Antropologia literatury
Interpretacje i studia
Dominantą, która spaja pola badawcze książki, jest hermeneutyczna komparatystyka.
Autorka zaprasza do budowania mostów między przestrzenią wyobrażoną w świecie
literackim a światem przeżywanym w przestrzeni rzeczywistej.
Nie o literaturę chodzi, lecz o człowieka i o prawdę bycia. Dlatego spośród trzech
głównych słów kluczy pierwszym i najważniejszym jest tu „przestrzeń
antropologiczna”. W niej odbija się echem każdy przejaw naszych dokonań, a jako
atrybuty towarzyszą jej: „ethos” i „katharsis”. Pola argumentacji wieloaspektowej
antropologii literatury poznajemy na gruncie pytań o relacje między literaturą a
historią i pamięcią, sferą fikcji a sferą działania, myśleniem opowieści a logiką
życia w świecie. Jeden z nurtów stanowią tu badania skupione wokół pytań o
literaturę na wielonarodowych pograniczach, o wielokulturowość jako próg do przyszłości.
Częścią przestrzeni antropologicznej są „mówiące krajobrazy”: odpowiadają naszą
własną mową na pytanie o sposoby godnego bycia na pograniczu współistniejących światów.
Dzięki literaturze mamy miejsce (swój ethos) w dziejowości pytań i odpowiedzi.
Przestrzeń antropologiczna – w literaturze i w życiu – może i powinna być miejscem
obecności człowieka, przestrzenią rozmowy otwartej na światło. Ostatnia część książki
uprzytamnia, jak wiele zależy pomimo wszystko od nas.
ELŻBIETA FELIKSIAK prof. dr hab. Komparatystka i tłumaczka (członek
STP), em. prof. zw. w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu w Białymstoku,
organizatorka i kierownik (1991-2010) Zakładu Teorii i Antropologii Literatury.
Inicjatorka badań pamięci Kresów Wschodnich RP. Książki: Budowanie w przestrzeni
sporu. Ethos literatury w sytuacji kryzysu europejskiego pluralizmu: Tomasz Mann–Tadeusz
Konwicki–Erica Pedretti, PWN 1990; „Maria” Antoniego Malczewskiego. Duch dawnej
Polski w stepowym teatrze świata, TLiAM Białystok 1997; Poezja i myśl. Studia o
Norwidzie, TN KUL 2001; H. Friedrich, Struktura nowoczesnej liryki (tłum. i wstęp), PIW
1978. Jako prezes Białostockiego Oddz. Tow. Literackiego im. A. Mickiewicza wydawca „Biblioteki
Pamięci i Myśli” (1991–2002).
OD AUTORKI
I.POLA ARGUMENTACJI
Przestrzeń antropologiczna jako domena ethosu
Pusta idealność i próba ognia. Hugo Friedrich o nowoczesnej liryce
Ewolucyjna historia literatury a historycznoliteracka komparatystyka
Miejsce epistolografii polskiej w teorii listu Stefanii Skwarczyńskiej
Strategie manipulacji. Od listu poetyckiego do forum w internecie
Perspektywa aksjologiczna w badaniach Stefana Sawickiego
Mowa i milczenie motta. Zaproszenie do „Fortepianu Szopena”
Poezja i myśl ujdą cało nawet z gorsetu teorii
II. SNY O WIELOKULTUROWEJ PAMIĘCI
Ukraina, Polska, Europa w „Marii” Antoniego Malczewskiego
Ziemia Mickiewiczowskiej pamięci i Prospero w płaszczu Konrada
Pamięć wileńskiej ojczyzny w polskiej literaturze powojennej
Ongród. Kamienie miasta i ethos przetrwania
Henryk Worcell. Ethos dialogu w sytuacji granicznej
Erica Pedretti. Dezintegracja pamięci na pograniczu kultur
Hana Voisine-Jechova (Hana Sanerova). Pamięć bez granic
Poezja źródeł i ethos pogranicza
III. MÓWIĄCE KRAJOBRAZY
Czy Norwid był poetą pustyni?
Norwidowe „Quidam”, czyli przypowieść o ludziach i kamieniach
Dom na granicy świata. Spotkanie z Leśmianowską „Magdą”
Owoc jak spadająca gwiazda. Kosmiczna baśń Mieczysława Jastruna
Przepaść Pana Cogito i Zbigniew Herbert
Po obu stronach działu wód. O poezji Czesława Miłosza
Chaos i ład w krajobrazie Kornela Filipowicza
Konwicki i Żeromski. Za każdym razem jest ta sama rzeka
IV.ROZMOWA JAKO ODNAWIALNE ŹRÓDŁO ENERGII
O poezji medytacyjnej Karola Wojtyły
Paul Celan. Nieuchwytny oddech nicości
„Katharsis”, czyli gdzie szukać ethosu medycyny
NOTA BIBLIOGRAFICZNA
INDEKS
436 stron, Format: 15.7x23.9, oprawa twarda