|
MARIA CZAPLICKA: PŁEĆ, SZAMANIZM, RASA BIOGRAFIA ANTROPOLOGICZNA
KUBICA G. wydawnictwo: WYD UJ , rok wydania 2015, wydanie Icena netto: 44.89 Twoja cena 42,65 zł + 5% vat - dodaj do koszyka Maria Czaplicka: Płeć, szamanizm, rasa
Biografia antropologiczna
Ta antropologiczna biografia antropolożki, której droga życiowa
i kariera naukowa nie ułożyły się według scenariusza sukcesu jest dziełem
pionierskim, dającym się porównać chyba tylko z Siostrami Malinowskiego tej samej
Autorki (2006). Grażyna Kubica, w świadomym wieloletnim zamierzeniu badawczym,
zaszczepia na polskim gruncie osiągnięcia teoretyczne i doświadczenia wypracowane przez
zachodnią historię antropologii, w tym nowatorską biografistykę antropologiczną. Jej
biografia Marii Antoniny Czaplickiej (1884–1921) została ujęta w bardzo szerokim
kontekście historycznym, społecznym i kulturowym, uwzględniającym zarówno historię
antropologii w szerokim rozumieniu (historię idei, pojęć, instytucji, kluczowe postacie
i ich dorobek), jak i złożoną problematykę emancypacji kobiet-naukowczyń, historię
środowisk, w których funkcjonowała bohaterka (polskich, brytyjskich i rosyjskich), czy
wreszcie historię polityczną. Jest to kontekstualizacja przemyślana i krytyczna,
sproblematyzowana w sposób, który sprawia, że przedstawiona czytelnikowi biografia
bohaterki jest daleka od tradycyjnej relacji o trajektorii czyjegoś życia; nabiera
wymiaru uniwersalnego, porusza w czytelniku struny osobiste i unaocznia mu problemy jak
najbardziej aktualne. Autorka bowiem stawia przywołanemu kontekstowi współczesne
antropologiczne pytania. (...) Przez cały wywód towarzyszy czytelnikowi nieukrywana za
kulisami osoba Autorki. Grażyna Kubica odsłania swoje „ja” jako badaczki: mówi o własnych
motywacjach i celach, w tok narracji wplata opowieść o perypetiach badawczych,
poszukiwaniach źródłowych, trudnościach warsztatowych; komentuje prace innych autorów
na temat Czaplickiej i prostuje ich błędy. Owa prowadzona równolegle z opowieścią
biograficzną ciągła krytyka źródeł, ściśle spleciona z osobistą perspektywą
Autorki, to świadczące o mistrzostwie listy uwierzytelniejące antropolożki i
historyczki antropologii.
Z recenzji dr hab. Anny Engelking z Instytutu Slawistyki Polskiej
Akademii Nauk
Grażyna Kubica, adiunktka w Zakładzie Antropologii Społecznej
Instytutu Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pochodzi ze Śląska Cieszyńskiego.
Interesuje się problematyką śląską, ewangelicką i żydowską oraz antropologią
polityczną, wizualną, feministyczną i historią dyscypliny, a także metodą
biograficzną i etnografią performatywną. Jest autorką książek: Luteranie na Śląsku
Cieszyńskim. Studium historyczno-socjologiczne (1996); Siostry Malinowskiego, czyli
kobiety nowoczesne na początku XX wieku (2006); Śląskość i protestantyzm.
Antropologiczne studia o Śląsku Cieszyńskim, proza, fotografia (2011); wydawczynią
Dziennika w ścisłym znaczeniu tego wyrazu Bronisława Malinowskiego (2002) i współredaktorką
tomu Malinowski: Between Two Worlds (Cambridge University Press, 1988) oraz kilku innych.
Angażuje się także w projekty kobiecej historii mówionej na Ukrainie i Śląsku Cieszyńskim
i jest współtwórczynią filmów dokumentalnych: Stacja kolejowa Krasne-Busk. Opowieści
przesiedlonych kobiet (2012); Żywobyci przi granicy. Babski godki z obu strón Olzy,
(2014); Żywobyci przi granicy. Babski godki o robocie we werkach (2015). Została
uhonorowana Nagrodą Literacką im. Narcyzy Żmichowskiej i Nagrodą Indywidualną Rektora
UJ.
Wstęp – kobiety w antropologii, biografie w nauce 9
Podziękowania 16
Rozdział 1. Historia antropologii – współczesna dziedzina badań 19
Rozdział 2. Antropologiczna biografia – nowy gatunek pisarstwa historycznego 31
Rozdział 3. Dlaczego ona, dlaczego ja? Przegląd działań badawczych i źródeł
37
Rozdział 4. Warszawska radykalna inteligencja pod koniec długiego XIX wieku: Nałkowski,
Krzywicki i aktywne kobiety 43
Rozdział 5. Rodowód Marii Czaplickiej i jej polska młodość 57
Rozdział 6. Zakopane: miłość, powieść i poezja 65
Rozdział 7. Antropolożki w British Association for the Advancement of Science
87
Rozdział 8. Kobiety w Royal Anthropological Institute, Folklore Society i Royal
Geographical Society 99
Royal Anthropological Institute 100
„Journal of the Royal Antropological Institute” 104
Folklore Society 106
Royal Geographical Society 108
Rozdział 9. Londyn: studia i początki angielskiej kariery 113
Rozdział 10. Robert Marett i antropologiczne badania religii 131
Rozdział 11. Antropologiczny dyskurs rasowy: jego wzloty i upadki 145
Rozdział 12. Oksford: szkoła antropologii i praca nad książką Aboriginal
Siberia 159
Rozdział 13. Przygotowania do syberyjskiej wyprawy, jej uczestniczki i uczestnik 185
Rozdział 14. Lato nad Jenisejem i codzienność badań terenowych 201
Rozdział 15. Zima w tundrze i podsumowanie rezultatów ekspedycji 215
Rozdział 16. Czaplickiej szamanizm w teorii i praktyce 231
Podejście do szamanizmu w Aboriginal Siberia 231
Obserwacja szamanizmu w terenie 237
Szamanizm w fotografiach i kolekcjach muzealnych Czaplickiej i Halla 244
Rozdział 17. Pojęcie „histerii arktycznej” i jego dekonstrukcja 251
Rozdział 18. Szamani i dyskurs trzeciej płci 263
Rozdział 19. Powrót nieustraszonej podróżniczki 275
Rozdział 20. Antropologia fizyczna i pojęcie rasy w badaniach Czaplickiej
291
Rozdział 21. Mój rok na Syberii jako dzieło prozy etnograficznej 303
Rozdział 22. Zadomowienie w oksfordzkim Lady Margaret Hall i wykłady
uniwersyteckie 311
Rozdział 23. Wizyta w kraju i sytuacja w polskiej etnologii 327
Rozdział 24. Antropolożka zaangażowana w debatę publiczną 333
Rozdział 25. Ameryka, Ameryka i wielkie rozczarowanie 347
Rozdział 26. Kolejna wizyta w Polsce, posada w Bristolu i tragiczna decyzja
359
Rozdział 27. Badania szamanizmu po Czaplickiej i recepcja jej dzieła 375
Szamanizm dzisiaj 382
Rozdział 28. Z aparatem fotograficznym przez arktyczną Syberię – biografie
zdjęć terenowych Marii Czaplickiej 387
Antropologiczne archiwum wizualne jako przedmiot badań 387
Fotograficzna aktywność Ekspedycji Jenisejskiej 390
Kolekcje fotograficzne Marii Czaplickiej i Henry’ego Halla 392
Analiza wizualna zdjęć Ekspedycji Jenisejskiej 394
Rozdział 29. Życie po życiu 405
Zakończenie 417
Skróty adresów zasobów archiwalnych 427
Bibliografia 429
Spis ilustracji 453
Indeks 457
474 strony, Format: 16.5x23.5cm, oprawa miękka
Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy, czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub
anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.
|