Mniejszości narodowe krajów Grupy Wyszehradzkiej w procesach integracyjnych Europy
tożsamość młodziezy mniejszości autochtonicznych
[…] książka dr Janiny Urban prezentuje się szczególnie
interesująco i – nie waham się stwierdzić – w wielu aspektach ma charakter
pionierski. Poświęcona diagnozie procesów tożsamościowych środowisk zróżnicowanych
kulturowo w okresie zmiany społecznej obejmuje niezwykle szeroki obszar zagadnień.
Przyjęta przez Autorkę perspektywa metodologiczna prowadzi ją w konsekwencji do
objęcia refleksją teoretyczną wielorakich aspektów procesów tożsamościowych i ich
uwarunkowań. Interdyscyplinarny warsztat, którym z powodzeniem się posługuje, pozwala
Jej uzyskać w tym zakresie efekty badawcze o poważnych walorach poznawczych i
metodologicznych, a także – co wydaje się szczególnie ważne – praktycznych.
Z recenzji wydawniczej prof. zw. dra hab. Wiktora Rabczuka
Przedmowa (Tadeusz Lewowicki)
Wstęp
Wprowadzenie - w poszukiwaniu elementów towarzyszących konceptualizacji i interpretacji
Rozdział I
Tożsamość młodzieży środowisk wielokulturowych Grupy Wyszehradzkiej w
procesach integracji z Unią Europejską
1.1. Problemy tożsamościowe w czasie zmiany społecznej związanej z
integracją z Unią Europejską
1.1.1. Procesy integracyjne w Unii Europejskiej i obraz zmiany społecznej w krajach Grupy
Wyszehradzkiej
1.1.2. Sfera aksjologiczna przestrzeni społeczno-politycznej a powinności szkoły
1.1.2.1. Szacunek i zaufanie - fundamenty aksjologicznego wymiaru sfery publicznej
1.1.2.2. Tolerancja a indywidualizm jako wyzwanie edukacji
1.1.3. Tożsamość młodzieży w czasie zmiany społecznej - w procesach integracji i
globalizacji
1.2. Tożsamość młodzieży a problematyka edukacyjna
1.2.1. Tożsamość młodzieży - wybrane sposoby definiowania
1.2.2. Tożsamość szkoły a tożsamość młodzieży w środowisku wielokulturowym
Rozdział II
Mniejszości narodowe w społecznościach zróżnicowanych kulturowo
2.1. Autochtoniczne mniejszości narodowe państw Grupy Wyszehradzkiej
sąsiadujące z zagraniczną ojczyzną jako grupa historyczno-polityczna i społeczna
2.1.1. Naród - państwo narodowe w politycznej kulturze europejskiej w kontekście
rozważań o mniejszościach narodowych państw Grupy Wyszehradzkiej
2.1.1.1. Mniejszość narodowa i narody dla niej znaczące
2.1.1.2. Szkoła mniejszości narodowych w państwie narodowym
2.1.2. Mniejszość narodowa w społeczności lokalnej. Sąsiedztwo - pogranicze -
tożsamość młodzieży pogranicza
2.1.2.1. Polityczno-społeczne uwarunkowania środowiska lokalnego a mniejszość narodowa
2.1.2.2. Pogranicza - sytuacja pogranicza i człowiek pogranicza
2.1.2.3. Pogranicze - uwagi krytyczne
2.2. Wielokulturowość w środowisku - typy współżycia i procesy im towarzyszące
2.2.1. Typy współżycia .
2.2.2. Międzykulturowość i asymilacja w sytuacji pogranicza
Rozdział III
Tożsamość obywatelska młodzieży autochtonicznych mniejszości narodowych
państw Grupy Wyszehradzkiej i szkoła mniejszości w wielokulturowym środowisku
pogranicza w procesach integracyjnych Europy
3.1. "Europeizacja" w hierarchicznych strukturach "integracji
europejskiej" i w obszarze edukacyjnym środowisk wielokulturowych krajów Grupy
Wyszehradzkiej
3.1.1. Europejski projekt integracyjny. "Europeizacja" i "europejskość"
- rozumienie pojęć i procesów
3.1.2. "Europeizacja" i "europejskość" w obszarze edukacyjnym
środowisk wielokulturowych krajów Grupy Wyszehradzkiej
3.2. Tożsamość obywatelska autochtonicznych mniejszości narodowych krajów Grupy
Wyszehradzkiej i jej "europejskość"
3.2.1. "Europejskość" w wielowymiarowości tożsamości społecznych
młodzieży pogranicza w procesach integracji z Unią Europejską - wprowadzenie do
problematyki obywatelstwa
3.2.2. Tożsamość obywatelska a tożsamość narodowa mniejszości
3.2.3. Tożsamość autochtonicznych mniejszości narodowych w kontekście polityki
uznania
3.3. Konkluzje w kontekście prezentowanych teorii
3.4. Mniejszość i większość jako grupy wzajemnego odniesienia a zadania edukacji
międzykulturowej
3.4.1. Grupy wzajemnego odniesienia w środowisku wielokulturowym
3.4.2. Edukacja międzykulturowa a szkoła na pograniczach
Rozdział IV
Metodologia badań własnych i charakterystyka środowiska
4.1. Cele - problemy - hipotezy
4.1.1. Uzasadnienie wyboru tematu
4.1.2. Pojęcia teoretyczne
4.1.3. Problemy i hipotezy główne
4.1.4. Zmienne i wskaźniki
4.1.5. Problemy i hipotezy szczegółowe
4.2. Dobór badanych grup i metoda badania
4.2.1. Metoda
4.2.2. Dobór badanych grup - konceptualizacja, sposób, liczebność
4.2.2.1. Konceptualizacja doboru badanych grup
4.2.2.2. Sposób doboru próby i jej liczebność
4.2.3. Techniki, narzędzia, metody statystyczne
4.3. Środowisko i szkolnictwo autochtonicznych mniejszości narodowych
4.3.1. Środowisko młodzieży wybranych mniejszości narodowych autochtonicznych państw
Grupy Wyszehradzkiej - podstawy prawne dla mniejszości i ich charakterystyka
4.3.1.1. Mniejszości narodowe - wybrane aspekty historii pojęcia w kontekście ich praw
4.3.1.2. Prawna sytuacja ochrony mniejszości narodowych w państwach Grupy Wyszehradzkiej
w kontekście porównawczym - wybrane aspekty
4.3.1.2.1. Ochrona mniejszości narodowych - główna charakterystyka
4.3.1.2.2. Prawa mniejszości narodowych w państwach Grupy Wyszehradzkiej - ujęcie porównawcze
wybranej egzemplifikacji: "zakotwiczenia" w nich obywatelstwa
4.3.2. Wprowadzenie do sytuacji mniejszości narodowych wybranych środowisk - szkicowe
ujęcie demograficzne i kulturowe
4.3.3. Szkolnictwo autochtonicznych mniejszości narodowych
Rozdział V
Młodzież środowisk wielokulturowych państw Grupy Wyszehradzkiej w procesach
integracyjnych z Unią Europejską - postawy i nastawienia dotyczące zjednoczenia i
kwestii mniejszości
5.1. Nastawienia młodzieży do procesów zjednoczeniowych - akceptacje, obawy i
ich powody oraz związane z tym oczekiwania
5.1.1. Akceptacja i oczekiwania młodzieży związane z Unią Europejską i NATO
5.1.1.1. Akceptacja i oczekiwania młodzieży związane z Unią Europejską
5.1.1.2. Akceptacja młodzieży wstąpienia do NATO oraz powody akceptacji i obaw
5.1.2. Ważność tradycji vs wstąpienie do Unii Europejskiej w opiniach młodzieży
5.1.3. Oczekiwania zmian jakości życia przez młodzież po wstąpieniu do Unii
Europejskiej
Konkluzje
5.2. Kwestia miejsca mniejszości narodowych w kraju zamieszkania - środowisku i
państwie - oczekiwania mniejszości
i ich akceptacja przez większość
5.2.1. Wizja własnego miejsca w kraju w opiniach uczniów ze szkół mniejszości i
akceptacja tej wizji przez uczniów szkół większości
5.2.1.1. Co znaczy ojczyzna - opinie mniejszości i większości
5.2.1.2. Gwarancja praw w konstytucji i parlamencie dla mniejszości narodowych - opinie
młodzieży licealnej ze szkół dla mniejszości i większości
5.2.2. Dwujęzyczność środowiska z mniejszością autochtoniczną - oczekiwania
młodzieży szkół mniejszości i akceptacja młodzieży szkół większości
5.2.3. Asymilacja mniejszości, respektowanie jej praw w kraju i Unii Europejskiej w
opiniach młodzieży szkół mniejszości i większości
5.2.4. Dostępność do prestiżu - opinie młodzieży szkół mniejszości i większości
Konkluzje
5.3. Korzystanie z wielokulturowości środowiska jako potencjału pogranicza
5.3.1. Korzystanie z wielokulturowości mediów przez uczniów ze szkół mniejszości i
większości
5.3.2. Plany życiowe uczniów ze szkół dla mniejszości i większości
Konkluzje
5.4. Kultura, język, szkoła w rodzinach mniejszości narodowych
5.4.1. Kultura i język w rodzinach mieszanych i jednorodnych mniejszości - opinie
młodzieży licealnej ze szkół dla mniejszości i większości
5.4.1.1. Kultura w wychowaniu dzieci - opinie młodzieży licealnej na temat wyborów w
rodzinach mieszanych i jednorodnych mniejszości
5.4.1.2. Język w wychowaniu dzieci - opinie młodzieży licealnej na temat wyborów w
rodzinach mniejszości mieszanych i jednorodnych
5.4.2. Wybór szkoły dla dzieci w rodzinach mniejszości mieszanych i jednorodnych -
opinie młodzieży licealnej szkół dla mniejszości i większości
5.4.3. Religia i narodowość w życiu uczniów ze szkół dla mniejszości i większości
Konkluzje
Rozdział VI
Szkoła mniejszości w środowisku wielokulturowym na pograniczu przed
wstąpieniem do Unii Europejskiej - miejsce kształtowania podmiotowości i nastawień do
wielokulturowości
6.1. Wizja szkoły - hierarchie celów i oczekiwania rodziców w ocenach
nauczycieli
6.1.1. Tożsamość szkoły - hierarchia zadań i oczekiwania rodziców
6.1.1.1. Hierarchia zadań szkoły - przygotowanie obywatelskie i narodowe w ocenach
nauczycieli
6.1.1.2. Udział rodziców w kształtowaniu "wizji" szkoły w ocenie nauczycieli
6.1.2. Tradycja vs współczesność w formowaniu wizji szkoły - oceny nauczycieli
Konkluzje
6.2. Autonomia szkoły pogranicza - ujęcie porównawcze
6.2.1 Autonomia nauczyciela - dobór programów, podręczników i treści kształcenia
6.2.2. Wykorzystywanie alternatywnych programów i podręczników - deklaracje nauczycieli
liceów z programem dla mniejszości vs większości Konkluzje
6.3. Hierarchia celów szkoły - opinie nauczycieli Konkluzje
6.4. Działalność szkoły - jej otwartość wobec "inności" i
wielokulturowości środowiska
6.4.1. Współpraca szkół ze środowiskiem większościowym, mniejszościowym i
szkołami
6.4.2. Wykorzystywanie wielokulturowości środowiska
Konkluzje
Rozdział VII
Podsumowania i interpretacje
7.1. "Tożsamość młodzieży mniejszości" i "tożsamość
szkoły pogranicza"
7.1.1. Podsumowanie w kontekście tożsamości młodzieży mniejszości
7.1.2. Podsumowanie w kontekście "tożsamości" szkoły pogranicza
7.1.3. Konkluzje dotyczące "tożsamości szkoły pogranicza" w kontekście
kształtowania tożsamości młodzieży pogranicza
7.2. "Tożsamość młodzieży mniejszości" - interpretacje w kontekście
"jednostek niekonsystentnych" i teorii grup odniesienia porównawczego w wyróżnionych
obszarach
7.2.1. Podsumowanie osiąganych poziomów kompetencji grupy mniejszości i
"jakości" komunikacji w środowisku w wyróżnionych obszarach
7.2.2. "Młodzież 2004" i "Młodzież 2014"
Zakończenie
Summary
Bibliografia
Aneks
671 stron, Format: 15.5x22.5cm, oprawa miękka
