Podstawy prawoznawstwa
Oddawane do rąk Czytelnika opracowanie stanowi przegląd podstawowych zagadnień
prawoznawstwa.
Kierowane jest głównie do słuchaczy tych kierunków studiów, na których prowadzone
są zajęcia z podstaw prawa, wstępu do prawoznawstwa lub nauki o państwie i prawie.
Książka zawiera syntetyczny wykład podstawowych pojęć prawoznawstwa oraz zasad
tworzenia i stosowania prawa.
Rozważania teoretyczne uzupełniają liczne przykłady praktyczne, fragmenty tekstów
źródłowych i orzeczeń, zestawienia tabelaryczne oraz infografiki, które czynią
prezentowane treści bardziej przystępnymi. Opracowanie ukazuje przy tym szeroki
historyczny i kulturowy kontekst opisywanych problemów prawnych.
W pracy nad książką Autorom towarzyszyło przekonanie, że prawo stanowi odbicie
kultury, w której funkcjonuje jednostka, praktyczny wyraz filozoficznych założeń co do
pozycji tej jednostki we wspólnocie, odzwierciedlenie natury i funkcji języka jako
narzędzia komunikacji, jak również wyraz zasad sprawiedliwości, na których powinny
opierać się relacje międzyludzkie. Dzięki takim założeniom publikacja jest nie tylko
użyteczną pomocą dydaktyczną, ale także interesującą lekturą dla każdego, kto
pragnie zrozumieć prawo jako zjawisko społeczne, językowe i aksjologiczne.
Słowo wstępne
Rozdział 1. Pojęcie prawa
1.1. Czym jest prawo?
1.2. Ontologia, epistemologia i aksjologia prawa
1.3. Koncepcje prawa pozytywnego
1.3.1. Geneza kierunku
1.3.2. Założenia ontologiczno-epistemologiczne
1.3.3. Ewolucja kierunku
1.3.4. Kontynentalny i anglosaski pozytywizm prawniczy
1.3.5. Czysta teoria prawa (normatywizm)
1.4. Niepozytywistyczne ujęcie prawa
1.4.1. Koncepcje prawnonaturalne
1.4.2. Nurty realistyczne w prawoznawstwie
1.5. Inne kierunki w filozofii prawa
Rozdział 2. Człowiek w świecie norm i wartości
2.1. Znaczenie wartości w dyskursie prawniczym
2.2. Normy moralne
2.3. Inne systemy normatywne
2.4. Miejsce prawa na tle pozostałych systemów normatywnych
Rozdział 3. Państwo i prawo w dobie transformacji sfery publicznej
3.1. Dlaczego ludzie żyją w państwie?
3.2. Państwo a prawo
3.3. Charakterystyka państwa
3.4. Transformacje współczesnych państw
3.5. Multicentryzm współczesnych systemów prawnych
3.6. Nowe formuły rządzenia państwem
Rozdział 4. Prawo jako instrument i ograniczenie władzy
4.1. Charakter władzy i formy jej sprawowania
4.2. Instrumentalny charakter prawa i jego granice
4.3. Prawo jako środek ograniczenia władzy
4.4. Koncepcja demokratycznego państwa prawnego
4.5. Demokracja a konstytucjonalizm
Rozdział 5. Prawo jako zjawisko komunikacyjne
5.1. Pojęcie języka
5.2. Język etniczny a język prawny i prawniczy
5.3. Teoria aktów mowy
5.4. Akt normatywny jako komunikat
5.5. Komunikacyjny charakter prawa
5.6. Pojęcie zagadnień de lege lata i de lege ferenda
Rozdział 6. Norma prawna
6.1. Lingwistyczna i nielingwistyczna koncepcja normy prawnej
6.2. Przepis a norma prawna
6.3. Norma prawna in abstracto i in concreto
6.4. Struktura normy prawnej
6.5. Konsekwencja prawna (sankcja)
6.6. Normy-reguły a normy-zasady
Rozdział 7. Tworzenie prawa
7.1. Pojęcie tworzenia prawa
7.2. Sposoby tworzenia prawa
7.2.1. Stanowienie prawa
7.2.2. Umowy o charakterze prawotwórczym
7.2.3. Prawo zwyczajowe
7.2.4. Prawotwórstwo sądowe
7.2.5. Opinie prawników
7.3. Normatywna koncepcja źródeł prawa
7.4. Tworzenie prawa w dobie multicentryzmu i konwergencji kultur prawnych
Rozdział 8. System prawa
8.1. Pojmowanie prawa jako systemu
8.2. System prawa - porządek prawny - kultura prawna
8.3. Kultura prawa stanowionego
8.4. Anglosaska kultura prawna
8.5. Gałęzie a dogmatyki prawa
8.6. System prawa a system aktów normatywnych
8.7. Reguły kolizyjne systemu prawa
Rozdział 9. Obowiązywanie prawa
9.1. Pojęcie obowiązywania prawa
9.2. Obowiązywanie prawa w przestrzeni
9.3. Obowiązywanie prawa w czasie
9.4. Problemy intertemporalne. Konflikt norm w czasie
9.5. Lex retro non agit
Rozdział 10. Stosowanie prawa
10.1. Pojęcie stosowania prawa
10.2. Stosowanie a tworzenie i przestrzeganie prawa
10.3. Model stosowania prawa
10.4. Stosowanie prawa jako proces decyzyjny
10.5. Organ stosowania prawa
10.6. Fazy procesu stosowania prawa
10.7. Treść decyzji stosowania prawa
10.8. Uzasadnienie decyzji stosowania prawa
10.9. Alternatywne metody rozstrzygania sporów (ADR)
Rozdział 11. Wykładnia prawa
11.1. Pojęcie i geneza wykładni prawa
11.2. Wykładnia a interpretacja prawa
11.3. Rodzaje wykładni prawa
11.4. Metody interpretacji prawa
11.5. Reguły wykładni II stopnia
11.6. Teorie wykładni prawa
11.7. Uzasadnianie decyzji interpretacyjnej
Rozdział 12. Stosunki prawne
12.1. Zdarzenia a stosunki prawne
12.2. Zdolność prawna a zdolność do czynności prawnych
12.3. Podmioty prawa
12.4. Struktura stosunku prawnego
12.5. Rodzaje stosunków prawnych
12.5.1. Stosunki prywatnoprawne
12.5.2. Stosunki publicznoprawne
12.6. Stosunki prawne a typy regulacji prawnej
Rozdział 13. Sprawiedliwość
13.1. Pojęcie sprawiedliwości
13.2. Równość jako wartość prawna
13.3. Sprawiedliwość społeczna
13.4. Sprawiedliwość proceduralna
Rozdział 14. Analiza aktu normatywnego
14.1. Struktura aktu normatywnego
14.2. Rodzaje norm i przepisów prawnych
Wykaz literatury powołanej
Wykaz tabel i schematów
Indeks haseł
344 strony, Format: 16.0x23.0cm, oprawa miękka
