DYKTATURA SCHMITT C. Księgarnia

Dyktatura

Dyktatura, która nie ma na celu własnej zbędności, jest arbitralnym despotyzmem.
Być może niektóre rozdziały tej książki, powstałej w latach dwudziestych ubiegłego wieku, ukażą istotę dyktatury w zupełnie nowym świetle.

Carl Schmitt

Przez półtora roku Carl Schmitt przeżywał grozę dysfunkcji instytucji publicznych, konfiskaty mienia, wreszcie śmierci. Pytany pod koniec życia, czy pamięta moment, w którym po raz pierwszy zaczął myśleć o świecie w kategoriach różnicy pomiędzy wrogiem a przyjacielem, wskazał na czas rewolucji listopadowej. Prawdopodobnie czary goryczy dopełnił fakt wprowadzenia na wątłych podstawach prawnych stanu oblężenia w kwietniu 1919 roku. Opublikowana kilka lat później Dyktatura stanowiła intelektualną reakcję na tamte wydarzenia. Rozpad państwa niemieckiego, którego Schmitt doświadczał ad oculos, był dla prawnika sytuacją, do której nie mógł on ani nie chciał dopuścić ponownie. Nawet za cenę zastąpienia demokracji dyktaturą.

Ze wstępu Piotra Nowaka

Piotr Nowak, Młody Schmitt
Przedmowa do wydania czwartego
Przedmowa do wydania trzeciego
Przedmowa do wydania drugiego
Słowo wstępne do wydania pierwszego

I. Dyktatura komisaryczna a nauka o państwie

A. Teorie ujmujące państwo w sposób techniczny oraz charakterystyczny dla państwa prawa

Tradycyjne wyobrażenie rzymskiej dyktatury prawnej 21–26. Pojęcie dyktatury u Machiavellego 26–28. „Techniczność” jako cecha charakterystyczna dla jego ujęcia państwa 28–30.Racjonalizm, techniczność i egzekutywa jako cechy powstającego państwa nowożytnego 30–34. Literatura poświęcona arkanom państwa jako wyraz takiego ujęcia państwa 34–37. Dyktatura i stan wyjątkowy w literaturze poświęconej arkanom 37–40. Charakterystyczna dla państwa prawa argumentacja monarchomachów w Vindiciae Juniusa Brutusa 40–42. Dwa rodzaje nowożytnego prawa naturalnego: opartego na sprawiedliwości i (przyrodniczo-)naukowego w kontekście różnicy dotyczącej zainteresowania treścią decyzji i poznania wartości leżącej w samej decyzji, szczególnie u Hobbesa i Pufendorfa 42–45. Locke jako przedstawiciel stanowego ujęcia sprawiedliwości 45–46.

B. Definicja dyktatury komisarycznej u Bodina

Pojęcie suwerenności u Bodina; spór dotyczący dyktatury i suwerenności u Bodina, Grocjusza, Hobbesa, Pufendorfa, Thomasiusa i Wolffa 46–54. Definicja dyktatora jako komisarzau Bodina i jego definicja komisarza 54–59. Analiza tej definicji; dyktator jako komisarz operacyjny 60–62. Dyktatura u A. Sidneya i Locke’a 63–65.

II. Praktyka działania królewskich komisarzy do XVIII wieku

Plenitudo potestatis papieża sprawowane poprzez komisarzy; zwalczanie tej koncepcji przez koncyliarną teorię pośredniego sprawowania władzy 66–69. Komisarz jako judex delegatusi osobisty reprezentant (vices gerens) 69–72. Komisarze świeckich władców, ich zróżnicowane zadania i uprawnienia 72–75. Komisarze rządowi i wojskowi w Państwie Kościelnym w XV wieku 75–83. Komisarze jako narzędzia królewskiego absolutyzmu do zwalczania praw stanowych: a) komisarz egzekucyjny: egzekucja jako wojna 84, egzekucja w Rzeszy Niemieckiej i znaczenie cesarskich komisarzy w stosunku do dowódcy wojskowego 85–90, egzekucja przeciwko czeskim buntownikom dokonana przez księcia Maksymiliana Bawarskiego jako komisarza egzekucyjnego 90–93; b) przeobrażenie komisarza wojskowego w zwykłego urzędnika w Niemczech 93–100, typowe przeobrażenia w Prusach 101–02; c) komisarz reformujący jako komisarz operacyjny, przedstawiony na przykładzie komisarycznych pełnomocnictw do prowadzenia reform w Styrii 102–05.

Ekskurs o Wallensteinie jako dyktatorze

III. Przejście do dyktatury suwerennej w osiemnastowiecznej nauce o państwie

Intendenci króla Francji jako komisarze centralistycznego rządu w opozycji do władz pośrednich 125–31. Powiązanie teorii władzy pośredniej z teorią o tzw. podziale, a w zasadzie o równowadze władz u Monteskiusza 133–36. Bezwyjątkowe obowiązywanie ustawy generalnej jako środek zarówno politycznej wolności, jak i despotyzmu 136–38. Despotismelégal jako dyktatura oświeconego rozumu: Wolter, fizjokraci, szczególnie Le Mercier de la Riviere 138–41. Konstrukcja monarchii jako dziedzicznej dyktatury u Céruttiego 141–42. Zniesienie absolutystycznego argumentu o człowieku jako z natury złym u Morelly’ego i Mably’ego 142–44. Dyktatura u Mably’ego jako dyktatura reformująca i teoretyczne antycypacje dyktatury jakobińskiej 144–46. Dyktatura u Rousseau w kontekście Umowy społecznej i zastąpienie myślenia kontraktualnego przez nowoczesne pojęcie komisarza 146–49; volonté générale i dialektyka terroru 149–56; législateur oraz dictateur w Umowie społecznej i ich znaczenie dla pojęcia dyktatury suwerennej 156–61.

IV. Pojęcie dyktatury suwerennej

Nowożytne pojęcie władzy konstytuującej ludu nie stanowiło teoretycznej podstawy władzy Cromwella 162–67. Dyktatura suwerenna jako komisaryczne pełnomocnictwo operacyjne, różnica względem monarchii absolutnej i państwa policyjnego z jednej strony oraz dyktatury komisarycznej z drugiej strony 167–70. Pojęcie pouvoir constituant ludu jako warunek teoretycznej możliwości dyktatury suwerennej 170–73. Istota pouvoir constituant 174–77. Komisarze pouvoir constituant (komisarze ludowi) w odróżnieniu od komisarzy pouvoir constitué 177–79. Dyktatura suwerenna jako rewolucyjne, komisaryczne pełnomocnictwo operacyjne pochodzące od pouvoir constituant 179–80. Dyktatura suwerenna Konwentu Narodowego (1793–1795) 181–86.

V. Praktyka komisarzy ludowych w czasie rewolucji francuskiej

Komisarze konstytucyjnego Zgromadzenia Narodowego (1789–1791) 187–91. Zgromadzenie Prawodawcze (w latach 1791–1792) 191–94. Zadania i uprawnienia komisarzy Konwentu Narodowego do utworzenia Comité de salut public 194–98. Dalsze przemiany ku bezwarunkowym, komisarycznym pełnomocnictwom operacyjnym 198–202. Przejście do unormowanych kompetencji 202–04. Nadzwyczajni komisarze Napoleona I i królewskiego rządu z 1814 oraz 1815 roku 204–06.

VI. Dyktatura w ramach istniejącego porządku państwa prawa (stan oblężenia)

Istota martial law: zniesienie stanu prawnego w interesie skutecznego działania 207–11. Forma prawna i „złożona czynność urzędowa” 211–16. Loi martiale z 1789 roku 216–20. Étatde siege w ustawie z 1791 roku 220–25. Zawieszenie konstytucji 225–26. État de siege według dekretu z 1811 roku 226–29, w konstytucji z 1815 roku 229–31, podczas restauracji 231–34 i podczas monarchii republikańskiej 234–36. Suwerenna dyktatura Zgromadzenia Narodowego z 1848 roku 236–40. Artykuł 48 niemieckiej konstytucji z 1919 roku 240–45

Aneks. Dyktatura prezydenta Rzeszy według art. 48 Konstytucji Weimarskiej

I
Obecnie przyjęta wykładnia art. 48 ust. 2
Przeprowadzenie stanu wyjątkowego w praktyce
Niedoskonałości przyjętej wykładni w obliczu praktyki stanu wyjątkowego
Oświadczenia rządu dotyczące art. 48 ust. 2
Konieczność gruntownej analizy art. 48 ust. 2
Brzmienie art. 48 ust. 2
Znaczenie wyrażenia: uchylić [außer Kraft setzen]
Historia powstania art. 48 ust. 2

II
Regulacja z art. 48 ust. 2 jako prowizorium
Różnica w stosunku do prawa stanu nadzwyczajnego
Różnica względem pozycji suwerennego księcia
Różnica w stosunku do dyktatury suwerennej Zgromadzenia Narodowego
Typowa dla państwa prawa regulacja stanu wyjątkowego
Wyjątkowość regulacji art. 48 ust. 2
Skutki odwlekania dokładniejszej regulacji przewidzianej w ust. 5

III
Ogólne granice uprawnienia z art. 48 ust. 2
a) Konstytucja jako warunek bezpieczeństwa publicznego oraz porządku
b) Zawarte w art. 48 nienaruszalne organizacyjne minimum
c) Ograniczenie do środków i pojęcie środka
Zasadnicza różnica pomiędzy normalnymi zjawiskami prawnymi i zjawiskami prawnymi stanu wyjątkowego
Granice nauki o prawie konstytucyjnym w kontekście art. 48 ust. 2

303 strony, Format: 15.5x23.4, oprawa miękka

Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy,
czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.