DZIECKO RODZINA I PŁEĆ W AMERYKAŃSKICH INICJATYWACH HUMANITARNYCH I FILANTROPIJNYCH W II RZECZYPOSPOLITEJ KUŹMA-MARKOWSKA S. Księgarnia

Dziecko, rodzina i płeć w amerykańskich inicjatywach humanitarnych i filantropijnych w II Rzeczypospolitej

Autorka koncentruje się na czterech inicjatywach humanitarnych i filantropijnych w międzywojennej Rzeczypospolitej, podjętych przez amerykańskich aktywistów społecznych z takich organizacji jak Misja Hoovera, Joint, Fundacja Rockefellera oraz YMCA. Pokazuje, w jaki sposób amerykańskie standardy i normy życia rodzinnego i społecznego były przenoszone do rzekomo „zapóźnionej cywilizacyjnie” Polski. Jako główne kategorie analizy przyjmuje płeć kulturową i klasę społeczną, kładąc duży nacisk również na różnice religijne i narodowościowe.

Amerykanie dążyli do odbudowy oraz zmodernizowania i „ucywilizowania” społeczeństwa II RP, wprowadzając programy skierowane do dzieci, rodzin, kobiet (przede wszystkim matek) oraz młodzieży męskiej. Podejmowali m.in. próby polepszenia kondycji fizycznej dzieci, znalezienia „finansowych rodziców zastępczych” dla żydowskich sierot, unowocześnienia praktyk macierzyńskich kobiet oraz ukształtowania młodych mężczyzn na dobrych obywateli. W książce przedstawiono także reakcję mieszkańców II RP na próby wprowadzenia „naukowego macierzyństwa” czy „muskularnego chrześcijaństwa”. Zbadano, jak członkowie lokalnych społeczności zapatrywali się na nowoczesne koncepcje dotyczące roli i miejsca dziecka w rodzinie.

Prezentowane wyniki wieloletnich badań archiwalnych umożliwiają przedstawienie nieznanych do tej pory aspektów relacji polsko-amerykańskich w okresie międzywojennym. Ukazują również mało zbadane przejawy życia społecznego II RP, m.in. w okresie tuż po I wojnie światowej.

Wykaz skrótów . 7
Wstęp 9

Rozdział 1. „Kilka wyraźnych obrazów”: rodzina i dzieci w powojennej Rzeczypospolitej w relacjach Amerykanów       40
1.1. Bez domu: społeczeństwo powojennej Rzeczypospolitej     44
1.2. Matriarchat biedy: nieobecni ojcowie i pracujące matki     56
1.3. „Generacja kalek”: kondycja dzieci w II RP po Wielkiej Wojnie 77

Rozdział 2. „Ratujmy polskie dzieci”: dożywianie najmłodszych przez amerykańskie organizacje humanitarne      . 100
2.1. Porcje i kalorie, czyli filozofia dokarmiania dzieci        . 104
2.2. Dożywianie i zdrowie: rehabilitacja dziecięcych ciał       . 122
2.3. „Amerykańska maszyneria humanitarna” w powojennej Polsce 137
2.4. Żywność wygra nie tylko wojnę               . 154

Rozdział 3. Odbudowując rodzinę: amerykańska pomoc dla sierot w Polsce                     . 168
3.1. Sierocińce: warunki, pomoc, postrzeganie           . 170
3.2. Zadanie dla żydowskich kobiet: adopcje finansowe i rodziny zastępcze                        186
3.3. Podróż przez Atlantyk: łączenie żydowskich rodzin       . 212

Rozdział 4. Matki i profesjonalistki: amerykańskie inicjatywy dla kobiet                    231
4.1. Opieka nad ciężarnymi i położnicami             237
4.2. Stacja opieki nad niemowlętami: centrum edukacyjne dla matek                       243
4.3. „Naukowe macierzyństwo” i karmienie niemowląt        252
4.4. Ochrona macierzyństwa a praca zawodowa kobiet        265
4.5. Profesjonalistki: pielęgniarki i pracownice społeczne     . 278

Rozdział 5. Muskularni żołnierze i obywatele: amerykańskie inicjatywy dla chłopców i młodzieży męskiej     298
5.1. „Czyste życie”: młodzież męska i nowoczesne miasto       299
5.2. „Fabryki męskości”: młodzież w gmachach Polskiej YMCA   . 312
5.3. „Muskularni żołnierze”: sport i wychowanie fizyczne młodzieży                       . 322
5.4. „Ulicznicy” i obozowicze – inicjatywy na rzecz nastoletnich chłopców                        341
5.5. Komunizm, pogranicze i cywilizacja, czyli jak Imka budowała w Polsce klasę średnią                   353

Zakończenie                        . 366
Bibliografia                         377
Indeks osób                        407
Spis ilustracji                        417

420 stron, Format: 22.9x15.8, oprawa miękka

Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy,
czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.