Biografia i wojna
Metoda biograficzna w badaniu procesów społecznych
Wybór tekstów
W książce omówiono pionierskie badania z ostatniej dekady XX w., prowadzone w
ramach projektu Biografia a tożsamość narodowa, będące próbą spojrzenia na II wojnę
światową z perspektywy indywidualnej historii życia.
Zebrane w niej artykuły zostały poddane dyskusji wśród Autorów, którzy dodatkowo
opatrzyli komentarzem swoje teksty. Ich tematyka odnosi się do zjawisk: wojny (przemocy i
cierpienia), pamięci (indywidualnej i zbiorowej), tożsamości oraz stereotypów.
Zagadnienia te zostały opracowane na podstawie badań opartych na metodzie
autobiograficznego wywiadu narracyjnego, nawiązującej również do polskiej tradycji
badań biograficznych, z której znana jest między innymi łódzka socjologia. Czytelnik
dowie się wszystkiego na temat zastosowań wywiadu narracyjnego: począwszy od założeń
teoretycznych, przez omówienie samej techniki, procedurę analityczną, aż po krytyczny
namysł nad sposobem prowadzenia badań i analizy zgromadzonych danych.
Książka zainteresuje nie tylko socjologów, antropologów, kulturoznawców i historyków,
ale także osoby, dla których fascynujące może być czytanie fragmentów wywiadów i śledzenie
tego, co typowe dla naszej kultury w jednostkowych biografiach.
Renata Dopierała, Katarzyna Waniek Wstęp 11
Dyskusja 17
Część I. Rama teoretyczna, metodologia i wymiary analityczne 41
Andrzej Piotrowski Wprowadzenie do projektu Biografia a tożsamość narodowa 43
Zbigniew BokszańskiTożsamość narodowa: pojęcie i problematyka badawcza 53
Kaja KaźmierskaWywiad narracyjny – technika i pojęcia analityczne 61
Marek CzyżewskiGeneralne kierunki opracowania, wymiary analityczne 73
Część II. Biografia a tożsamość narodowa 81
Zbigniew Bokszański Obrazy innych etnicznych a tożsamość narodowa 83
Zbigniew Bokszański Komentarz do artykułu Obrazy innych etnicznych a tożsamość
narodowa 99
Alicja Rokuszewska-Pawełek Doświadczenia wojenne Polaków – analiza trajektorii wrześniowej
101
Kaja Kaźmierska Konstruowanie narracji o doświadczeniu wojennej biografii. Na
przykładzie analizy narracji kresowych 131
Kaja KaźmierskaKomentarz do artykułu Konstruowanie narracji o doświadczeniu wojennej
biografii. Na przykładzie analizy narracji kresowych 152
Kazimierz Kowalewicz Narracje autobiograficzne – zagrożenie – zaradność 155
Janina Tobera Rodzina w polskich doświadczeniach wojennych. Sytuacje elementarne 177
Mieczysław Marciniak Pozytywne doświadczenia biograficzne w kontekście okupacji:
oportunizm i opór 191
Marek Czyżewski Repatrianci i wypędzeni: wzajemne uprzedzenia w relacjach biograficznych
219
Marek Czyżewski Komentarz do artykułu Repatrianci i wypędzeni: wzajemne uprzedzenia w
relacjach autobiograficznych 236
Andrzej Piotrowski Zakorzenienie w historii (teorii) – zakorzenienie w milieu: analiza
dwu odmian narracji 239
Część III. Wojna, biografia i pamięć 261
Alicja Rokuszewska-Pawełek Doświadczenia wojenne Polaków – analiza trajektorii
okupacyjnych 263
Kaja Kaźmierska Dramatyzacja obrazu doświadczeń czasu wojny w opowiadaniu
biograficznym. Analiza przypadku 301
Kaja Kaźmierska Biografia opowiadana, doświadczana i rekonstruowana w perspektywie
narracji o wojnie. Analiza przypadku 321
Mieczysław Marciniak Pasja i folklor pamięci 341
Kazimierz Kowalewicz Pamięć krążąca po milieu i odkrywająca sekret 357
Część IV. Wojna w doświadczeniu niemieckim 371
Marek Czyżewski, Alicja Rokuszewska-Pawełek Analiza autobiografii Rudolfa Hössa 373
Marek Czyżewski, Alicja Rokuszewska-Pawełek Komentarz do artykułu Analiza autobiografii
Rudolfa Hössa 446
Fritz Schütze Presja i wina: wojenne doświadczenia młodego żołnierza niemieckiego i
ich biograficzne implikacje 449
Postscriptum 503
Katarzyna Waniek II wojna światowa w spotkaniach młodej Polki z wojennym i powojennym
pokoleniem Niemców. Orientacja na podejmowanie perspektywy Innego i praca pośrednicząca
– przypadek Doroty 505
Joanna Wygnańska Materiał badawczy z projektu Biografia a tożsamość narodowa (1992–1994)
– o archiwizacji zbioru w ramach Archiwum Danych Jakościowych IFIS PAN 519
Wykaz publikacji powstałych na bazie projektu Biografia a tożsamość narodowa 525
Noty o autorach 527
Indeks nazwisk 531
540 stron, Format: 24.5x17.8, oprawa twarda
