Między przyrodą a cywilizacją
Kolejny esej filozoficzny dr. Szczepana Kutrowskiego poświęcony
jest problemowi jakże ważnemu i doniosłemu, a mianowicie zatraceniu przez wąsko
cywilizacyjnie ukierunkowanego człowieka własnej naturalności i – co gorsza –
naturalnych powiązań z przyrodą, której częścią on jest w wymiarze ontycznym […].
Powstaje pytanie: Co proponuje Autor, jeśli czynniki cywilizacyjne prowadzą do
denaturalizacji człowieka? Odpowiedź brzmi: Sztuka […]. Całkowicie zgadzam się z dr.
Kutrowskim, że poezja podtrzymuje w nas owo podmiotowe nastawienie do rzeczywistości […].
Chodzi o estetyzm naturalistyczny, ekologiczny, którego istota polega na wartościowaniu
fenomenów witalnych […]. Jest to ujęcie nowe […]. Naczelna idea recenzowanej pracy
jest jak najbardziej słuszna – zanik sztuki, jej komercjalizacja, zaprzestanie przez
artystów pełnienia roli napędu kulturowego rozwoju społeczeństwa są głównymi
przyczynami zapaści cywilizacyjnej […]. Autor podejmuje próbę ukazania pewnej drogi
ku „naturalizacji” ludzkości poprzez sztukę, m.in. na przykładzie „ekologizmu”
własnej twórczości […]. Całkowitą rację ma Autor, pisząc, że „Ziemia już nie
jest tą samą ziemią, jaką była przed wiekami, kiedy żyły na niej istoty, których
już dziś nie ma”. […] Podsumowując te refleksje, odnotowuję, że […] filozofia
jest od pobudzania ku myśleniu, ku zastanowieniu się nad sensem i wartościami. I tę
rolę dobrze pełni nowa książka dr. Szczepana Kutrowskiego, gdyż zmusza do refleksji i
prowokuje.
dr hab. Oleg Leszczak, prof. UJK w Kielcach
Szczepan Kutrowski (1941 r.) – doktor nauk humanistycznych z zakresu
pedagogiki (Uniwersytet Warszawki), emerytowany nauczyciel akademicki w ówczesnej
Akademii Świętokrzyskiej. Jego zainteresowania naukowe to meandry uobywatelnienia człowieka
jako istoty przyrodniczej w społeczeństwie wartości. Autor między innymi:
Usprawiedliwić sens kultury – perspektywa dla pedagogiki (1993), Waloryzacja
humanizacji (2014), Wypatrując home eligens (2015), Między nieprzewidywalnością a
czujnością (2016) oraz Odczucia, kreacje i spełnienia (2016). Pisze wiersze i uprawia płaskorzeźbę
w drewnie. Jest członkiem Związku Artystów Plastyków.
Rozważania wstępne
Gdzie przyroda, a gdzie my? 7
Rozdział I
Poezja lub jej brak a przyroda 23
Rozdział II
W obliczu władztwa cywilizacji . 31
Rozdział III
Z przyrodą na ty na przykładzie artystycznego (rzeźbiarskiego) podglądania
przyrody . 45
Rozdział IV
Ku zadumie nad spotkaniami z przyrodą . 101
Rozdział V
Wieś – forum manifestowania się przyrodniczości . 109
Rozdział VI
O intensywności kontaktów z otoczeniem . 117
6.1. Jakie są normalne warunki życia dla człowieka? 117
6.2. Waloryzacja otoczenia – przestrzeni współzamieszkiwania 121
6.3. Morowe powietrze cywilizacji czy tylko życia w mieście? . 129
Rozdział VII
W stronę ochrony przyrody . 137
7.1. Kulturowe podstawy ochrony przyrody 137
7.2. Którędy kroczy bioetyka? 150
Rozdział VIII
W aureoli ewolucji filozoficznej 155
Zakończenie 175
Bibliografia 179
184 strony, Format: 13.3x20.3, oprawa miękka