Yokai
Tajemnicze stwory w kulturze japońskiej
Kultura japońska pełna jest potworów, duchów, fantastycznych istot i
ponadnaturalnych zjawisk. Japończycy określają je wszystkie wspólną nazwą: yokai.
Stwory te przyjmują nieskończenie wiele form i kształtów – od górskich
chochlików tengu i wodników kappa do zmiennokształtnych lisów i liżących sufity
stworów o długich językach. Choć w dzisiejszych czasach popularność zapewniają im
anime, manga, filmy i gry komputerowe, większość yokai pochodzi z lokalnych legend,
ludowych opowieści i historii o duchach.
Michael Dylan Foster, od lat prowadzący badania w Japonii, omawia historię i
kulturowe konteksty yokai, śledzi pochodzenie, objaśnia znaczenia i przedstawia
sylwetki ludzi, którzy w ciągu wieków usiłowali zgłębić tajemnice tych istot.
Dodatkową zaletą tej wciągającej i przystępnie napisanej książki jest swoisty
bestiariusz, w którym autor szczegółowo opisał wybrane yokai, ilustrując swoje
opowieści oryginalnymi rysunkami autorstwa Shinonome Kijina. Foster zaprasza w
fascynującą podróż po japońskiej kulturze ludowej, przedstawia także jej coraz
szerszy wpływ na globalną kulturę popularną.
„W książce aż roi się od fantastycznych japońskich
potworów, duchów i innych istot zamieszkujących wyobraźnię zbiorową Japończyków!
Jednocześnie daje solidną porcję wiedzy, przedstawia wybór nowych interpretacji i
odznacza się tym rodzajem szczegółowości, który sprawi radość wszystkim pasjonatom
japońskich potworów wywodzących się z ludowych wierzeń.”
dr Bill Tsutsui – Hendrix College, autor Godzilla on My Mind
“Yokai przedstawione przez Fostera są żywe, realne na swój
własny sposób. Migrują z wiejskich zagajników i stawów do książek, gier, anime i
sklepów z zabawkami w Tokio. Książka ta, napisana przez eksperta yokanologii, jest
solidnym kompendium przeznaczonym dla osób, które chcą się dowiedzieć czegoś więcej
na temat tych niezwykłych stworów.”
Paul Manning, Uniwersytet Trent
Michael Dylan Foster – adiunkt na Wydziale Folkloru i
Etnomuzykologii oraz na Wydziale Studiów nad Językami i Kulturami Azji Wschodniej na
Indiana University. Autor licznych artykułów poświęconych folklorowi, literaturze i
mediom Japonii.
Shinonome Kijin jest artystą i badaczem yokai. Mieszka i pracuje w
Japonii, w prefekturze Chiba.
Spis ilustracji 9
Opowieści wodnego demona. Przedmowa i podziękowania 11
Nazwy, daty, miejsca 17
Uwagi na temat japońskich nazw i terminów 17
Daty i nazwy epok historycznych 17
Miejsca 18
I. Kultura yokai
1. Yokai – wprowadzenie
21
Yokai, folklor i moja książka 22
Język yokai 33
Zdarzenie staje się rzeczą 44
2. Zmiennokształtna historia
53
Bohaterowie mitów i legend 55
Dziwne opowieści i dziwne gusta 62
Nowożytne badania naukowe 72
Powojenne ożywienie i moda na yokai 82
3. Praktyka i teoria yokai 97
Sieć kulturowa yokai 98
Strefa niepewności 109
II. Kodeks yokai
4. Porządek yokai 129
O rybach i yokai 129
Taksonomia 132
Kompletnie niekompletny bestiariusz 135
Inkluzywność 136
Działy 136
Organizacja 137
5. Pustkowia
141
6. Woda 181
7. Pola, lasy i łąki 199
8. Wieś i miasto 231
9. Dom 259
Posłowie. Monsterful 275
Przypisy 277
Bibliografia 307
Alfabetyczna lista yokai wymienionych w kodeksie 321
Indeks 325
336 stron, Format: 15.0x23.5cm, oprawa miękka