CYWILIZACJA SZKICE Z DZIEJÓW POJĘCIA W XVIII I XIX WIEKU DZIAŁOSZYŃSKI B. Księgarnia

Cywilizacja

Szkice z dziejów pojęcia w XVIII i XIX wieku

Autor prezentuje historię pojęcia „cywilizacja” od ok. 1750 r. do ok. 1880 r.

Analizuje teksty pisane przez twórców różnych narodowości i specjalności: filozofów, historyków, językoznawców, antropologów, polityków, podróżników, pisarzy i poetów. Przyjęta metoda pracy, prowadząca od analizy filologicznej do interpretacji filozoficznej, jest inspirowana badaniami nad pojęciem „cywilizacji” prowadzonymi przez historyków ze szkoły Annales, nawiązuje też do metod pracy badaczy z kręgu warszawskiej szkoły historii idei. Pierwsze rozdziały poświęcone są pojawieniu się pojęcia „cywilizacja” w oświeceniowej myśli francuskiej, angielskiej i szkockiej oraz niemieckiej w kontekście narodzin nowożytnej filozofii dziejów, problematyzowania kontaktów z ludami pozaeuropejskimi oraz krytyki aktualnego stanu społeczeństw europejskich. Następnie analizowane jest wykorzystanie tytułowego pojęcia w piśmiennictwie polskim i rosyjskim do opisu odmienności rozwoju krajów Europy Zachodniej i Wschodniej. Ostatni rozdział poświęcony został koncepcji cywilizacji jako samoistnego typu historyczno-kulturowego, sformułowanej przez Nikołaja Danilewskiego, uznawanej za prekursorską wobec XX-wiecznych teorii pluralizmu kulturowo-cywilizacyjnego. Pojęcie „cywilizacji” towarzyszyło XIX-wiecznej refleksji na temat sensu dziejów. Początkowo było synonimem procesu dziejowego w jego najogólniejszym ujęciu. Wraz z pojawieniem się katastrofizmu, pesymizmu dziejowego i przekonania o kryzysie kultury europejskiej około połowy XIX w. nabrało negatywnych znaczeń, stając się określeniem całokształtu zjawisk społeczno-ustrojowo-kulturowych zasługujących na potępienie i zniszczenie lub samoistnie zmierzających ku zagładzie. Pojęcie to odegrało ważną rolę w powstaniu nowej gałęzi nauk społecznych – antropologii kulturowej, łączącej nowy paradygmat naukowy ze starymi schematami historiozoficznymi.

Wstęp: słowo i pojęcie 7

1 La civilisation – narodziny pojęcia w języku francuskim 21
2 The civilization – narodziny pojęcia w języku angielskim 54
3 Die Zivilisation – narodziny pojęcia w języku niemieckim 78
4 „Cywilizacja, to jest postęp obywatelenia towarzystw (Staszic) 90
5 „Cywilizacja europejska jest faktem” (Guizot) . 113
6 Trzy cywilizacje: europejska, rosyjska, amerykańska (Czaadajew, słowianofile, Tocqueville) 140
7 La Russie civilisée czy „cywilizacja z niemiecką pieczątką”? (Hercen) 160
8 „Być albo nie być” cywilizacji (Gobineau) . 174
9 Biegun zmierzchu cywilizacji (Norwid) . 194
10 Cywilizacja – przedmiot historii jako nauki (Buckle) 208
11 Cywilizacja jako ewolucja kultury (Lubbock, Morgan, Tylor) . 231
12 Typ kulturowo-historyczny, czyli samoistna cywilizacja (Danilewski) 261

Zakończenie 292
Podziękowania 301
Streszczenie i słowa kluczowe 302
Summary and keywords . 304
Bibliografia 306
Indeks osób 312
Indeks pojęć . 319
Spis ilustracji . 322

324 strony, Format: 16.1x23.9, oprawa miękka

Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy,
czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.