Komputery powieści i kino nieme
Procesy remediacji w perspektywie historycznej
Tematem książki jest zjawisko remediacji – przekształcania dzieł filmowych w
wyniku ich transpozycji medialnej.
Autor bada przemiany towarzyszące procesowi transformacji kina niemego w kino cyfrowe,
jego relacje z książką i przenikanie się tych mediów. Korzysta przy tym z narzędzi
medioznawczych, filmoznawczych i kulturoznawczych. Swoje analizy przeprowadza na
przykładzie dwóch filmów: Mocnego człowieka i Metropolis, przedstawiających drogę
tekstu kultury od książki przez film niemy po zdigitalizowane i obecne w sieci dzieło
filmowe. Proces ten osadzony jest w szeroko zarysowanej perspektywie antropologicznej i
kulturowej.
Kategoria remediacji najczęściej używana jest do badania zjawisk kultury współczesnej,
ma jednak, zdaniem autora, znacznie większy potencjał. Jednym z podstawowych założeń
książki jest poszerzenie zakresu zjawisk, do których odnosi się remediacja,
dowiedzenie, że podobne relacje są podstawowymi cechami nie tylko medium cyfrowego, lecz
zachodziły również między medium druku i kinem w początkach XX wieku. Centralnym
punktem refleksji jest medium kina w początkowym stadium – film niemy, który ulegał i
ulega przekształceniom, wchodząc w relacje z literaturą i siecią komputerową.
Wprowadzenie koncepcji remediacji pozwala wyjść poza niewątpliwe – zwłaszcza w
polskich badaniach – ograniczenia w refleksji nad adaptacją filmową oraz osadza
relację powieść – film fabularny w szerszym kontekście kulturowym. Umożliwia
zastosowanie bardziej uniwersalnych narzędzi badawczych, nienależących jedynie do
filmoznawstwa lub literaturoznawstwa. Pozwala również na pokazanie przemian – przez
apologetów „cyfrowego świata” uznawanych za rewolucyjne i niepowtarzalne – w
perspektywie historycznej, która, ujmując być może wiele z niepowtarzalności i
niezwykłości, pozwala jednocześnie pokazać głęboki wpływ tych zmian na kulturę.
Książka adresowana jest do badaczy akademickich oraz studentów, przede wszystkim
kulturoznawców, literaturoznawców, filmoznawców, teoretyków mediów, historyków
kultury.
Wstęp . 7
Rozdział I. Medium i remediacja 15
Medium u McLuhana, czyli przejrzystość utracona . 15
Nowe media czy nowe medium 27
Interludium: Medium u niemieckich historyków sztuki, czyli medium obrazowe 28
Medium jako środowisko komunikacji . 42
Remediacja 47
Konwergencja a remediacja 51
Kino i cyfrowa sieć . 55
Rozdział II. Kino i literatura sensacyjna – remediacja i narodziny kultury
masowej . 59
W kierunku remediacji – powieść filmowa 59
Powieść filmowalna 66
Mocny człowiek jako powieść filmowalna 68
Rozdział III. „Język filmu” w powieści: Mocny człowiek
101
Filmowa poetyka powieści . 101
Elementy filmowalne 115
Rozdział IV. Powieść filmowa właściwa 139
Typy powieści filmowej właściwej . 140
Wydanie filmowe 154
Transmedialność jako konsekwencja konwergencji . 163
Rozdział V. Napis filmowy 171
Okiem współczesnych 172
Typologia napisów. Napis międzyujęciowyi wewnątrzujęciowy 179
Napis międzyujęciowy 180
Napis wewnątrzujęciowy 197
Napis ruchomy 211
W stronę filmu cyfrowego 214
Rozdział VI. Film cyfrowy: nieme kino i globalna sieć . 225
Film cyfrowy – remediacja kina . 225
Miejsca odbioru . 228
Nowe funkcje zremediowanego kina – perspektywa odbiorcy . 242
Nowe cechy filmu zremediowanego . 247
Rozdział VII. Kino nieme – filmy z przeszłości w nowym kontekście
. 277
Nowe źródło historii 277
Nowe edycje starego kina . 286
Making of – dodatek do filmu DVD . 297
Płynny obraz . 302
Rozdział VIII. Od maszyny do pisania do cyfrowego studia montażowego
. 309
Kolejne powiązania z drukiem 310
Udomowienie mediów 313
Remediacja hardware‘u 317
Zakończenie . 321
Bibliografia 325
Indeks osób 335
340 stron, Format: 13.6x20.6, oprawa miękka
