Sejmowa kontrola działalności rządu z perspektywy prawnoustrojowej i praktyki
politycznej
Książka ukazuje się w roku dwudziestej rocznicy uchwalenia i wejścia w życie
Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r., chociaż nie była zamierzona
i pomyślana jako praca rocznicowa. Może natomiast być uznana za pewnego rodzaju głos
autora w sprawach oceny potrzeby ewentualnych zmian niektórych unormowań obowiązującej
ustawy zasadniczej, a także dokonania określonych korekt w praktyce sejmowej kontroli
działalności rządu. Przedmiotem zainteresowania jest więc kontrola działalności
rządu sprawowana przez Sejm in pleno, przez komisje sejmowe oraz przez posłów.
Autor rozważa problemy sejmowej kontroli działalności rządu w szerokiej
perspektywie prawnoustrojowej ale również uwzględnia, i to w jak najszerszym możliwym
zakresie, także praktykę polityczną, szczególnie parlamentarną, sprawowania sejmowej
kontroli działalności rządu, co pozwoliło postrzegać tę kontrolę w innej jeszcze
perspektywie, bliższej rzeczywistości. Tym samym pojawiła się możliwość
skonfrontowania założeń prawnoustrojowych dotyczących tej kontroli z praktyką jej
urzeczywistniania. Konfrontacja taka okazała się bardzo przydatna dla wzbogacenia, a
przede wszystkim dla urealnienie analiz i ocen zawartych w pracy
Autor wykazuje, że praktyka, w znaczącym stopniu zgodna z jej modelem
prawnoustrojowym, z modelem tym nie jest jednak w pełni spójna, że się od niego w
pewnych elementach różni, chociaż i merytorycznie, i w układzie czasowym w
niejednakowym stopniu. Dopiero więc analiza praktyki politycznej i skonfrontowanie jej z
modelem prawnoustrojowym pozwoliło na przybliżenie w pracy rzeczywistego stanu w
zakresie sejmowej kontroli działalności rządu.
Wstęp
Rozdział I
Pojęcie sejmowej kontroli działalności rządu, jej miejsce w ramach funkcji
Sejmu i podstawy normatywne
1. Pojęcie sejmowej kontroli działalności rządu
1.1. Pojęcie kontroli sejmowej (parlamentarnej) w Konstytucji RP z 1997 r. i w
orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego
1.2. Rozumienie kontroli sejmowej (parlamentarnej) w nauce prawa konstytucyjnego
1.3. Rozumienie określenia sejmowa kontrola działalności rządu i jej elementów składowych
w niniejszej pracy
2. Sejmowa kontrola działalności rządu zasadniczym składnikiem funkcji kontrolnej
Sejmu na gruncie Konstytucji RP z 1997 r
2.1. Kilka uwag o funkcji kontrolnej Sejmu na tle innych funkcji tej Izby
2.2. Miejsce sejmowej kontroli działalności rządu w ramach funkcji kontrolnej Sejmu
3. Podstawy normatywne sejmowej kontroli działalności rządu
3.1. Podstawy konstytucyjne
3.2. Podstawy ustawowe
3.3. Podstawy rangi pozaustawowej
Rozdział II
Znaczenie prawnoustrojowe sejmowej kontroli działalności rządu na gruncie
Konstytucji RP z 1997 r
1. Sejmowa kontrola działalności rządu w świetle naczelnych konstytucyjnych
zasad ustroju politycznego państwa
1.1. Uwagi wprowadzające
1.2. W świetle zasady demokratycznego państwa prawnego
1.3. W świetle zasady władzy zwierzchniej narodu
1.4. W świetle zasady określającej podstawowe postacie sprawowania władzy przez naród
1.5. W świetle zasady podziału władzy i równowagi władz
2. Sejmowa kontrola działalności Rady Ministrów nieodzownym składnikiem
konstytucyjnego systemu rządów RP
2.1. Uwagi na temat konstytucyjnego systemu rządów RP na tle podstawowych modeli systemów
rządów
2.2. Sejmowa kontrola działalności Rady Ministrów jako składnik konstytucyjnego
systemu rządów RP
Rozdział III
Zakres podmiotowy i przedmiotowy sejmowej kontroli działalności rządu
1. Uwagi wprowadzające
2. Rada Ministrów in corpore jako organ kontrolowany
2.1. Rada Ministrów podmiotem podlegającym kontroli sejmowej
2.2. Działalność Rady Ministrów przedmiotem kontroli sejmowej
3. Prezes Rady Ministrów jako organ kontrolowany
3.1. Prezes Rady Ministrów podmiotem podlegającym kontroli sejmowej
3.2. Działalność Prezesa Rady Ministrów przedmiotem kontroli sejmowej
4. Ministrowie jako organy kontrolowane
4.1. Ministrowie podmiotami podlegającymi kontroli sejmowej
4.2. Działalność ministrów przedmiotem kontroli sejmowej
Rozdział IV
Kontrola działalności rządu sprawowana przez Sejm in pleno
1. Pozycja prawnoustrojowa Sejmu in pleno w kontroli działalności rządu
1.1. Kilka uwag na temat pozycji prawnoustrojowej Sejmu
1.2. Zakres uprawnień Sejmu in pleno do kontroli działalności rządu
2. Posiedzenia Sejmu jako forum kontroli działalności rządu sprawowanej przez całą
Izbę
2.1. Kilka uwag na temat trybu pracy Sejmu
2.2. Posiedzenia kontrolne Sejmu
3. Instrumenty kontroli działalności rządu wykorzystywane przez Sejm in pleno
3.1. Prawo do uzyskiwania przez Izbę informacji o działalności kontrolowanych organów
rządowych
3.2. Prawo Sejmu do zapewniania obecności przedstawicieli kontrolowanych organów rządowych
na posiedzeniach Izby
4. Formy kontroli działalności rządu sprawowanej na posiedzeniach Sejmu i ich rezultaty
4.1. Rozpatrywanie przez Sejm in pleno sprawozdań Rady Ministrów z wykonania ustawy budżetowej
i podejmowanie uchwał w przedmiocie absolutorium dla rządu
4.2. Kontrole problemowe poszczególnych dziedzin działalności rządu prowadzone przez
Sejm in pleno oraz pozostające z nimi w związku uchwały i rezolucje Izby
Rozdział V
Kontrola działalności rządu sprawowana przez komisje sejmowe
1. Komisje sejmowe jako podmioty kontroli działalności rządu
1.1. Kilka uwag generalnych o statusie prawnym komisji sejmowych
1.2. Status komisji sejmowych jako podmiotów kontroli działalności rządu
2. Zakres uprawnień komisji sejmowych do kontroli działalności rządu
2.1. Zakres uprawnień sejmowych komisji śledczych do kontroli działalności rządu
2.2. Zakres uprawnień stałych komisji sejmowych do kontroli działalności rządu
3. Formy organizacyjne wykonywania kontroli działalności rządu przez komisje sejmowe
3.1. Posiedzenia komisji sejmowych jako forma organizacyjna wykonywania kontroli działalności
rządu
3.2. Działalność stałych podkomisji jako forma organizacyjna wykonywania przez stałe
komisje sejmowe kontroli działalności rządu
4. Instrumenty kontroli działalności rządu wykorzystywane przez komisje sejmowe
4.1. Prawo komisji sejmowych do uzyskiwania informacji o działalności kontrolowanych
organów rządowych
4.2. Prawo komisji sejmowych do zapewniania obecności przedstawicieli kontrolowanych
organów rządowych na posiedzeniach komisji
5. Formy kontroli działalności rządu sprawowanej przez komisje sejmowe i ich rezultaty
5.1. Uczestnictwo komisji sejmowych w rozpatrywaniu przez Sejm sprawozdań Rady Ministrów
z wykonania ustawy budżetowej
5.2. Dokonywane przez stałe komisje sejmowe kontrole problemowe poszczególnych dziedzin
działalności rządu i podejmowane w ich wyniku dezyderaty oraz opinie
5.3. Działalność kontrolna sejmowych komisji śledczych i jej rezultaty
Rozdział VI
Kontrola działalności rządu sprawowana przez posłów
1. Status posłów jako podmiotów kontroli działalności rządu
2. Zakres uprawnień posłów do kontroli działalności rządu
3. Instytucje wykorzystywane przez posłów w kontroli działalności rządu
3.1. Uwagi wprowadzające
3.2. Interpelacje i zapytania poselskie
3.3. Pytania w sprawach bieżących
3.4. Informacje bieżące
3.5. Inne instrumenty kontrolne będące w dyspozycji posłów
Rozdział VII
Odpowiedzialność parlamentarna Rady Ministrów i jej członków przed Sejmem na
gruncie Konstytucji RP z 1997 r
1. Znaczenie prawnoustrojowe odpowiedzialności parlamentarnej Rady Ministrów i
jej członków przed Sejmem
1.1. Uwagi wprowadzające
1.2. Pojęcie odpowiedzialności parlamentarnej w świetle Konstytucji z 1997 r
1.3. Podstawy normatywne odpowiedzialności parlamentarnej i jej zasadnicze konstytucyjne
cechy
1.4. Zakres podmiotowy i przedmiotowy odpowiedzialności parlamentarnej oraz przyczyny
korzystania przez Sejm z jej form
1.5. Przesłanki ustrojowe istnienia odpowiedzialności parlamentarnej Rady Ministrów i
jej członków przed Sejmem
2. Instytucjonalne formy egzekwowania przez Sejm odpowiedzialności parlamentarnej Rady
Ministrów i jej członków oraz ich skutki prawne i polityczne
2.1. Kilka uwag ogólnych na temat instytucjonalnych form egzekwowania przez Sejm
odpowiedzialności parlamentarnej Rady Ministrów i jej członków
2.2. Konstruktywne wotum nieufności i jego skutki
2.3. Indywidualne wotum nieufności i jego skutki
2.4. Nieudzielenie wotum zaufania Radzie Ministrów w trybie art. 160 Konstytucji i skutki
takiego aktu
Konkluzje
Wykaz wykorzystanych publikacji
472 strony, Format: 17.0x24.0cm, oprawa miękka
