Szczęśliwy człowiek kontra dobry obywatel?
Zmagania z myślą Hanny Arendt
Hannah Arendt często przywoływana jest jako orędowniczka obywatelskiej partycypacji
w polityce. Warto sobie jednak uświadomić, że jej wizja zakłada ograniczenie
zaangażowanych tak, aby ich czyny i słowa nie dosięgały kwestii
społeczno-ekonomicznych, bo „w centrum polityki leży troska o ten świat, a nie
o człowieka”. Muszą się więc pilnować, aby nie wspominać o jakości
życia mieszkańców, lecz „brać udział w rządzeniu dla samego tylko publicznego
szczęścia [...] ostro oddzielonego od szczęścia prywatnego”. Polityka staje się
beztreściowa, a rozróżnienie na dobro jednostki i lekceważące ją
szlachetno-mgliste dobro wspólne zbliża Arendt do cierpiętniczej narracji konserwatystów.
Studia u Husserla zainspirowały jednak filozofkę do stworzenia koncepcji „prawa
do posiadania praw”, przezwyciężającej beztreściowość polityki. Motyw ulotności
szczęścia w twórczości Arendt tłumaczy, dlaczego kładła tak duży nacisk na
sferę „szczęścia publicznego”, niezależnego od wzlotów i upadków w życiu
osobistym.
Anna Czepiel
– politolog, absolwentka Wydziału Dziennikarstwa i Nauk
Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Fakultatywnie studiowała filozofię na
Uniwersytecie w Genewie, uczyła się na Uniwersytecie Kardynała Stefana
Wyszyńskiego w Warszawie i na Katolickim Uniwersytecie w Leuven. Publikowała
w „Civitas. Studiach z filozofii polityki”, „Rzeczpospolitej”, „Więzi”
i „Tygodniku Powszechnym”. Wyróżniona m.in. w konkursach „Filozofia
w praktyce” (Uniwersytet Jagielloński, 2017) oraz „Gdyby to zależało ode mnie”
(Obserwator Finansowy NBP, 2014). Szczególnie zainteresowana kwestiami demokracji bezpośredniej
i krytyki indywidualizmu. Liberałka w kwestiach ekonomii i wolności
jednostki, konserwatystka w kwestiach estetyki. W czasie wolnym poetka
i opiekunka skrzydlatej drobnej egzotyki.
Nota o autorce
Wprowadzenie
ROZDZIAŁ I
Dwojakie podejście Arendt do romantycznego indywidualizmu
1. Wstęp do konfrontacji Arendt z Thoreau
2. Nieposłuszeństwo obywatelskie jako troska nie tylko o siebie samego
3. Osobiste szczęście zawsze sprzeczne z dobrem wspólnym?
4. Specyficzny pragmatyzm
5. Hannah Arendt a Konrad z Wielkiej Improwizacji
6. Polityka według Arendt jako paradoksalnie dobra lekcja dla Polski
ROZDZIAŁ II
Republika Kanta i beztreściowa polityka Arendt
1. Dwoje filozofów z Królewca
2. Własność prywatna a polityczność u Kanta
3. Własność prywatna a polityczność u Arendt
4. Ochrona własności: zwierzęca czy rozumna? Spór między Kantem a Arendt
5. Problem dewastacji polityczności
ROZDZIAŁ III
Rozum, romantyzm, hedonizm. Hannah Arendt a polska narracja konserwatywna
1. Rozum kontra romantyzm i techniczny hedonizm
2. Samotność a osamotnienie
3. Tyrania polaryzacji
4. Heidegger i Arendt, czyli beztreściowe Bycie i beztreściowa polityka
5. Dobrzy konserwatyści
ROZDZIAŁ IV
Arendt we Fryburgu, czyli pokonywanie beztreściowości polityki
1. Studia Arendt we Fryburgu. Próba rekonstrukcji
2. Zaaresztowana przez świat
3. "Prawo do posiadania praw" jako koncepcja inspirowana fenomenologią Husserla
ROZDZIAŁ V
Ulotność szczęścia
1. Czy Bóg rzeczywiście czuwa?
2. Sinusoida szczęścia i smutku
3. Gdy odczuwam szczęście publiczne, szczęście prywatne usuwa się w cień
4. Orfeusz i Eurydyka
Zakończenie
Bibliografia
English summary
240 stron, Format: 14.4x20.7, oprawa miękka