Polityka regionalna Unii Europejskiej jako polityka publiczna
wobec potrzeby optymalizacji działania publicznego
Niejasna, mało skuteczna, trudno dostrzegalna, skomplikowana – tak często określa
się politykę regionalną Unii Europejskiej. Tymczasem jest ona jedną z najważniejszych
polityk publicznych, zwłaszcza ze względu na ilość środków pochodzących z budżetu
UE na rozwój i tworzenie wysokiej jakości życia. Jednocześnie Polska jest jednym z
największych beneficjentów tej polityki, stąd zasadność podejmowania problematyki
optymalizacji unijnej polityki regionalnej. Autorzy najważniejszych opracowań w polskiej
literaturze przedmiotu odwołują się głównie do aspektów normatywnych (prawnych i
regulacyjnych) bądź rozstrzygnięć administracyjnych. Brakuje natomiast analiz odnoszących
się do polityki regionalnej w kontekście procesu politycznego, sposobu jej tworzenia,
uzgadniania priorytetów rozwojowych, sposobów podejmowania decyzji.
W coraz bardziej złożonych społeczeństwach, układach regionalnych, w których mamy do
czynienia ze zjawiskami o zintegrowanym charakterze, otwarcie się polityki regionalnej na
innych – pozapaństwowych i pozaunijnych – aktorów jest działaniem w kierunku zwiększenia
jej efektywności. Wiąże się to z koniecznością ustalania instrumentów nie tyle
ustandaryzowanych, ile dopasowanych do potrzeb i oczekiwań adresatów, a zarazem osiągających
założone cele badanej polityki. Jednocześnie wskazuje to na większe wyzwanie w
zakresie sterowania unijną polityką regionalną.
Punktem wyjścia rozważań przedstawionych w niniejszej książce jest spojrzenie na
politykę regionalną Unii Europejskiej z punktu widzenia nauki o polityce publicznej. Ta
interesująca perspektywa poznawcza pozwala na namysł nad unijną polityką regionalną
jako działaniem, w wyniku którego władza oraz obywatele organizują proces rozwiązywania
problemów związanych z rozwojem. Mowa tutaj o sferze konkretnych działań, a nie tylko
walki o władzę.
Autor dokonuje oceny podejścia opartego na politykach publicznych na podstawie analizy
polityki regionalnej w kontekście jej optymalizacji. Nie bez znaczenia pozostaje środowisko
instytucjonalne, dekonstrukcja europejskiego procesu politycznego rozumianego jako seria
etapów angażujących różnych aktorów, instrumenty, procedury oraz interakcję między
nimi. To wszystko składa się na proces tworzenia polityki regionalnej UE także w
krajach członkowskich, a zatem i w Polsce.
Marek Świstak, doktor nauk humanistycznych w zakresie nauk o
polityce, adiunkt w Instytucie Europeistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Specjalizuje się
w zagadnieniach związanych z wybranymi politykami publicznymi Unii Europejskiej. Autor
książki Fundusze Unii Europejskiej a pozaekonomiczne czynniki wzrostu gospodarczego
(2012) oraz współautor kilku monografii. Autor artykułów z zakresu polityk unijnych,
zwłaszcza polityki regionalnej, funduszy Unii Europejskiej czy projektów europejskich.
Wykaz użytych skrótów
Wykaz tabel, schematów i wykresów
Wstęp
I. Polityka regionalna Unii Europejskiej i polityka publiczna: ustalenie
podstawowych pojęć
1.1 Rozwój czy rozdawnictwo: polityka regionalna i rozwój regionalny
1.2 Polityki publiczne a optymalizacja działania publicznego
1.3 Miejsce polityki regionalnej w systemie polityk publicznych Unii Europejskiej
1.4 Aspekty metodologiczne analizy procesu politycznego polityki regionalnej Unii
Europejskiej
1.5 Model optymalizacji unijnej polityki regionalnej jako polityki publicznej w świetle
polskiego postępowania administracyjnego
II. Definiowanie problemu, czyli agenda polityki regionalnej
2.1 Konceptualizacja agendy polityki regionalnej Unii Europejskiej
2.2 Formułowanie agendy w kontekście strategii rozwojowych Unii Europejskiej
2.3 Kluczowe elementy ustalania agendy na przykładzie polityki miejskiej jako elementu
składowego polityki regionalnej
2.4 Agenda polityki regionalnej w świetle programowania Wieloletnich Ram Finansowych
2014-2020
III. Formułowanie polityki regionalnej z punktu widzenia usprawniania działania
publicznego
3.1 Specyfika formułowania kształtu polityki regionalnej
3.2 Rola aktorów polityki regionalnej w formułowaniu przedmiotowej polityki
3.3 Odbiorca czy twórca polityki: regionalny wymiar formułowania polityki regionalnej
3.4 Analiza polityki w roli instrumentu racjonalizacji formułowania polityki regionalnej
IV. Podejmowanie decyzji w kontekście optymalizacji polityki regionalnej
4.1 Analiza procesu decyzyjnego w ramach polityk publicznych Unii Europejskiej w świetle
zastosowania teorii decyzji politycznych
4.2 Podejmowanie decyzji a instrumentarium polityki regionalnej
4.3 Unijny proces decyzyjny na przykładzie polityki regionalnej
4.4 Nowe metody zarządzania w procesie polityki regionalnej
4.4.1 Otwarta metoda koordynacji
4.4.2 Sieci polityczne i komitety konsultacyjne oraz dialog obywatelski
4.4.3 Metoda delegacyjna
V. Implementacja instrumentów polityki regionalnej w systemie wielopoziomowego
zarządzania unijną polityką regionalną
5.1 Pozycja ustrojowa i administracyjna Komisji Europejskiej w procesie implementacji
polityki regionalnej
5.2 Proces wdrażania polityki regionalnej na poziomie subnarodowym i krajowym
5.3 Wdrażanie Programów Operacyjnych na przykładzie Polski
VI. Ewaluacja jako narzędzie analityczne optymalizacji polityki regionalnej Unii
Europejskiej
6.1 Ewaluacja punktem wyjścia oceny unijnej polityki regionalnej: podejście
metodologiczne w polityce publicznej
6.2 Ewaluacja w polityce regionalnej Unii Europejskiej a efektywność interwencji
publicznej
6.3 Znaczenie ewaluacji w procesie sterowania polityką regionalną Unii Europejskiej
6.4 Kultura ewaluacji polityki regionalnej w Polsce
VII. Programowanie polityki regionalnej Unii Europejskiej jako sposób kształtowania
polityki publicznej
7.1 Determinanty formułowania agendy oraz propozycje rozwiązań
7.2 Aspekt teoretyczny procesu programowania polityki regionalnej
7.3 Programowanie polityki regionalnej na lata 2014-2020: formalizacja czy podejście
strategiczne
7.4 Strategia czy formalizacja: programowanie polityki regionalnej na przykładzie Polski
na lata 2014-2020
VIII Przegląd śródokresowy Wieloletnich Ram Finansowych 2014-2020 jako przykład
korekty polityki publicznej
8.1 Kontynuacja czy korekta: o potrzebie optymalizacji Wieloletnich Ram Finansowych
8.2 Przegląd śródokresowy jako proces polityczny - propozycje rozwiązań
8.3 Zakres przeglądu śródokresowego jako efekt podejmowania decyzji
w ramach unijnej polityki regionalnej
Zakończenie
Bibliografia
Streszczenie
Indeks rzeczowy
346 stron, Format: 15.0x23.0cm, oprawa miękka
