Reprezentacja wyborcza kobiet po wejściu Polski do Unii Europejskiej
Problematyka reprezentacji wyborczej kobiet w organach władzy zaliczana jest do tych
zagadnień życia politycznego, które wywołują dużo emocji społecznych. W Polsce
zjawisko to zyskuje coraz większe zainteresowanie, zwłaszcza w kontekście wejścia do
Unii Europejskiej.
Mimo to wyraźny jest deficyt kompleksowych badań, które podejmowałyby próbę
odpowiedzi na pytanie dotyczące wpływu przystąpienia Polski do UE na udział
przedstawicielek płci żeńskiej we władzy wyłonionej w wolnych i cyklicznych wyborach.
Niniejsza praca ma w założeniu wypełnić istotną w badaniach nad reprezentacją
wyborczą kobiet lukę poznawczą, ale także być twórczym wkładem w rozwój badań nad
udziałem politycznym kobiet w kontekście zmian, jakie zaszły w Polsce po 2004 r.
Przedmiotem rozważań będą procesy i zjawiska społeczno-polityczne znajdujące
odzwierciedlenie w wyborach, które prowadzą do wyłonienia kobiecej reprezentacji w
określonych ciałach decyzyjnych oraz analiza tej reprezentacji w Polsce i na tle innych
krajów UE. Analizie zostanie poddana reprezentacja wyborcza kobiet nie tylko na szczeblu
parlamentarnym poszczególnych państw, ale także w strukturach unijnych.
W rozprawie omówiono również czynniki wpływające pozytywnie i negatywnie na
szanse kobiet w procesie rekrutacji politycznej. Uwzględnienie tych determinantów
pozwala wytłumaczyć zjawisko udziału kobiet w sferze publicznej.
Wstęp - reprezentacja wyborcza jako kategoria analizy
politologicznej
Rozumienie pojęcia reprezentacji
Pojęcie reprezentacji w kontekście podziału na rządzących i rządzonych
Wybory a reprezentacja polityczna
Reprezentacja jako zapis konstytucyjny
Nowoczesna reprezentacja polityczna jako reprezentacja wyborcza
Reprezentacja odzwierciedleniem składu społeczeństwa
Reprezentacja wyborcza gwarantem równych szans
Przedmiot badań
Pytania i hipotezy badawcze
Czy stworzenie warunków poprzez implementowanie regulacji prawnych dnoszących się
do równości szans kobiet i mężczyzn wpłynęło na zwiększenie reprezentacji kobiet w
kolejnych elekcjach parlamentarnych i samorządowych po 2004 r.?
Dlaczego tak ważne jest, aby było więcej kobiet w ciałach decyzyjnych?
Czy warto podejmować specjalne środki, które zwiększą reprezentację wyborczą
kobiet?
Jaki jest sens badania udziału kobiet, skoro Polska implementowała regulacje prawne
dotyczące równości szans kobiet i mężczyzn?
Dlaczego warto monitorować postęp w kwestii reprezentacji wyborczej kobiet?
Struktura pracy
Metody badawcze
Stan badań jako przesłanka podjęcia tematu
Szeroki zakres materiałów źródłowych
Część I: Reprezentacja wyborcza kobiet w organach władzy w Polsce i Unii
Europejskiej
Rozdział I: Reprezentacja wyborcza kobiet w Polsce po 2004 r
1.1. Kobiety w polskim parlamencie w latach 2005-2011
1.1.1. Kobiety w wyborach parlamentarnych w 2005 r.
1.1.2. Kobiety w wyborach parlamentarnych w 2007 r.
1.1.3. Kobiety w wyborach parlamentarnych w 2011 r.
1.2. Udział kobiet w elekcjach prezydenckich w Polsce w 2005 i 2010 r.
1.3. Udział kobiet w organach kolegialnych samorządu terytorialnego po wyborach w 2006 i
2010 r.
1.4. Kobiety w organach wykonawczych jednostek samorządowych po wyborach w 2006 i 2010 r.
1.5. Podsumowanie
1.5.1. Systematyczny wzrost reprezentacji kobiet w Sejmie i nierówny w Senacie
1.5.2. Urząd prezydencki w Polsce zarezerwowany dla silnego lidera partyjnego
1.5.3. Decentralizacja władzy państwowej szansą na zaistnienie kobiet w lokalnej
polityce
1.5.4. Działania kobiet piastujących urząd wójta, burmistrza i prezydenta miasta
motywacją do zwiększenia kobiecej reprezentacji wyborczej w tych gremiach
1.5.5. Zmiana polityki kadrowej partii politycznych w kierunku jasnych reguł wyłamania
kandydatów
Rozdział II: Polska na tle innych państw Unii Europejskiej w reprezentacji
wyborczej kobiet w krajowej legislatywie i Parlamencie Europejskim
2.1. Polska na tle innych państw w reprezentatywności kobiet w legislatywie
2.2. Polki w wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2004 r.
2.3. Polki w wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2009 r.
2.4. Kobiety krajów Unii Europejskiej w Parlamencie Europejskim
2.4.1. Działania Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia Parlamentu Europejskiego
2.5. Podsumowanie
2.5.1. Więcej kobiet w Parlamencie Europejskim w 2009 r. wynikiem zwiększenia kobiecej
reprezentacji w nowych państwach członkowskich .
2.5.2. Różny przebieg kampanii wyborczych w Polsce w wyborach w 2004 i 2009 r. i ich
finalny efekt małej reprezentacji kobiet w Parlamencie
Europejskim
2.5.3. Zmiany w prawie wyborczym w kierunku zwiększenia reprezentacji
wyborczej kobiet w Parlamencie Europejskim
Część II: Metody zwiększania wyborczej reprezentacji kobiet w Polsce i w
krajach Unii Europejskiej
Rozdział III: Czynniki determinujące większy udział kobiet w polskiej polityce
3.1. Polskie próby wprowadzenia parytetów i kwot w zapisach ustawowych a ich finalny
efekt
3.1.1. Losy ustawy o równym statucie kobiet i mężczyzn
3.1.2. System kwotowy w wewnętrznych regulacjach niektórych partii
3.1.3. Działania środowisk i organizacji kobiecych w kierunku wzrostu udziału kobiet w
gremiach decyzyjnych
3.1.4. Uchwalenie ustawowych zapisów kwotowych
3.2. Struktura układania list wyborczych jednym z czynników wpływających na uzyskanie
mandatu
3.3. Efektywność działań wyborczych kobiet jako jeden z czynników wpływających na
wynik wyborczy na przykładzie wybranych kampanii
wyborczych kandydatek do Rady Miejskiej w Łodzi
3.4. Stereotypowe postrzeganie ról kobiet i mężczyzn w społeczeństwie barierą
wpływającą na zaangażowanie polityczne kobiet w Polsce
3.5. Kobiety potrzebne w polityce - opinie radnych Rady Miejskiej w Łodzi na temat
zwiększenia udziału płci żeńskiej w organach kolegialnych
3.6. Podsumowanie
3.6.1. Nieudolność we wprowadzeniu projektu ustawy o równym statusie kobiet i
mężczyzn wynikiem zawirowań na polskiej scenie politycznej
3.6.2. Wymogi prawne a działania dobrowolne zwiększające szansę na pojawianie się
kobiet na listach wyborczych
3.6.3. Znaczenie miejsca na liście w kontekście uzyskania mandatu
3.6.4. Ocena skuteczności działań wyborczych kobiet
3.6.5. Bariery pozainstytucjonalne awansu politycznego kobiet przyczyną ich
niedoreprezentowania w życiu politycznym
Rozdział IV: Polska na tle krajów Unii Europejskiej w kontekście czynników
determinujących udział kobiet w życiu politycznym
4.1. Państwa nordyckie jako modele wzorcowe uczestnictwa kobiet w życiu politycznym
4.2. Uwarunkowania uczestnictwa kobiet w polityce w państwach "starej
piętnastki" Unii Europejskiej
4.2.1. Czynniki instytucjonalne i kulturowe wpływające na reprezentację wyborczą
kobiet w Holandii, Belgii, Hiszpanii, Niemczech, Austrii i we Włoszech
4.2.2. Czynniki instytucjonalne i kulturowe wpływające na reprezentację wyborczą
kobiet w Portugalii, Francji, Luksemburgu, Wielkiej Brytanii, Grecji i Irlandii
4.3. Determinanty udziału kobiet w życiu politycznym w "nowych" krajach
należących do Unii Europejskiej
4.4. Podsumowanie
4.4.1. Umiejscowienie wzorców zaczerpniętych z państw nordyckich w zakresie pozycji
kobiet w życiu społecznym i politycznym w polskich realiach
4.4.2. Stosowanie kwot jako bezpośredni mechanizm zwiększania udziału kobiet w
parlamentach niektórych krajów "starej piętnastki" Unii
Europejskiej
4.4.3. Stopniowe wprowadzanie bezpośrednich mechanizmów zwiększających udział kobiet
i zmiany kulturowe szansą dla krajów byłego bloku komunistycznego w niwelowaniu
różnic między nimi, a krajami "starej piętnastki"
Rozdział V: Wpływ polityki równości płci i systemów wyborczych na
zwiększenie wyborczej reprezentacji kobiet w organach kolegialnych
5.1. Polityka gender mainstreaming a efekty partycypacji kobiet w sferze politycznej
5.1.1. Czym jest gender mainstreaming?
5.1.2. Próby wprowadzenia strategii gender mainstreaming
5.1.3. Problematyka równości płci w teorii i praktyce
5.1.4. Instytucjonalne gwarancje równości płci
5.1.5. Podmioty rządowe działające na rzecz równości płci w państwach
członkowskich Unii Europejskiej
5.2. Wpływ polityki równości na przeciwdziałanie dyskryminacji politycznej kobiet w
Polsce
5.2.1. Polityczne zawirowania wokół Urzędu Pełnomocnika ds. Kobiet
5.2.2. Kluczowe działania wyznaczone w Krajowym Programie Działań na Rzecz Równego
Traktowania na lata 2013-2016
5.2.3. Regres we wprowadzaniu polityki równościowej w Polsce
5.3. System wyborczy a uczestnictwo polityczne kobiet w Polsce
5.3.1. Wyjaśnienie pojęcia systemu wyborczego
5.3.2. Nowe rozwiązania zawarte w Kodeksie wyborczym
5.3.3. Wybory większościowe odzwierciedleniem braku zachowania właściwych proporcji
obu płci w organie kolegialnym
5.3.4. Różne aspekty oddziaływania systemu proporcjonalnego
5.3.5. Kobiety raczej niechętne okręgom jednomandatowym
5.3.6. Skutki wprowadzonych zmian dotyczących wyborów w okręgach jednomandatowych
5.4. Podsumowanie
5.4.1. Ocena skuteczności strategii gender mainstreaming dla polityki i społeczeństwa
5.4.2. Wpływ działań rządowych podmiotów na rzecz równości płci na reprezentację
wyborczą kobiet
5.4.3. Niewystarczające działania mające na celu wyrównanie szans kobiet i mężczyzn
w sferze politycznej w Polsce
5.4.4. Wpływ systemu wyborczego na reprezentację wyborczą kobiet w Polsce
Zakończenie
Aneks - informacja na temat badań
Ankieta dla radnych:
Wykaz źródeł
Źródła prawa
Literatura - książki i artykuły naukowe
Artykuły prasowe
Słowniki i encyklopedie
Statuty partii
Źródła internetowe
Programy i raporty
Spis tabel i wykresów
Spis tabel
Spis wykresów
Spis zdjęć
378 stron, Format: 16.5x24.0cm, oprawa twarda
