Powództwo prokuratora w sprawach niemajątkowych z zakresu prawa rodzinnego
Problematyka powództwa prokuratora w sprawach niemajątkowych z zakresu prawa
rodzinnego nie była dotychczas przedmiotem monograficznego opracowania. Pojawiała się
ona zwykle jako fragment opracowań dotyczących udziału prokuratora w postępowaniu
cywilnym, co powodowało ujęcie tytułowego zagadnienia w sposób bardzo ogólny.
Celem niniejszej monografii jest możliwie wszechstronne rozważenie instytucji powództwa
prokuratora w sprawach niemajątkowych z zakresu prawa rodzinnego, w ujęciu zarówno
teoretycznym, jak również z uwzględnieniem stosowanej przez prokuratorów praktyki,
ustalonej przy zastosowaniu empirycznej metody badawczej.
Podstawę prawną rozważanej instytucji stanowią przepisy Kodeksu rodzinnego i
opiekuńczego w powiązaniu z przepisem art. 7 Kodeksu postępowania cywilnego,
stanowiącym w obowiązującym modelu zasadnicze rozwiązanie w przedmiocie udziału
prokuratora w procesie cywilnym. Wskazane przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego
stanowią podstawę materialnoprawnej legitymacji prokuratora w zakresie następujących
powództw: o unieważnienie małżeństwa oraz ustalenie jego istnienia lub nieistnienia
(art. 22 KRO), o ustalenie i zaprzeczenie macierzyństwa (art. 6116 KRO), o ustalenie i
zaprzeczenie ojcostwa oraz o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa (art. 86 KRO),
jak również o rozwiązanie przysposobienia (art. 127 KRO). Każde z wymienionych powództw
jest przedmiotem rozważań w niniejszej monografii.
Analiza tytułowego zagadnienia nie ogranicza się do aspektu teoretycznego, ale
obejmuje także aspekt empiryczny w postaci prezentacji wyników badań własnych. Na
potrzeby przedmiotowej monografii przeprowadzono badania – archiwalne (metoda
historycznoprawna) oraz socjologiczne (metoda empiryczna).
Celem tych badań było poznanie praktyki dotyczącej stosowania przez prokuratorów
wskazanych unormowań Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz Kodeksu postępowania
cywilnego, a także poznanie opinii oraz poglądów prokuratorów w przedmiocie
ewentualnej zmiany obowiązującego modelu udziału prokuratora w procesie cywilnym. W tym
celu posłużono się metodą tzw. indywidualnego wywiadu pogłębionego (Indiwidual
in-depht interview – IDI).
Wykaz skrótów
Wykaz literatury
Wstęp
§ 1. Cel i zakres ujęcia tematu
§ 2. Metodologia badań własnych
§ 3. Struktura pracy
Rozdział I. Geneza i ewolucja legitymacji prokuratora do wytoczenia powództwa w
polskim procesie cywilnym
§ 1. Uwagi ogólne
§ 2. Powództwo prokuratora w sprawach cywilnych na tle kształtowania się powojennego
modelu procesu cywilnego
§ 3. Powództwo prokuratora w sprawach cywilnych w świetle ZmKPG z 20.7.1950 r
I. Prace Komisji Konsultacyjno-Naukowej i ich wpływ na postanowienia ZmKPC z 20.7.1950 r
II. Model udziału prokuratora w procesie cywilnym ukształtowany w ZmKPC z 20.7.1950 r
III. Pojęcie interesu Państwa Ludowego jako przesłanka powództwa prokuratora z art. 90
dKPC
§ 4. Powództwo prokuratora w procesie cywilnym w toku prac Komisji Kodyfikacyjnej z 1956
r
I. Uprawnienia prokuratora w projekcie Kodeksu postępowania cywilnego z 1955 r
II. Uprawnienia prokuratora w postępowaniu cywilnym w świetle projektu Kodeksu
postępowania cywilnego z 1959 r
III. Krytyka projektu w doktrynie
IV. Uprawnienia prokuratora w postępowaniu cywilnym w świetle zmian wprowadzonych do
projektu z 1959 r. w toku II czytania
§ 5. Udział prokuratora w procesie cywilnym na tle ewolucji instytucji prokuratury jako
organu ochrony prawnej
§ 6. Podsumowanie
Rozdział II. Wytoczenie powództwa przez prokuratora w sprawach cywilnych w
świetle obowiązującego Kodeksu postępowania cywilnego
§ 1. Uwagi wprowadzające
§ 2. Podstawy prawne udziału prokuratora w procesie cywilnym
§ 3. Wytoczenie przez prokuratora powództwa na podstawie art. 7 KPC w świetle wyników
badań własnych
§ 4. Pojęcie i rodzaje powództwa prokuratora
I. Powództwo prokuratora z art. 55 KPC
II. Powództwo prokuratora z art. 57 KPC
§ 5. Materialnoprawne przesłanki powództwa prokuratora w postępowaniu cywilnym
I. Przesłanki powództwa prokuratora z art. 7 KPC w ujęciu teoretycznym
1. Uwagi ogólne
2. Poszczególne przesłanki powództwa prokuratora 2 art. 7 KPC
3. Przesłanki powództwa prokuratora w świetle ustawy Prawo o prokuraturze
4. Postulat ujednolicenia przesłanek powództwa prokuratora w Kodeksie postępowania
cywilnego i w Prawie o prokuraturze
II. Przesłanki wytoczenia powództwa przez prokuratora
w świetle wyników badań własnych
1. Przesłanki z art. 7 KPC jako podstawa wytoczenia powództwa przez prokuratora
2. Poglądy prokuratorów na temat ewentualnej modyfikacji przesłanek z art. 7 KPC
§ 6. Wytoczenie powództwa a wstąpienie prokuratora do toczącego się postępowania
I. Wstąpienie prokuratora do toczącego się postępowania w ujęciu teoretycznym
1. Uwagi ogólne
2. Charakter wstąpienia prokuratora do toczącego się postępowania
II. Wstąpienie prokuratora do postępowania w świetle wyników badań własnych
§ 7. Kształtowanie się nowego modelu procesu cywilnego po 1989 r. i miejsce w nim
prokuratora
§ 8. Ocena zasadności powództwa prokuratora w procesie cywilnym w świetle wyników
badań własnych
§ 9. Podsumowanie
Rozdział III. Powództwo prokuratora o unieważnienie małżeństwa oraz o
ustalenie jego istnienia lub nieistnienia
§ 1. Uwagi wprowadzające
§ 2. Geneza przepisu arl. 22 KRO
§ 3. Legitymacja prokuratora do wytoczenia powództwa na podstawie art. 22 KRO
§ 4. Powództwo prokuratora o unieważnienie małżeństwa a podstawy unieważnienia
małżeństwa
I. Podstawy unieważnienia małżeństwa - uwagi ogólne
II. Podstawy unieważnienia małżeństwa w świetle wyników badań własnych
III. Przeszkody małżeńskie jako podstawa unieważnienia małżeństwa
1. Katalog przeszkód małżeńskich w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym
2. Wybrane przeszkody małżeńskie jako podstawa powództwa prokuratora o unieważnienie
małżeństwa
A. Choroba psychiczna i niedorozwój umysłowy jako podstawa powództwa prokuratora o
unieważnienie małżeństwa
a. Przeszkoda choroby psychicznej i niedorozwoju umysłowego jako podstawa powództwa
prokuratora w ujęciu teoretycznym
b. Przeszkoda choroby psychicznej i niedorozwoju umysłowego jako podstawa powództwa
prokuratora w świetle wyników badań własnych
B. Bigamia jako podstawa powództwa prokuratora o unieważnienie małżeństwa
a. Przeszkoda bigamii jako podstawa powództwa prokuratora w ujęciu teoretycznym
b. Przeszkoda bigamii jako podstawa powództwa prokuratora w świetle wyników badań
własnych
IV. Wady oświadczenia woli jako podstawa powództwa prokuratora o unieważnienie
małżeństwa
1. Wady oświadczenia woli jako podstawa powództwa prokuratora w ujęciu teoretycznym
2. Wady oświadczenia woli jako podstawa powództwa prokuratora w świetle wyników badań
własnych
V. Odstąpienie przez prokuratora od wytoczenia powództwa o unieważnienie małżeństwa
pomimo istnienia podstaw unieważnienia w świetle wyników badań własnych
§ 5. Powództwo prokuratora o ustalenie istnienia lub nieistnienia małżeństwa
§ 6. Inne formy ingerencji prokuratora w sprawy małżeńskie
I. Poglądy prokuratorów na temat przystąpienia przez nich do sprawy rozwodowej
II. Poglądy prokuratorów na temat zasadności zastosowania przez nich środków odwoławczych
w sprawach rozwodowych
§ 7. Podsumowanie
Rozdział IV. Powództwo prokuratora o ustalenie lub zaprzeczenie ojcostwa oraz o
ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa
§ 1. Uwagi wprowadzające
§ 2. Geneza uprawnienia prokuratora do wytoczenia powództwa
na podstawie art. 86 KRO
§ 3. Zasada ochrony dobra dziecka a prawda biologiczna w sprawach z zakresu prawa
filiacyjnego
§ 4. Powództwo prokuratora w sprawach dotyczących pochodzenia dziecka a zasady współżycia
społecznego
§ 5. Powództwo prokuratora o ustalenie lub zaprzeczenie ojcostwa
I. Ustalenie i zaprzeczenie ojcostwa w świetle przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego
1. Zaprzeczenie ojcostwa w świetle przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego
2. Sądowe ustalenie ojcostwa w świetle przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego
II. Legitymacja prokuratora do wytoczenia powództwa na podstawie art. 86 KRO
1. Przesłanki materialnoprawne powództwa prokuratora z art. 86 KRO
2. Termin do wytoczenia powództwa z art. 86 KRO
III. Powództwo prokuratora o zaprzeczenie ojcostwa w świetle wyników badań własnych
1. Czynności podejmowane przez prokuratora przed podjęciem decyzji o wytoczeniu powództwa
o zaprzeczenie ojcostwa
2. Przyczyny odmowy wytoczenia powództwa o zaprzeczenie ojcostwa, pomimo
uprawdopodobnienia, że ojciec prawny dziecka nie jest jego ojcem biologicznym
3. Poglądy prokuratorów na temat możliwości wytoczenia powództwa o zaprzeczenie
ojcostwa w przypadku, gdy ojciec biologiczny dziecka jest nieznany
4. Termin do wytoczenia powództwa z art. 63 KRO w świetle wyników badań własnych
§ 6. Powództwo prokuratora o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa
§ 7. Podsumowanie
Rozdział V. Powództwo prokuratora o ustalenie lub zaprzeczenie macierzyństwa
oraz o rozwiązanie przysposobienia
§ 1. Uwagi wprowadzające
§ 2. Powództwo prokuratora o ustalenie lub zaprzeczenie macierzyństwa
1. Ustalenie i zaprzeczenie macierzyństwa w świetle przepisów Kodeksu rodzinnego i
opiekuńczego
1. Uwagi ogólne
2. Ustalenie macierzyństwa w świetle przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego
3. Zaprzeczenie macierzyństwa w świetle przepisów
Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego
II. Legitymacja prokuratora do wytoczenia powództwa z art. 6116 KRO
III. Powództwo prokuratora o zaprzeczenie macierzyństwa w świetle wyników badań
własnych
§ 3. Powództwo prokuratora o rozwiązanie przysposobienia
I. Rozwiązanie przysposobienia w świetle przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego
II. Legitymacja prokuratora do wytoczenia powództwa z art. 127 KRO
III. Powództwo prokuratora o rozwiązanie przysposobienia w świetle wyników badań
własnych
§ 4. Podsumowanie
Zakończenie
Aneks
Indeks rzeczowy
420 stron, Format: 14.5x20.5cm, oprawa miękka
