Umorzenie procesu cywilnego
Niniejsza publikacja stanowi jedyne na rynku pełne i aktualne opracowanie
problematyki umorzenia procesu na gruncie obowiązującego kodeksu postępowania
cywilnego.
Badana instytucja została ukazana w szerokiej perspektywie teoretyczno-prawnej,
historycznej i prawno-porównawczej (nawiązanie do prawa niemieckiego, francuskiego,
włoskiego i hiszpańskiego oraz innych głównych procedur polskich znających
instytucję umorzenia, tj. postępowania administracyjnego, sądowo-administracyjnego i
postępowania karnego), co pozwala na dogłębne poznanie i zrozumienie funkcjonowania
umorzenia, będącego jednym z zasadniczych sposobów niemerytorycznego zakończenia
postępowania.
Bogaty wybór orzecznictwa i poglądów doktryny stanowi bazę dla wnikliwej analizy
zasadniczych problemów dotyczących stosowania przepisów o umorzeniu procesu w praktyce
sądowej. W rezultacie, poza znaczną wartością naukową, opracowanie to posiada również
istotny walor praktyczny. Książka ta adresowana jest zatem zarówno dla przedstawicieli
nauki prawa procesowego cywilnego jak i prawników praktyków oraz innych uczestników
obrotu zajmujących się stosowaniem prawa procesowego cywilnego lub będących
uczestnikami postępowania, w tym zwłaszcza sędziów i asystentów sędziego, adwokatów,
radców prawnych i innych profesjonalnych pełnomocników.
Kompleksowe ujęcie badanego przedmiotu (książka omawia istotę umorzenia procesu,
stosunek umorzenia do funkcji i celu procesu oraz chronionych konstytucyjnie i
konwencyjnie wolności i praw człowieka, w tym zwłaszcza prawa do sądu oraz autonomii
woli jednostki, funkcje, przesłanki i skutki umorzenia, relacje pomiędzy umorzeniem
procesu, a innymi kluczowymi instytucjami procesowymi , w tym zwłaszcza odrzuceniem i
zwrotem pozwu, oddaleniem powództwa oraz zawieszeniem procesu, sposób, tryb, postać i
formę orzeczeń w przedmiocie umorzenia procesu, kontrolę – w tym zaskarżalność –
orzeczeń w przedmiocie umorzenia procesu) wypełnia istotną lukę na rynku literatury
fachowej poświęconej postępowaniu cywilnemu czyniąc tę książkę nieodzowną
pozycją w biblioteczce prawa sądowego.
Przedmowa
Wykaz skrótów
Wykaz literatury
Wprowadzenie
Rozdział I. Pojęcie i istota umorzenia procesu cywilnego
§ 1. Pojęcie umorzenia w języku naturalnym, prawniczym i prawnym
§ 2. Poglądy doktryny polskiej na temat pojęcia i istoty umorzenia procesu cywilnego
I. Umorzenie jako trwały i zupełny zastój postępowania
1. Pojęcie zastoju postępowania w doktrynie
2. Krytyka ujmowania umorzenia procesu jako zastoju postępowania
II. Umorzenie a zawieszenie postępowania
III. Umorzenie procesu jako skutek następczego odpadnięcia przesłanki procesowej sensu
largo
IV. Umorzenie postępowania a inne rodzaje orzeczeń kończących postępowanie w sprawie
V. Umorzenie jako niemerytoryczne zakończenie postępowania z następczych przyczyn
procesowych
§ 3. Propozycja definicji pojęcia umorzenia procesu cywilnego
§ 4. Umorzenie procesu cywilnego z perspektywy modelu sądowego stosowania prawa
§ 5. Umorzenie jako sposób niemerytorycznego zakończenia postępowania na tle prawnoporównawczym
I. Analiza prawnoporównawcza wewnątrzsystemowa
1. Umorzenie postępowania administracyjnego
2. Umorzenie postępowania sądowoadministracyjnego
3. Umorzenie postępowania karnego
4. Wnioski z analizy
II. Analiza porównawcza międzysystemowa
1. Historycznoprawne uwarunkowania badań
2. Umorzenie postępowania w niemieckim procesie cywilnym
A. Cofnięcie pozwu i zrzeczenie się roszczenia
B. Zawarcie ugody sądowej
C. Oświadczenie stron o załatwieniu sprawy poza sądem
3. Umorzenie postępowania we francuskim procesie cywilnym
4. Umorzenie postępowania w hiszpańskim procesie cywilnym
5. Umorzenie postępowania we włoskim procesie cywilnym
Rozdział II. Umorzenie a cel i funkcje procesu cywilnego. Funkcje umorzenia
procesu
§ 1. Pojęcie celu i funkcji postępowania
§ 2. Umorzenie postępowania a rozstrzygnięcie sprawy cywilnej jako cel procesu
cywilnego
§ 3. Umorzenie postępowania a załatwienie sprawy cywilnej jako cel procesu cywilnego
§ 4. Umorzenie postępowania a realizacja prawa do sądu jako cel procesu cywilnego
§ 5. Umorzenie postępowania a sprawiedliwość proceduralna i prawo do rzetelnego
procesu - ujęcie alternatywne
§ 6. Umorzenie procesu a konstytucyjny standard ochrony praw jednostki
§ 7. Funkcje umorzenia procesu cywilnego
I. Funkcja prakseologiczna
II. Funkcja gwarancyjna (ochronna)
III. Funkcja regulacyjna
IV. Funkcja kontrolna (autoryzacyjna)
V. Funkcja materialnoprawna
§ 8. Dysfunkcjonalność umorzenia procesu
Rozdział III. Umorzenie a struktura procesu cywilnego
§ 1. Struktura procesu cywilnego - zagadnienia wstępne
§ 2. Umorzenie procesu a jego struktura statyczna
I. Umorzenie a zakres podmiotowy procesu
1. Umorzenie procesu a współuczestnictwo w sporze
A. Umorzenie procesu wobec niektórych współuczestników
2. Umorzenie procesu a przekształcenia stron procesowych
A. Umorzenie a następstwo procesowe
a. Umorzenie a następstwo procesowe inter vivos
b. Umorzenie procesu a następstwo procesowe mortis causa
c. Upadłość a umorzenie procesu dotyczącego masy upadłości
d. Konfuzja procesowa
e. Umorzenie a podmiotowe zmiany powództwa
II. Umorzenie a zakres przedmiotowy procesu
1. Pojęcie przedmiotowych zmian powództwa
A. Umorzenie procesu a przedmiotowe zmiany powództwa
B. Umorzenie procesu a inne przypadki zmiany zakresu przedmiotowego procesu
§ 3. Umorzenie procesu a jego struktura dynamiczna
I. Zakres umorzenia procesu w ujęciu dynamicznym
II. Umorzenie procesu a granice temporalne postępowania
Rozdział IV. Przyczyny umorzenia procesu cywilnego
§ 1. Pojęcie przyczyn umorzenia procesu
§ 2. Systematyka przepisów normujących przyczyny umorzenia procesu
I. Systematyka unormowania przyczyn umorzenia procesu we Francji
II. Systematyka unormowania przyczyn umorzenia procesu we Włoszech
III. Systematyka unormowania przyczyn umorzenia procesu w Hiszpanii
IV. Systematyka unormowania przyczyn umorzenia procesu - uwagi de lege lata i de lege
ferenda
§ 3. Klasyfikacja przyczyn umorzenia procesu
I. Zbędność a niedopuszczalność wydania wyroku
II. Umorzenie jako konsekwencja następczej bezprzedmiotowości procesu
1. Umorzenie procesu w związku z ukształtowaniem relacji pomiędzy postępowaniami na
zasadzie wyłączności a następcza bezprzedmiotowość procesu
2. Umorzenie procesu w postępowaniu odrębnym w sprawach z zakresu ubezpieczeń
społecznych a następcza bezprzedmiotowość procesu
3. Następcza bezprzedmiotowość postępowania a odpadnięcie celu procesu
A. Śmierć strony w sprawach o prawa i obowiązki nieprzechodnie a umorzenie procesu
B. Zaspokojenie roszczenia powoda w toku postępowania a umorzenie procesu
C. Polubowne załatwienie sporu a umorzenie procesu
a. Ugoda cywilnoprawna i inne pozaprocesowe formy polubownego załatwienia sporu a
umorzenie procesu
b. Ugody procesowe a umorzenie procesu
D. Uzyskanie przez powoda w trakcie postępowania innego niż orzeczenie sądu tytułu
egzekucyjnego
E. Wnioski z analizy
III. Zbędność wydania wyroku jako następstwo zgaśnięcia sporu lub odpadnięcia
interesu prawnego powoda w toku procesu - ujęcie alternatywne
1. Zakończenie postępowania wskutek pozaprocesowego zaspokojenia roszczeń lub utraty
interesu prawnego w prawie hiszpańskim
2. Zakończenie postępowania wskutek ustania przedmiotu sporu w prawie włoskim
3. Załatwienie przedmiotu sporu a zakończenie procesu w prawie niemieckim
4. Wnioski z analizy
IV. Przyczyny zewnętrzne i wewnętrzne umorzenia procesu
V. Inne klasyfikacje przyczyn umorzenia procesu
§ 4. Upadek instancji
I. Umorzenie zawieszonego procesu a peremption d‘instance w procesie francuskim
II. Upadek instancji w kodyfikacjach państw zaborczych
III. Upadek instancji w polskim procesie cywilnym - rys historyczny
1. Upadek instancji na gruncie KPC30
2. Upadek instancji na gruncie art. 182 KPC
A. Stan pierwotny
B. Stan po nowelizacji KPC z 2.7.2004 r
C. Stan po nowelizacji KPC z 16.11.2006 r
IV. Upadek instancji w prawie włoskim
V. Upadek instancji w prawie hiszpańskim
VI. Upadek instancji w prawie niemieckim
VII. Wnioski z analizy
Rozdział V. Sposób umorzenia procesu cywilnego
§ 1. Uwagi wstępne
I. Sposób umorzenia procesu a zasady sędziowskiego kierownictwa postępowaniem i
inicjatywy procesowej organu
II. Umorzenie procesu a sposób ukształtowania czynności procesowych stron i sądu
§ 2. Umorzenie procesu na mocy orzeczenia sądu
I. Postać orzeczenia sądu w przedmiocie umorzenia procesu
II. Tryb umorzenia procesu na mocy orzeczenia sądu
1. Umorzenie procesu a czynności procesowe sądu o charakterze obligatoryjnym i
fakultatywnym
2. Umorzenie procesu a czynności procesowe sądu dokonywane z urzędu lub na wniosek
3. Umorzenie procesu cywilnego a orzeczenia konstytutywne i deklaratywne
§ 3. Umorzenie procesu z mocy prawa
I. Postanowienie stwierdzające umorzenie procesu z mocy prawa
II. Umorzenie procesu z mocy prawa a stan zawisłości sprawy
III. Ocena obowiązującej regulacji umorzenia procesu z mocy prawa
§ 4. Umorzenie procesu a rodzaje posiedzeń sądowych
§ 5. Struktura oraz forma i treść postanowienia o umorzeniu procesu
I. Forma i treść sentencji postanowienia o umorzeniu procesu
II. Notyfikacja postanowienia o umorzeniu procesu
III. Forma i treść uzasadnienia postanowienia o umorzeniu procesu
IV. Wadliwość formy i treść postanowienia o umorzeniu procesu a orzeczenia
nieistniejące
Rozdział VI. Skutki umorzenia procesu cywilnego
§ 1. Pojęcie skutku oraz skutków prawnych
§ 2. Cel i zakres rozważań
§ 3. Systematyka skutków umorzenia procesu
§ 4. Skuteczność postanowienia o umorzeniu procesu
§ 5. Skutki umorzenia procesu w czasie
I. Skutki umorzenia ex legę w czasie
II. Skutki umorzenia na mocy postanowienia sądu w czasie
1. Skuteczność umorzenia procesu od chwili ogłoszenia lub podpisania postanowienia
A. Skuteczność postanowienia o umorzeniu procesu a procesowe skutki wytoczenia powództwa
i doręczenia pozwu
B. Skuteczność postanowienia o umorzeniu procesu a odwołalność czynności procesowych
C. Skuteczność postanowienia o umorzeniu procesu a bieg przedawnienia roszczeń
dochodzonych w umorzonym postępowaniu
D. Skuteczność postanowienia o umorzeniu a wyłączenie kompetencji orzeczniczej sądu
E. Wnioski z analizy
2. Umorzenie postępowania z mocą ex nunc albo z mocą ex tunc
§ 6. Umorzenie procesu a materialnoprawne skutki wytoczenia powództwa
§ 7. Umorzenie procesu a materialnoprawne skutki doręczenia pozwu
§ 8. Pozostałe skutki umorzenia procesu
I. Uprawomocnienie się wyroku
II. Umorzenie procesu a skuteczność czynności dyspozycyjnych stron
III. Umorzenie procesu a dopuszczalność ponownego wytoczenia powództwa
§ 9. Umorzenie procesu a koszty postępowania
I. Umorzenie procesu a orzekanie o kosztach postępowania
II. Umorzenie procesu a zasady ponoszenia kosztów procesu
III. Wnioski z analizy
Rozdział VII. Kontrola umorzenia procesu cywilnego
§ 1. Znaczenie środków prawnych dla realizacji prawa do sądu w razie wadliwości
orzeczeń w przedmiocie umorzenia procesu
§ 2. Środki odwoławcze od orzeczeń w przedmiocie umorzenia procesu
I. Zażalenie na postanowienie o umorzeniu procesu
1. Orzeczenie o umorzeniu procesu a model i charakter prawny zażalenia w prawie polskim
§ 3. Umorzenie procesu a nadzwyczajne środki zaskarżenia
I. Skarga kasacyjna od orzeczeń w przedmiocie umorzenia procesu
1. Zaskarżalność skargą kasacyjną a orzeczenia w przedmiocie umorzenia procesu
2. Zaskarżalność postanowień sądu II instancji w przedmiocie umorzenia procesu -
uwagi de lege ferenda
II. Skarga o wznowienie postępowania od orzeczeń w przedmiocie umorzenia procesu
1. Dopuszczalność wznowienia postępowania zakończonego umorzeniem procesu - postulaty
de lege ferenda
§ 4. Umorzenie procesu a wniosek o przywrócenie terminu
I. Przywrócenie terminu a prawomocność orzeczenia o umorzeniu procesu
II. Przywracalność terminu a upadek instancji
Zakończenie
Indeks rzeczowy
646 stron, Format: 14.5x20.5cm, oprawa miękka
