Lew, który mówi
Esej o granicach językowego wyrazu doświadczenia
Książka poświęcona problemowi Obcości. Autor stawia tezę, że językowo-tekstowa
perspektywa, w jakiej człowiek postrzega rzeczywistość, powoduje, iż liczne i różnorakie
jej przejawy uznawane są za niedostępne człowiekowi i wyłączone z możliwości
nawiązania relacji komunikacyjnej.
Autor omawia sposoby wyrażania skrajnych, często granicznych form doświadczenia
dostępnego umysłom ludzkim za pomocą języka literackiego stosowanego w prozie
europejskiej i amerykańskiej XX wieku. Analiza prowadzona jest przy użyciu narzędzi
kulturoznawczych, antropologicznych, literaturoznawczych i psychoanalitycznych.
We Wstępie autor wylicza siedem rodzajów Obcości, z którymi mają do czynienia
ludzie, przy czym cztery pierwsze dotyczą różnych jej rodzajów w relacjach międzyludzkich,
trzy ostatnie natomiast - Obcości, która oddziela ludzi od zwierząt, od myślących
maszyn i od Innych, na których możemy się natknąć w Kosmosie lub w sferze istot
pozaludzkich. Tym trzem ostatnim rodzajom Obcości poświęca trzy kolejne rozdziały
swojej książki.
W pierwszym opisuje wybrane zjawiska kulturowe oscylujące na pograniczu „człowieczeństwa”
i „zwierzęcości” – poczynając od mitologii starogreckiej i motywu Minotaura –
oraz analizuje niektóre teksty literackie dotyczące specyfiki relacji komunikacyjnych
między ludźmi a zwierzętami.
Rozdział drugi poświęcony jest twórczości H.P. Lovecrafta. Autora intryguje przede
wszystkim technika wywoływania przez tego pisarza lęku, która – zdaniem Majewskiego
– polega głównie na wykorzystywaniu współobecności elementów świata zwyczajnego,
codziennego, oraz horroru.
Trzeci rozdział dotyczy analizy Obcości w pisarstwie Stanisława Lema, głównie na
przykładzie mało znanego opowiadania "Inwazja" oraz powieści
"Solaris". Publikacja adresowana jest do czytelników zainteresowanych
problematyką antropologii komunikacji w powiązaniu ze współczesnymi teoriami
humanistycznymi, jak "animal studies" i "posthuman studies".
Wstęp
Siedem rodzajów obcości 9
Rozdział pierwszy
Ludzie (i/a/albo) zwierzęta. Wokół Minotaura . 27
Śmierć patriarchy Izaaka w Historiach Jakubowych – Czego nie wiemy o najstarszych
mitach – Słownictwo antropogenezy – Kim był Minotaur?
– Być nietoperzem – „Człowieczeństwo” – Joseph Merrick – Pantera i aksolotl
– Retoryka socjobiologii i animal studies – Uczłowieczać czy
uzwierzęcać? – Języki i ciała – Przypadek Sakiego – Jack London i wilki –
Dlaczego Tumry musi umrzeć?
Rozdział drugi
Nie zobaczyć, nie usłyszeć. Koszmary Lovecrafta 131
HPL, samotnik z Providence – Mitologia Cthulhu – Dwoista topografia Nowej Anglii –
Co to jest „nadnaturalny horror”? – Abiektalność daleka
i bliska – Widmo nad Innsmouth pod lupą, czyli rozmywanie granic człowieczeństwa –
Żaboryby i ludzie (a także „płód arlekin” i „biskup morski”) – Potwór czy
wagina? – Jak opisać to, czego nie można zobaczyć – Audiosfera koszmaru – Jeszcze
kilka skojarzeń dźwiękowych i obrazowych
Rozdział trzeci
Solaris. To, co ludzkie 222
Wojna, walka, bitwa, śmierć – O czym (nie) pisał Lem – Antecedencje: Szczur w
labiryncie i Inwazja – Analiza „raportu Bertona” w Solaris
– Osobliwość i scena pierwotna – Berton i Fechner – Ksenomorfologia – Jeszcze
jedna zbieżność: profesor Guildea – Znowu głosy – Doktor Diagoras – Lem jako lew
Bibliografia dzieł przywołanych . 302
Summary . 313
Indeks postaci biblijnych i mitycznych . 314
Indeks osób . 316
Spis ilustracji 324
326 stron, Format: 13.3x20.4, oprawa miękka
