej
XII. Relacje z Prawem prasowym
XIII. Artykuł 225 Kodeksu postępowania administracyjnego a Ordynacja podatkowa
XIV. Ochrona z artykułu 225 a możliwość kształtowania składu organów kolegialnych
jednostek samorządu terytorialnego
XV. Kontrola sądowa zapewnienia ochrony z artykułu 225
Art. 226. [Upoważnienie do wydania rozporządzenia]
I. Konstytucyjność przepisu
II. Zakres delegacji do wydania rozporządzenia
Rozdział 2. Skargi
Art. 227. [Zakres przedmiotowy skargi i jego granice]
I. Zakres przedmiotowy skargi i jego granice
II. Zakres przedmiotowy skargi - zarzuty
III. Kryteria zarzutów podnoszonych w skardze
Art. 228. [Tryb wnoszenia skargi]
Art. 229. [Właściwość do załatwienia skargi]
I. Reguły ustalania właściwości do rozpatrzenia skarg
II. Sposób ustalania właściwości do rozpatrzenia skargi a jej funkcje
III. Skargi na organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego
IV. Skargi na organy jednostek samorządu terytorialnego w zakresie zadań zleconych z
zakresu administracji rządowej
V. Skargi na wojewodę
VI. Skargi na ministra
VII. Skargi na organ centralny i jego kierownika
VIII. Skargi na organy administracji państwowej niebędące organami administracji
rządowej.
Art. 230. [Właściwość do rozpatrzenia skargi na organizację społeczną]
Art. 231. [Przekazanie skargi według właściwości]
Art. 232. [Delegowanie załatwienia skargi]
I. Delegacja do załatwienia skargi
II. Załatwienie a rozpatrzenie skargi
Art. 233. [Skarga w sprawie indywidualnej]
I. Zasada jednotorowości proceduralnej i pierwszeństwa postępowania jurysdykcyjnego
II. Istota regulacji
III. Wadliwa kwalifikacja treści skargi a bezczynność organu
IV. Właściwość rzeczowa sądów w sytuacji spornej kwalifikacji pisma
Art. 234. [Skarga w toku postępowania]
I. Istota przepisu
II. Obowiązek informacyjny wobec stron postępowania
III. Obowiązek badania treści pisma
IV. Skarga złożona przez stronę postępowania w kwestii, która go nie dotyczy
Art. 235. [Skarga po zakończeniu postępowania]
I. Istota przepisu
II. Nowelizacja z 2010 r.
III. Obowiązek precyzyjnego ustalenia treści skargi
IV. Podmiot wnoszący skargę a dalsze postępowanie
Art. 236. [Właściwość organu]
I. Istota przepisu
II. Forma przekazania skargi
Art. 237. [Termin i sposób załatwienia]
I. Zasada szybkości w postępowaniu skargowym
II. Termin na załatwienie skargi
III. Obowiązek informowania przez organ o przekroczeniu terminu ustawowego
IV. Środki zwalczania bezczynności lub przewlekłości organu przy załatwianiu skargi
V. Środki zaskarżenia uchybienia terminowi lub przewlekłości przy rozpatrywaniu skargi
w ramach systemu administracji
VI. Uwzględnienie środka zaskarżenia na bezczynność lub przewlekłość w
postępowaniu skargowym. Rażące naruszenie prawa
VII. Charakter czynności postępowania skargowego
VIII. Dokumenty postępowania skargowego a ustawa o dostępie do informacji publicznej
IX. Charakter prawny zawiadomienia
X. Zasada prawdy obiektywnej w postępowaniu skargowym
XI. Związanie organu sposobem załatwienia skargi
XII. Negatywne załatwienie skargi
XIII. Załatwienie skargi a załatwienie objętej nią sprawy
XIV. Uwzględnienie skargi
XV. Uprawnienia posłów, senatorów i radnych w postępowaniu skargowym
XVI. Informacja o stanie załatwienia skargi kierowana do posła, senatora albo radnego
XVII. Adresaci zawiadomienia o sposobie załatwienia skargi
XVIII. Brak środków zaskarżenia w sprawach skarg przed 15.8.2015 r.
XIX. Kognicja sądów administracyjnych w sprawie postępowań skargowych po 15.8.2015 r.
XX. Skarga na nieprawidłowe załatwienie wcześniejszej skargi
Art. 238. [Treść zawiadomienia]
I. Uwagi ogólne
II. Forma zawiadomienia
III. Wyłączenie kognicji sądów administracyjnych
IV. Elementy zawiadomienia
V. Sposób załatwienia skargi
VI. Uzasadnienie faktyczne i prawne
Art. 239. [Ponowne złożenie]
I. Uwagi ogólne
II. Warunki zastosowania
III. Brak obowiązku informacyjnego
IV. Skutki prawne
V. Relacja artykułu 239 do artykułu 225
Art. 240. [Odesłanie]
I. Uwagi ogólne
II. Pierwszeństwo postępowania jurysdykcyjnego
III. Dopuszczalność wnoszenia skarg w sprawach wewnętrznych
IV. Odpowiednie stosowanie przepisów działu VIII
V. Skargi kierowane do sądów
Rozdział 3. Wnioski
Art. 241. [Zakres przedmiotowy wniosku i jego granice]
Art. 242. [Właściwość do rozpatrzenia wniosków]
Art. 243. [Przekazanie według właściwości]
Art. 244. [Terminy; zawiadomienie]
I. Zasada szybkości w postępowaniu wnioskowym
II. Uprawnienia posłów, senatorów i radnych
III. Braki regulacji
IV. Zawiadomienie o sposobie załatwienia wniosku
V. Równoczesność
Art. 245. [Przekroczenie terminu]
I. Treść zawiadomienia
II. Dodatkowy termin załatwienia wniosku
III. Jednorazowość wyznaczenie terminu dodatkowego
IV. Zawiadomienie a skarga
V. Termin załatwienia a zrealizowania wniosku
Art. 246. [Skarga w sprawie wniosku]
I. Uwagi ogólne
II. Bezczynność przy załatwianiu skargi na bezczynność w załatwianiu wniosku
III. Dopuszczalność skargi w przedmiocie wniosku
IV. Uwzględnienie skargi w przedmiocie wniosku
V. Brak kontroli sądowej bezczynności lub przewlekłego załatwiania wniosku przed
15.8.2015 r.
VI. Dopuszczalność skargi do sądu administracyjnego na bezczynność lub przewlekłe
załatwianie wniosku po 15.8.2015 r.
Art. 247. [Odesłanie]
I. Odpowiedniość stosowania przepisów prawa
II. Odpowiednie stosowanie art. 230 Kodeksu postępowania administracyjnego w
postępowaniu wnioskowym
III. Odpowiednie stosowanie art. 237 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego w
postępowaniu wnioskowym
IV. Odpowiednie stosowanie art. 238 Kodeksu postępowania administracyjnego w
postępowaniu wnioskowym
Rozdział 4. Udział prasy i organizacji społecznych
Art. 248. [Pośrednictwo prasy]
I. Uwagi ogólne
II. Skargi i wnioski redakcji
Art. 249. [Pośrednictwo organizacji społecznych]
Art. 250. (uchylony).
Art. 251. [Odesłanie]
Art. 252. (uchylony)
Rozdział 5. Przyjmowanie skarg i wniosków
Art. 253. [Przyjmowanie obywateli przez organy w sprawach skarg i wniosków]
I. Przedmiot regulacji
II. Wyłączenie cudzoziemców
III. Obowiązki piastuna organu (jego zastępcy)
IV. Lista
V. Godziny i terminy przyjmowania
VI. Umieszczenie informacji
VII. Przyjmowanie obywateli w sprawach skarg i wniosków w jednostkach samorządu
terytorialnego
VIII. Informacja o przyjmowaniu skarg i wniosków jako informacja publiczna
IX. Regulacje wewnętrzne
Art. 254. [Rejestracja i przechowywanie]
I. Uwagi ogólne
II. Regulacja rejestrowania i przechowywania skarg i wniosków w aktach szczególnych
Art. 255. (uchylony).
Art. 256. [Wyłączenie pracownika]
I. Uwagi ogólne
II. Bezwzględny charakter normy
III. Odpowiedzialność pracownika
IV. Wyłączenie pracownika przy wnioskach
Rozdział 6. Nadzór i kontrola
Art. 257. [Nadzór zwierzchni nad załatwianiem skarg i wniosków]
I. Pojęcie nadzoru zwierzchniego
II. Rozdział kompetencji w zakresie nadzoru zwierzchniego
Art. 258. [Nadzór i kontrola nad załatwianiem skarg i wniosków]
I. Charakter przepisu
II. Nadzór uregulowany w art. 258 Kodeksu postępowania administracyjnego a nadzór
zwierzchni (art. 257 Kodeksu postępowania administracyjnego)
III. Organy właściwe
Art. 259. [Okresowe oceny załatwiania skarg i wniosków]
Art. 260. (uchylony).
Część II. Komentarz do rozporządzenia w sprawie organizacji przyjmowania
i rozpatrywania skarg i wniosków
Rozdział 1. Przepisy ogólne
§1. [Zakres normowania rozporządzenia]
I. Zakres normowania rozporządzenia
II. Skargi, wnioski i materiały przekazane przez media
§ 2. [Skargi i wnioski przesłane w odpisie]
I. Funkcja przepisu
II. Przesłanki zastosowania
§ 3. [Przyjmowanie i koordynowanie rozpatrywania skarg i wniosków]
§ 4. [Delegowanie uprawnienia do załatwienia skargi]
Rozdział 2. Przyjmowanie skarg i wniosków
§ 5. [Tryb wnoszenia]
I. Formy wniesienia skarg i wniosków
II. Wnoszenie skarg i wniosków za pomocą poczty elektronicznej
§ 6. [Protokół]
I. Sporządzanie i treść protokołu ze zgłoszenia skargi lub wniosku
II. Wnoszenie skarg i wniosków przez osoby niemogące złożyć podpisu
§ 7. [Potwierdzenie]
I. Obowiązek potwierdzenia złożenia skargi lub wniosku
II. Odmowa potwierdzenia a hamowanie krytyki
Rozdział 3. Rozpatrywanie skarg i wniosków
§ 8. [Braki skargi lub wniosku]
I. Niedopuszczalność skarg i wniosków anonimowych
II. Adres
III. Warunki pozostawienia skargi lub wniosku bez rozpoznania
IV. Wezwanie do wyjaśnienia lub uzupełnienia skargi bądź wniosku
V. Forma i treść wezwania
VI. Brak podstawy do wzywania do uzupełnienia innych elementów pisma
§ 9. [Zbieranie materiałów i wyjaśnień]
I. Postępowanie wyjaśniające w związku ze skargą lub wnioskiem
II. Zbieranie materiałów a terminy załatwienia skargi lub wniosku
III. Zbieranie materiałów a treść zawiadomienia o sposobie załatwienia skargi lub
wniosku
IV. Zwrócenie się do innego organu o materiały lub wyjaśnienia
V. Forma zbierania materiałów lub wyjaśnień
§ 10. [Skarga lub wniosek dotyczące spraw podlegających rozpatrzeniu przez różne
organy]
§ 11. [Wyłączenie od załatwienia skargi]
I. Funkcje przepisu
II. Zakres podmiotowy wyłączenia
III. Konsekwencje naruszenia zakazu
§ 12. [Środki zmierzające do usunięcia stwierdzonych uchybień]
§ 13. [Zawiadomienie redakcji]
I. Redakcje uprawnione
II. Obligatoryjność zawiadamiania redakcji
III. Treść zawiadomienia
Rozdział 4. Przepis końcowy
§ 14. [Wejście w życie]
Część III. Komentarz do ustawy o petycjach
Art. 1. [Zakres normowania ustawy]
I. Uwagi ogólne
II. Pojęcia
Art. 2. [Pojęcie petycji]
I. Podmioty wnoszące petycję
II. Interesy chronione w postępowaniu w sprawie petycji
III. Krąg adresatów petycji
IV. Przedmiot petycji
Art. 3. [Zasada ograniczonego formalizmu, zasada jednotorowości proceduralnej]
I. Treść zasad
II. Skarga, wniosek, petycja - sposób rozróżnienia
III. Wystąpienia zawierające łącznie elementy skarg, wniosków i petycji
Art. 4. [Elementy formalne petycji]
I. Uwagi ogólne
II. Oznaczenie podmiotu
III. Wskazanie adresu
IV. Oznaczenie adresata
V. Przedmiot petycji
VI. Zgoda na ujawnienie danych osobowych
VII. Podpis pod petycją pisemną
VIII. Nieobligatoryjność podpisu pod petycją składaną za pomocą środków
komunikacji elektronicznej
IX. Adres poczty elektronicznej
X. Środki komunikacji elektronicznej
XI. Skutki braków
Art. 5. [Petycje w interesie podmiotu trzeciego]
I. Uwagi ogólne
II. Forma zgody
III. Wyjaśnienie wątpliwości
Art. 6. [Przekazanie petycji podmiotowi właściwemu]
I. Uwagi ogólne
II. Treść zawiadomienia
III. Charakter terminu
IV. Liczba spraw
V. Bieg terminu po przekazaniu petycji
Art. 7. [Skutki braków formalnych petycji]
I. Konsekwencje braków formalnych względnych i bezwzględnych
II. Pozostawienie petycji bez rozpatrzenia
III. Terminy
Art. 8. [Informacja o petycjach]
Art. 9. [Petycje do Sejmu, Senatu i organów stanowiących jednostek samorządu
terytorialnego]
I. Petycje do Sejmu i Senatu
II. Dekoncentracja wewnętrzna
Art. 10. [Terminy rozpatrzenia petycji]
I. Termin rozpatrzenia petycji - uwagi ogólne
II. Rozpatrzenie petycji "bez zbędnej zwłoki"
III. Przedłużenie terminu
Art. 11. [Petycja wielokrotna]
I. Uwagi ogólne
II. Zarządzenie
III. Obowiązki informacyjne
IV. Ogłoszenie o wezwaniu do uzupełnienia lub wyjaśnienia treści petycji
V. Sposób zawiadomienia o sposobie załatwienia petycji wielokrotnej
Art. 12. [Pozostawienie petycji bez rozpatrzenia]
I. Uwagi ogólne
II. Przesłanki pozostawienia petycji ponownej bez rozpatrzenia
III. Informacja o pozostawieniu petycji bez rozpatrzenia
IV. Tożsamość przedmiotowa petycji w części
Art. 13. [Zawiadomienie; Uzasadnienie; Wyłączenie skargi]
I. Uwagi ogólne
II. Sposób załatwienia petycji
III. Elementy formalne zawiadomienia o sposobie załatwienia petycji
IV. Uzasadnienie sposobu załatwienia petycji
V. Niedopuszczalność skargi powszechnej
VI. Dopuszczalność skargi do sądu administracyjnego na bezczynność lub przewlekłe
załatwianie petycji
Art. 14. [Zbiorcza informacja o petycjach rozpatrzonych w roku poprzednim]
I. Cel przepisu
II. Treść informacji
Art. 15. [Odpowiednie stosowanie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego]
Art. 16. [Nowelizacja Kodeksu postępowania administracyjnego]
Art. 17. [Wejście w życie]
Część IV. Wzory dokumentów
Wzór Nr 1: Skarga
Wzór Nr 2: Przekazanie skargi organowi właściwemu
Wzór Nr 3: Zawiadomienie o przekazaniu skargi organowi właściwemu
Wzór Nr 4: Wskazanie organu właściwego
Wzór Nr 5: Przekazanie skargi do rozpatrzenia organowi niższego stopnia
Wzór Nr 6: Zawiadomienie o sposobie załatwienia skargi
Wzór Nr 7: Zawiadomienie o sposobie załatwienia skargi (uchwała organu stanowiącego
jednostki samorządu terytorialnego)
Wzór Nr 8: Wniosek
Wzór Nr 9: Przekazanie wniosku organowi właściwemu
Wzór Nr 10: Zawiadomienie o przekazaniu wniosku organowi właściwemu
Wzór Nr 11: Zawiadomienie o sposobie załatwienia wniosku
Wzór Nr 12: Przedłużenie terminu załatwienia wniosku
Wzór Nr 13: Skarga na sposób załatwienia wniosku
Wzór Nr 14: Petycja
Wzór Nr 15: Przekazanie petycji do podmiotu właściwego
Wzór Nr 16: Zawiadomienie o przekazaniu petycji podmiotowi właściwemu
Wzór Nr 17: Wezwanie do uzupełnienia lub wyjaśnienia treści petycji
Wzór Nr 18: Informacja o pozostawieniu petycji bez rozpatrzenia i poprzednim sposobie
załatwienia petycji
Wzór Nr 19: Zawiadomienie o sposobie załatwienia petycji
214 stron, Format: 17.0x24.0cm, oprawa miękka
