W krainie metarefleksji
Księga poświęcona profesorowi Czesławowi Robotyckiemu
Niniejszy tom był pierwotnie planowany jako księga jubileuszowa, która miała
uczcić siedemdziesiątą rocznicę urodzin Profesora Czesława Robotyckiego.
Zamierzaliśmy przy tym spotkać się w gronie bliskich Pana Profesora, wspólnie ciesząc
się Jego obecnością wśród nas, zawdzięczających Mu tak wiele zarówno na niwie
naukowej, jak i często osobistej. Tak się jednak nie stanie. W momencie śmierci
Profesora Czesława Robotyckiego zawartość księgi była już niemal gotowa i wszystko
wskazywało na to, że zarówno przedsięwzięcie wydawnicze, jak i planowana
uroczystość odbędą się zgodnie z zamierzeniem. Stało się inaczej, a tom, który
oddajemy do rąk Czytelników, okazał się dziełem in memoriam. Zdarzenie, które napełniło
nas smutkiem, przyczyniło się zarazem do zwiększenia liczby Autorów chcących wnieść
swój wkład w dzieło poświęcone Panu Profesorowi, który był nie tylko wybitnym
naukowcem, lecz dla wielu również przyjacielem i dobrym kompanem. Straciła przy tym na
aktualności planowana data wydania księgi.
(...) Zawartość tematyczna niniejszego tomu jest bodaj
najlepszym potwierdzeniem Jego nauk, plonem, który wyrósł obficie również poza Jego
rodzimą etnologią. Tytuł tomu, W krainie metarefleksji, znajduje wyjaśnienie w
poglądzie głoszonym przez Pana Profesora, że interpretacja antropologiczna jest „metarefleksją
nad człowiekiem i kulturą”. Wszelako dla wszystkich znających dzieło Profesora
Czesława Robotyckiego idea ta wybrzmiewa również samoistnie z lektury Jego prac.
Fundująca ją heurystyka domaga się zresztą pogłębionych studiów, którym potrzebny
jest jednak pewien czasowy i konceptualny dystatns, jakiego brak jeszcze dziś w obliczu
nagłego odejścia aktywnego wciąż badacza. Z całą pewnością można natomiast
stwierdzić, że mimo nieobecności wśród nas długo jeszcze będzie wyznaczał kanon
rzadkiej sztuki poznawczego ujęcia rzeczywistości – umiejętności spojrzenia na nią
„z oddali”, bez utraty zarazem głęboko rozumiejącego, wręcz intymnego z nią
kontaktu.
(Od Redakcji)
Od Redakcji 9
Jan Święch, Wspomnienie o profesorze Czesławie Robotyckim i jego metarefleksjach 11
I. TEORIA – METODA – INTERPRETACJA
Zofi a Sokolewicz, Na co komu antropologia współczesności? 19
Wojciech J. Burszta, Nomadologia pretekstowa – prolegomena 29
Waldemar Kuligowski, Kryzys i karnawał 38
Janusz Mucha, Teoria społeczna, teoria socjologiczna, teoria antropologiczna. Empiryczny
esej o współczesnym praktykowaniu teorii społecznej 51
Petr Skalnik, Malinowski and Philosophy 64
Marcin Brocki, Wartości uniwersalne w przestrzeni międzykulturowej 79
Grażyna Kubica, Antropologiczny dyskurs rasowy: jego twórcy i dekonstruktorzy 88
Maciej Kurcz, Jak prowadzić badania w powojennym mieście afrykańskim? Refl eksje
etnografa z badań w południowosudańskiej Dżubie 110
Dobrosława Wężowicz-Ziółkowska, Zwrot memetyczny w badaniach kulturowych. Próba
syntezy i prognozy 117
Wiesław Babik, Układy gniazdowe terminów i słowniki słów kluczowych w systemie
informacji z zakresu etnologii i antropologii kulturowej 128
II. CZAS – PAMIĘĆ – HISTORIA
Andrzej P. Kowalski, Antropologia kulturowa jako nauka historyczna 143
Jacek Kowalewski, Antropologia w gąszczu humanistyki. Ku rozpoznaniu dynamiki lokalnych
więzi 153
Wojciech Piasek, Etnografia myśli współczesnej w dziedzinie historiografii.
Antropologizowanie historii historiografi i i metodologii historii 160
Krzysztof Zamorski, Galicyjskie dole i niedole. Spór o rozwój cywilizacyjny zaboru
austriackiego 174
Andrzej A. Zięba, Poeta jako władca czasu? Semantyka czasu w poezji Tarasa Szewczenki
186
Marta Kurkowska-Budzan, Wyjście z lasu. Autobiografi czne opowieści członków
antykomunistycznego podziemia 196
Magdalena Kwiecińska, Historie mówione – historie opowiedziane 209
III. TRADYCJA – DZIEDZICTWO – OBYCZAJ
Stanisław Węglarz, Tradycja w konstrukcji kulturowej tożsamości 219
Janina Hajduk-Nijakowska, Wokół ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego.
Nieuchronna innowacja czy rewitalizacja? 238
Jan Kajfosz, Folklorystyczna uroczystość, czyli o pewnym kognitywnym mechanizmie
budowania potęgi historycznego chłopa 250
Janusz Barański, Muzeum w społeczności – społeczność w muzeum 262
Anna Nadolska-Styczyńska, Nie-muzea. Rzecz o miejscach, nazwach i zawłaszczaniu znaczeń
275
Jacek Splisgart, Ewolucja japońskich obrzędów ślubnych w XIX i XX wieku 291
Magdalena Zych, „To fale i wiara”. O dzwonach, złej pogodzie i etnografii 305
Ewa Kocój, Symbolika niedzieli, czyli co Rumuni myśleli o dniu urodzin prof. Czesława
Robotyckiego 327
Katarzyna Łeńska-Bąk, „Diabeł jest miłośnikiem próżnej gadaniny”. O przewadze
milczenia nad słowem w ujęciu Ojców Pustyni 338
Natalia Gancarz, O swawolach duchownych grzeszników 349
Anna Szałapak, Czas na wspomnienia. Salony krakowskie. Życie towarzyskie w latach 1979–1997
360
Zbigniew Benedyktowicz, Zapomniane słowa: Krachla i sztolwerek – Serwus, serwus...,
Kristi-Kotka Szamaliner! 369
IV. ETNOS – POLITYKA – TOŻSAMOŚĆ
Michał Buchowski, „Swoi” a „obcy” muzułmanie w Polsce: od ograniczonej
tolerancji do nietolerancji 389
Marcin Lubaś, Pluralizm i współistnienie. Oblicza heterogeniczności kulturowej w
Republice Macedonii 406
Joanna Talewicz-Kwiatkowska, Europejscy Romowie. Monolit czy różnorodność? 422
Halina Florkowska-Frančić, Wokół tożsamości Szwajcarów 433
Monika Golonka-Czajkowska, „Zapamiętajcie sobie. To jest historia”. Wojenne tropy we
współczesnej ikonosferze Kołobrzegu 450
Kamila Klauzińska, Landsmanszaft – na marginesie badań nad żydowską społecznością
genealogiczną 464
Zbigniew Libera, Granice Bojkowszczyzny Zachodniej 483
Wojciech Dudziak, Ferdynand Machay a sprawa polska 502
Patrycja Trzeszczyńska-Demel, Pisanie Bieszczadu. O mityzacji i narracji na peryferiach
514
V. SZTUKA – WIZUALNOŚĆ – MEDIA
Wojciech Bałus, Symmetria czy przypadek? 539
Barbara Major, Fotografia jako okno, okno w fotografii 551
Anna Niedźwiedź, „Małe historie”. Fotografi e domowe w kontekście antropologii
wizualnej 557
Ewa Nowina-Sroczyńska, Hipnotyczne nieregularne pejzaże Księcia 571
Grzegorz Pełczyński, Adaptacje filmowe utworów Wiesława Myśliwskiego 584
Lucyna Ratkowska-Widlarz, Komunikacja masowa jako forma praktyki kulturowej Na przykładzie
tygodnika „Przekrój” 596
Adina Zemanek, „W tamtej odległej krainie...”: mniejszości etniczne w chińskich
magazynach o modzie 619
Małgorzata Czapiga, Widowisko zwane śmierć. Kilka rekwizytów 635
Adam Czyżewski, Zaproszenie do tańca. Dwudziestowieczna awangarda sztuki i tradycje tańca
ludowego w Europie 646
Dariusz Czaja, Pierścienie Saturna 660
Elżbieta Duszeńko-Król, Wykaz publikacji Profesora Czesława Robotyckiego 669
684 strony, Format: 17.0x24.5cm, oprawa twarda
