Matchmaking
Kto co dostaje i dlaczego
Ekonomia kojarzenia stron transakcji i projektowania rynku
Standardowe rozważania ekonomiczne w głównej mierze dotyczą rynku surowców czy
papierów wartościowych, gdzie cena łączy ze sobą nabywców i sprzedawców – w
momencie gdy podaż spotyka się z popytem. Jednak najważniejszych transakcji w życiu
dokonujemy na rynkach, na których ceny odgrywają drugoplanową rolę. Często nie
zdajemy sobie nawet sprawy, że mamy do czynienia z rynkiem. Gdyż o tym, kto dostanie
nerkę do przeszczepu albo zostanie przyjęty do najlepszej uczelni wyższej, nie decyduje
cena. Chodzi tu o rynek wzajemnego kojarzenia stron transakcji (ang. match market), gdzie
strony „transakcji” muszą się wzajemnie dobrać, a cena nie odgrywa w tym procesie
istotnej roli. Czy istnieje mechanizm alokacji takich dóbr? Czy są metody kojarzenia
stron na takim rynku?
Noblista Alvin E. Roth, autor książki Matchmaking. Kto co dostaje i dlaczego, wraz z
zespołem kilku współpracowników z całego świata przyczynił się do stworzenia nowej
dziedziny ekonomii zwanej projektowaniem rynku, która wprowadza wiedzę naukową do
procesu kojarzenia oraz do innych aspektów funkcjonowania rynków.
Rynek jest wytworem ludzkiej działalności, a nie zjawiskiem naturalnym. Sztuka
projektowania rynków daje nam szansę na utrzymanie oraz poprawianie jednych z
najstarszych i najważniejszych ludzkich wynalazków. Szansę naprawy źle działających
mechanizmów, a czasem nawet stworzenia całkiem nowych. To możliwości, które trzeba
cenić, analizować, podchodzić do nich z pokorą oraz bacznie obserwować.
Alvin E. Roth - doktor nauk ekonomicznych, profesor ekonomii na
Uniwersytecie Stanforda, jeden z czołowych ekspertów w dziedzinie projektowania rynków
oraz teorii gier. W połowie lat 90. XX w. zaprojektował National Resident Matching
Program – system, który łączy 20 tys. amerykańskich lekarzy z 4 tys. programów stażu
w całym kraju. W 2004 r. przygotował wraz z dwoma tureckimi ekonomistami, Utku Ünverem
i Tayfunem Sönmezem, New England Programm for Kidney Exchange, system kojarzenia dawców
i biorców nerek do przeszczepów.
Za swoją działalność na polu tworzenia rynków Alvin Roth wspólnie z Lloydem
Shapleyem w 2012 r. otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie ekonomii.
280 stron, Format: 16.0x23.5cm, oprawa miękka