Użycie sił zbrojnych RFN w świetle Ustawy Zasadniczej z 1949 r.
Siły zbrojne stosunkowo rzadko są przedmiotem badań nauk ustrojowoprawnych. Dobrze
zorganizowane i sprawnie działające siły zbrojne stanowią niezbędną gwarancję
każdej organizacji państwowej, będąc narzędziem służącym utrzymaniu jej
bezpieczeństwa. W przypadku państwa demokratycznego pozycja ustrojowa sił zbrojnych
jest dość szczególna z racji na potencjalny zakres możliwości siłowego
oddziaływania na stosunki zewnętrzne i wewnętrzne. Stąd zrodziła się koncepcja
cywilnej i demokratycznej kontroli nad siłami zbrojnymi, której realizacja zapewnia
oddzielenie sfery polityki od sfery wojskowości.
Autorka dokonuje analizy konstytucyjnej możliwości użycia niemieckich sił
zbrojnych w głównej mierze w celu obrony państwa. Przedmiotem zainteresowania autorki
są w pierwszej kolejności dwa lapidarne przepisy Ustawy Zasadniczej: art. 87a ust. 1 i
art. 87a ust. 2. Na ich tle omawia ustalenia niemieckiej doktryny i orzecznictwa w
przedmiocie rozumienia zasadniczych celów użycia sił zbrojnych.
Autorka prezentuje istotę bezpieczeństwa państwa i funkcji obronnej państwa oraz
sił zbrojnych, ukazuje genezę aktualnej regulacji konstytucyjnej. Prezentuje
konstytucyjne zadania sił zbrojnych, przeprowadza analizę problematyki cywilnej i
demokratycznej kontroli nad siłami zbrojnymi oraz występującego w Niemczech
powszechnego obowiązku obrony.
Dalej, przedstawia możliwe, niekiedy rozbieżne, sposoby rozumienia pojęcia „obrona”
w niemieckiej doktrynie oraz przeprowadza rozróżnienie między obroną a przypadkiem
obrony, który stanowi w niemieckiej konstytucji kategorię stanu nadzwyczajnego.
Przedmiotem analizy jest następnie możliwość użycia sił zbrojnych do samoobrony
indywidualnej lub zbiorowej w ramach Sojuszu Północnoatlantyckiego. Dużo miejsca
poświęcono również roli egzekutywy w podjęciu decyzji o użyciu sił zbrojnych i
ważnemu aspektowi proceduralnemu, jakim jest wyrażenie zgody przez Bundestag.
Autorka omawia również możliwości użycia sił zbrojnych w celu zapewnienia
bezpieczeństwa wewnętrznego.
WSTĘP
ROZDZIAŁ I
SIŁY ZBROJNE JAKO NARZĘDZIE SŁUŻĄCE UTRZYMANIU BEZPIECZEŃSTWA PAŃSTWA
1. Istota bezpieczeństwa państwa
2. Funkcja obronna państwa
3. Pojęcie sił zbrojnych
4. Siły zbrojne jako przedmiot regulacji konstytucyjnej
ROZDZIAŁ II
ZAKRES KONSTYTUCYJNEJ REGULACJI SIŁ ZBROJNYCH W REPUBLICE FEDERALNEJ NIEMIEC
1. Geneza i cechy charakterystyczne regulacji sił zbrojnych w Ustawie
Zasadniczej RFN z 1949 r.
2. Specyfika pojęcia "siły zbrojne" w przepisach Ustawy Zasadniczej
3. Konstytucyjny obowiązek utworzenia i utrzymania sił zbrojnych
4. Status prawny członków sił zbrojnych
5. Cywilna i demokratyczna kontrola nad siłami zbrojnymi
6. Konstytucyjne zadania sił zbrojnych
ROZDZIAŁ III
"OBRONA" JAKO PODSTAWOWE ZADANIE SIŁ ZBROJNYCH (ART. 87a UST. 1 ZD.
PIERWSZE USTAWY ZASADNICZEJ)
1. Specyfika "obrony" w na tle art. 87a ust. 1 zd. pierwsze UZ
2. "Obrona" jako zadanie ochrony obywateli RFN za granicą
3. "Obrona" a interwencja humanitarna
4. "Obrona" a "przypadek obrony"
ROZDZIAŁ IV
ISTOTA "UŻYCIA" SIŁ ZBROJNYCH W ŚWIETLE ICH FUNKCJI OBRONNEJ
1. Specyfika "użycia" sił zbrojnych na tle przepisów Ustawy
Zasadniczej
2. "Użycie" sił zbrojnych do samoobrony indywidualnej
3. "Użycie" sił zbrojnych do samoobrony zbiorowej
4. Podjęcie decyzji o użyciu sił zbrojnych
5. Zgoda Bundestagu na użycie sił zbrojnych
ROZDZIAŁ V
UŻYCIE SIŁ ZBROJNYCH POZA OBRONĄ
1. Kontrowersje na tle wykładni art. 87a ust. 2 Ustawy Zasadniczej
2. Użycie sił zbrojnych za granicą na podstawie art. 24 ust. 2 w zw. z art. 87a ust. 2
Ustawy Zasadniczej
3. Użycie za granicą w celu udzielenia pomocy humanitarnej na podstawie art. 32 ust. 1 w
zw. z art. 87a ust. 2 Ustawy Zasadniczej
4. Użycie sił zbrojnych w celu zapewnienia bezpieczeństwa wewnętrznego
ROZDZIAŁ VI
UŻYCIE SIŁ ZBROJNYCH W KONSTYTUCJACH INNYCH PAŃSTW
1. Austria
2. Szwajcaria
3. Republika Czeska
4. Polska
PODSUMOWANIE
BIBLIOGRAFIA
294 strony, Format: 17.2x24.6, oprawa twarda