Dziecko do lat trzech w systemie opieki i edukacji
Źródła wsparcia i zagrożeń
W monografii podjęto rozważania nad najmłodszym dzieciństwem – od urodzenia do
trzeciego roku życia.
Zostały one skoncentrowane wokół indywidualnych potrzeb, preferencji i możliwości
dzieci, źródeł wsparcia i zagrożeń rozwoju najmłodszych. Inspiracją dla autorek
stała się teza, że „współczesny świat stwarza dzieciom nowe, nieznane do tej pory
możliwości i szanse rozwoju i edukacji, ale także zagrożenia dotyczące ich sytuacji
życiowej”. Celem opracowania jest wskazanie szans, jakie wynikają z potencjału
rozwojowego małego dziecka, jego wrażliwości na bodźce, cech temperamentu,
możliwości odpowiadania stymulację płynącą z otoczenia. Zwrócono uwagę na szanse,
jakie wynikają z bliskich relacji dziecka z rodzicami, którzy potrafią rozpoznać jego
potrzeby i adekwatnie na nie odpowiedzieć, którzy „upośredniają” rzeczywistość,
towarzyszą i pomagają jednostce zrozumieć świat. Źródłem szans rozwojowych i
wsparcia dla najmłodszych jest (powinno być) także szersze środowisko społeczne w
sytuacji powrotu młodych rodziców do pracy po urlopie rodzicielskim, powierzających
dziecko osobom pracującym w instytucji opieki. Zwrócono uwagę, że relacje z dorosłymi
spoza rodziny (opiekunami w żłobku) i rówieśnikami, a także starszymi oraz młodszymi
dziećmi, mogą sprzyjać zachodzeniu korzystnych zmian rozwojowych. Dziecko, dzięki
różnorodnym i bogatym kontaktom społecznym z innymi ludźmi rozwija swoje kompetencje
emocjonalne, społeczne, poznawcze, uczy się różne role w różnych układach relacji
międzyludzkich.
W książce wskazano też obszary ryzyka wynikające z braku wiedzy opiekunów na temat
biologicznych i środowiskowych determinant indywidualnego rozwoju. Podkreślono znaczenie
wczesnej i rzetelnie przeprowadzonej diagnozy oraz roli wsparcia dla dziecka, jego rodziny
i opiekunów. Kolejne wątki dotyczą praktycznych rozwiązań i odnoszą się do
wybranych obszarów aktywności dziecka. Sugestie praktyczne dotycząc stymulowania
aktywności zabawowej, ruchowej, językowej, artystycznej małego dziecka. Walorem
opracowania jest autorska propozycja alternatywnego programu wspierania rozwoju małego
dziecka w żłobku lub klubie dziecięcym, z załączonym narzędziem do analizy
postępów rozwojowych dziecka. Pracę zamyka rozdział poświęcony dzieciom z
opóźnieniami i zaburzeniami rozwoju. Zwrócono w nim uwagę na zagadnienia wczesnej
interwencji i wsparcia rodziny dziecka w szerszym środowisku społeczno-kulturowym.
Publikacja może zainteresować rodziców małych dzieci, nauczycieli, opiekunów
pracujących w żłobkach, klubach dziecięcych, studentów kierunków pedagogicznych.
Wprowadzenie (Hanna Krauze-Sikorska, Kinga Kuszak, Grażyna Rura,
Katarzyna Sadozoska)
CZĘŚĆ I. STYMULATORY I INHIBITORY ROZWOJU MAŁEGO DZIECKA
ROZDZIAŁ 1
Determinanty fizycznego i psychospołecznego rozwoju małego dziecka (Hanna
Krauze-Sikorska)
ROZDZIAŁ 2
Obszary opieki nad małym dzieckiem. Praktyczna realizacja założeń ustawy o
opiece nad dziećmi do lat trzech (Grażyna Rura)
ROZDZIAŁ 3
Małe dziecko w środowisku dorosłych. O budowaniu pozytywnej więzi z opiekunem (Kinga
Kuszak)
ROZDZIAŁ 4
Do czego małemu dziecku potrzebni są rówieśnicy? O rolach, jakie odgrywa
dziecko w relacjach z rówieśnikami (Kinga Kuszak)
ROZDZIAŁ 5
Poznawanie siebie przez małe dziecko (Katarzyna Sadowska)
ROZDZIAŁ 6
Determinanty indywidualne i środowiskowe jako źródła układu ryzyka
opóźnień i zaburzeń w rozwoju małego dziecka (Hanna Krauze-Sikorska)
CZĘŚĆ II. MAŁE DZIECKO JAKO ISTOTA AKTYWNA - IMPLIKACJE PRAKTYCZNE
ROZDZIAŁ 1
Zabawa jako podstawowa forma aktywności dziecka (Grażyna Rura)
ROZDZIAŁ 2
Aktywność fizyczna i rozwój motoryki małego dziecka (Grażyna Rura)
ROZDZIAŁ 3
Aktywność językowa małego dziecka - od zanurzenia w języku do komunikacji (Kinga
Kuszak)
ROZDZIAŁ 4
Aktywność twórcza małego dziecka (Katarzyna Sadowska)
ROZDZIAŁ 5
Zabawa i poznawanie świata - alternatywny program wspierania rozwoju małego
dziecka w żłobku lub klubie dziecięcym (Grażyna Rura, Agnieszka Ziembora)
ROZDZIAŁ 6
Dziecko z opóźnieniami i zaburzeniami w rozwoju na drodze ku samodzielności -
zadania wczesnej interwencji (Hanna Krauze-Sikorska)
Refleksje końcowe (Hanna Krauze-Sikorska, Kinga Kuszak, Grażyna Rura, Katarzyna
Sadowska)
Słownik najważniejszych pojęć
O autorkach
Children under the age of three in the care and education system. Sources of support and
threats (Summary)
296 stron, Format: 17.0x24.0cm, oprawa miękka
