|
PRZESIEDLENIA A PAMIÊÆ STUDIUM (NIE)PAMIÊCI SPO£ECZNEJ NA PRZYK£ADZIE UKRAIÑSKIEJ GALICJI I POLSKICH ZIEM ODZYSKANYCH
WYLEGA£A A. wydawnictwo: WYD UMK , rok wydania 2014, wydanie Icena netto: 38.39 Twoja cena 36,47 z³ + 5% vat - dodaj do koszyka Przesiedlenia a pamiêæ
Studium (nie)pamiêci spo³ecznej na przyk³adzie ukraiñskiej Galicji i polskich
"ziem odzyskanych"
Ksi±¿ka stanowi porównawcze case study pamiêci spo³ecznej w miejscach, które na
skutek wojennych i tu¿powojennych czystek etnicznych, masowych przesiedleñ i migracji do¶wiadczy³y
niemal ca³kowitej wymiany ludno¶ci.
¯ó³kiew – do 1939 roku wieloetniczne (zamieszkane przez ¯ydów, Polaków i Ukraiñców)
miasteczko w województwie lwowskim, nale¿±ce do II Rzeczpospolitej – po wojnie wesz³a
w sk³ad Ukraiñskiej SRR. Krzy¿, przed wojn± niemiecki Kreuz (Ostbahn), znalaz³ siê
po 1945 roku w granicach polskich „ziem odzyskanych”. Oba miasta nie tylko straci³y
wiêkszo¶æ swoich mieszkañców i znaczn± czê¶æ tkanki miejskiej, zosta³y równie¿
pozbawione dotychczasowej to¿samo¶ci i historii. To samo spotka³o ludzi, którzy do
Krzy¿a i ¯ó³kwi przyjechali: niezale¿nie od tego, czy byli migrantami przymusowymi,
czy dobrowolnymi, musieli rozpocz±æ nowe ¿ycie i przystosowaæ siê do zupe³nie nowych
warunków. Musieli te¿ – fizycznie i symbolicznie – zaj±æ miejsce tych, których we
wspomnianych miejscowo¶ciach ju¿ nie by³o.
Na podstawie analizy ponad stu piêædziesiêciu wywiadów biograficznych i
biograficzno-tematycznych autorka odtwarza proces kszta³towania siê nowej, powojennej
rzeczywisto¶ci spo³ecznej w obu miastach, ograniczony przez represywny system
polityczny, wewnêtrzne konflikty i indywidualne ludzkie dramaty. Pokazuje, w jaki sposób
ró¿ne grupy nowych mieszkañców odnosz± siê do przesz³o¶ci grupy w³asnej, obcego
miejsca zamieszkania oraz ludzi, którzy ¿yli tu przed nimi. Pamiêæ przesiedlenia i
postmigracyjna rekonstrukcja to¿samo¶ci, dynamika procesów zakorzenienia w ró¿nych
pokoleniach mieszkañców Krzy¿a i ¯ó³kwi, lokalne spory o bohaterów i zdrajców –
to najwa¿niejsze tematy pojawiaj±ce siê w ksi±¿ce. Osadzaj±c analizê empiryczn± w
instrumentarium teoretycznym wspó³czesnych studiów nad pamiêci± biograficzn± i
zbiorow±, praca proponuje oryginalne spojrzenie porównawcze na problematykê pamiêci w
Europie ¦rodkowo-Wschodniej.
Wstêp / 9
Czê¶æ I. Konteksty
Rozdzia³ 1. Historia i dyskurs pamiêci / 19
Korzenie (do 1939 roku) / 19
Wojna i inne nieszczê¶cia (1938–1945) / 26
Nowy wspania³y ¶wiat (1945–1953) / 31
Powojenna kultura (nie)pamiêci (1953–1989/1991) / 40
Po upadku komunizmu: nowe otwarcie? (od 1989/1991 roku) / 50
Rozdzia³ 2. Perspektywa teoretyczna / 65
Pamiêæ a historia / 66
Indywidualny i zbiorowy wymiar pamiêci / 68
Drugie oblicze pamiêci: niepamiêæ i zapominanie / 76
Terminy zastosowane w ksi±¿ce / 80
Rozdzia³ 3. Metodologia i metody badañ / 85
Inspiracje metodologiczne / 85
Koncepcja badañ pamiêci historycznej w spo³eczno¶ci lokalnej. Podej¶cie biograficzne
i ujêcie pokoleniowe / 90
Narzêdzia badawcze / 94
Realizacja badañ / 97
W jaki sposób korzystano z materia³u empirycznego / 104
Czê¶æ II. Badania. ¦wiaty prze¿ywane
Rozdzia³ 4. Przesiedlenie i pierwszy okres adaptacji / 111
Podró¿: pamiêæ biograficzna i przekaz / 111
Strach, przemoc, bieda: po przyje¼dzie / 125
Têsknota, tymczasowo¶æ, wyobcowanie / 138
Rozdzia³ 5. Tworzenie siê nowej spo³eczno¶ci i integracja spo³eczna /
155
Relacje z w³adz± i nowy ustrój polityczny / 155
Zbudowaæ wszystko od nowa, czyli spo³eczny Dziki Zachód / 169
D³ugofalowe skutki powojennych podzia³ów: procesy integracji w m³odszych pokoleniach /
180
Rozdzia³ 6. Przesiedlenie a to¿samo¶æ / 197
Powroty do domu jako ostatni etap procesu integracji psychologicznej / 197
Ojczyzna to ludzie: „nie mam ju¿ do kogo wracaæ” / 198
Stara ojczyzna elementem to¿samo¶ci: „Popatrzeæ na ten nasz dom” / 199
Utracona ojczyzna – okaleczona to¿samo¶æ: „Jednak ci±gnie cz³owieka w swoje
strony” / 202
Nik³a potrzeba ojczyzny: „Po co mieliby jechaæ?” / 205
Stara ojczyzna w ¶wiadomo¶ci m³odszych pokoleñ / 206
Bilanse zysków i strat, czyli o tym, dla kogo migracja zakoñczy³a siê sukcesem / 210
Rozdzia³ 7. Pamiêæ o nieobecnych: Niemcy i dziedzictwo niemieckie w Krzy¿u
/ 217
Osadnicy versus Niemcy: pamiêæ najstarszego pokolenia / 217
Przed naszymi dziadkami: pamiêæ m³odszych pokoleñ / 229
Niemcy dzi¶: niedobitki, wizyty, odszkodowania / 235
Wokó³ dziedzictwa materialnego / 251
Niemiecko¶æ a to¿samo¶æ / 261
Rozdzia³ 8. Pamiêæ o nieobecnych: ¯ydzi i dziedzictwo ¿ydowskie w ¯ó³kwi
/ 269
¯ycie i ¶mieræ w s±siedztwie / 269
Zas³yszane: co wiedz± przesiedleñcy? / 280
(Nie)pamiêæ rodzinna: nastêpne pokolenia / 287
Cudze dziedzictwo / 297
Ocaleni, duchy, go¶cie / 307
Rozdzia³ 9. Pamiêæ o nieobecnych: Polacy i dziedzictwo polskie w ¯ó³kwi /
315
„Dawno temu, za Polski” / 315
W czasach grozy / 325
Wyjazd, wysiedlenie, marginalizacja / 335
„My¶my wszystko zapomnieli…” / 343
Dziedzictwo materialne i symboliczne / 351
Rozdzia³ 10. Bohaterowie i antybohaterowie / 363
UPA: bojownicy o niepodleg³o¶æ czy bandyci? / 363
Sowieci i w³adza radziecka w ¿ó³kwi / 381
Krzy¿: miasto bez bohaterów / 402
Postscriptum. Przestrzeñ symboliczna / 421
Podsumowanie / 433
Pamiêæ przesiedlenia / 434
Pamiêæ o obcych / 435
Pamiêæ o bohaterach / 437
Miêdzy pamiêci± a niepamiêci± / 439
Pamiêæ przesz³o¶ci a to¿samo¶æ zbiorowa / 441
Bibliografia / 447
Aneks 1. Indeks i biogramy respondentów / 463
Aneks 2. Fotografie / 483
Summary / 499
Indeks osobowy / 505
526 stron, Format: 15.0x21.5cm, oprawa miêkka
Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy, czy wybrany tytu³ polskojêzyczny lub
anglojêzyczny jest aktualnie na pó³ce ksiêgarni.
|