O koncepcji kobiety zupełnej w pismach Cypriana Norwida
W książce, którą czytelnik trzyma w ręku, próbuję ująć problem koncepcji
kobiety „zupełnej” i wizerunku postaci kobiet w pismach Cypriana Norwida,
uwzględniając kontekst biograficzny poety, a przede wszystkim szeroko pojęte tło
socjologiczne, i odsłonić ścisły związek pomiędzy tą Norwidowską kategorią a
zmianami społecznymi zachodzącymi w XIX stuleciu.
Zestawienie poglądów twórcy dotyczących kobiet z XIX-wiecznym katolicyzmem,
XX-wiecznym chrześcijańskim feminizmem oraz filozofią dialogu Józefa Tischnera i
Emmanuela Lévinasa pokazuje prekursorski, antycypacyjny charakter myśli poety. Norwid,
dzięki stworzeniu kategorii kobiecej „zupełności” i indywidualnemu spojrzeniu na
kwestię emancypacji, przekracza XIX-wieczne horyzonty i zbliża się wyraźnie do takiego
sposobu oceny tego problemu, jaki wyznacza perspektywa chrześcijańskiego feminizmu i
filozofia dialogu.
We współczesnych badaniach nad twórczością Norwida ścierają się dwie tendencje:
jedna sugeruje czytanie poety na tle XIX-wiecznym, druga – w kontekście antycypacyjnym.
W swojej książce natomiast staram się wykazać, że te dwa sposoby lektury są równie
cenne.
Od autorki / 9
Wstęp / 11
Rozdział I
Norwidowskie zainteresowanie kwestią kobiecą – tło społeczne / 27
Rozdział II
Kobieta „zupełna” – tworzenie wzorca / 47
1. Wejrzenie w pogańską tradycję starożytną/ 47
1.1. Postacie antycznych mitologicznych kobiet w kontekście Norwidowskiej koncepcji
kobiety „zupełnej” / 51
1.2. Siła i słabość (Tyrtej, Słodycz, Kleopatra i Cezar, Quidam) / 80
2. Biblijne inspiracje / 122
2.1. Moc charakteru – Debora i Judyta / 126
2.2. Ewangeliczne Marie Norwida / 137
2.3. Maria i Marta – biblijne siostry jako dwie strony Norwidowskiej „całości” /
146
2.4. Imiona kobiet z Biblii jako synonimy wartości / 159
3. Norwidowskie kobiety (z) historii / 173
Rozdział III
„Zawsze – zemści się na tobie: BRAK!…” – rozczarowująca rzeczywistość
... 185
1. Pierwsze doświadczenia – lata 1839–1849/ 192
2. Ku myśli społecznej – kobieta w Pieśni społecznej czterech stron i Niewoli / 204
3. Lata 1850–1859: zarys kobiety „zupełnej” / 210
3.1. Kobiety i miłości (nie)obecność w społeczeństwie / 211
3.2. Błądzenie i rozczarowanie – złudzenie „miłości zupełnej”. Wokół Nocy
tysiącznej drugiej i kilku wierszy Norwida / 233
3.3. O Szczesnej / 271
3.4. Śladami marzeń Zofii z Quidama. Norwid wobec twórczości literackiej kobiet / 281
4. Lata 1860–1872: „Wielkie-Damy” w chwilach prób ich „zupełności/ 307
5. Lata 1873–1883: rezultaty poszukiwań/ 339
5.1. Barwy kobiety idealnej. Assunta i Na zgon Poezji – odnalezienie kobiety „zupełnej”?
/ 340
5.2. Podróż do wód pretekstem do ukazania prawdy o społeczeństwie w Miłości-czystej
u kąpieli morskich / 357
5.3. Stygmat spotkania. Kobieta i mężczyzna wobec relacji dialogu / 370
Rozdział IV
Norwidowska koncepcja kobiety „całej” – pomiędzy XIX-wiecznym katolicyzmem
a współczesnym chrześcijańskim feminizmem / 387
„Dopełnienie” / 415
Bibliografia / 423
Summary / 449
Indeks osobowy / 453
Indeks pism Cypriana Norwida / 467
470 stron, Format: 15.5x22.5cm, oprawa miękka
