Analiza dyskursu publicznego
Przegląd metod i perspektyw badawczych
Celem publikacji jest przedstawienie wybranych metod i perspektyw badawczych,
stosowanych we współczesnej analizie dyskursu, która od początku była i pozostaje
obszarem spotkania wielu dyscyplin: językoznawstwa, socjologii, historii,
kulturoznawstwa, politologii, a także pedagogiki i filozofii.
To spotkanie powoduje, że analiza dyskursu jawi się jako dziedzina w oczywisty sposób
inter- i multidyscyplinarna. Niekiedy korzystanie z wielorodnych inspiracji prowadzi do
wypracowania własnych, zintegrowanych, a zatem interdyscyplinarnych języków
analitycznych. W innych przypadkach obserwujemy raczej sytuację multidyscyplinarną w
postaci wzajemnego uzupełniania się odmiennych strategii badawczych.
Analizując polskie tekstów publiczne autorzy używają instrumentarium badawczego
wywodzącego się z nauk humanistycznych i społecznych, uwzględniając obecne w polskiej
tradycji nurty badawcze oraz specyfikę kontekstu społeczno-kulturowego. Prezentowane w
tomie analizy były przedmiotem wspólnych dyskusji, które pozwalały na konfrontację różnych
metodyk (dominującym ujęciem okazały się jakościowe metody semiotyczno-lingwistyczne)
i metodologii oraz perspektyw teoretycznych (deskryptywna, krytyczna).
Teksty metodologiczne zostały podzielone na trzy kategorie: metody (przedstawiono
wybrane metody analizy dyskursu: analizę pola semantycznego, analizę narracyjną,
analizę multimodalną, analizę semiotyczną oraz analizy ramowania), perspektywy
badawcze (perspektywa krytycznej analizy dyskursu, perspektywa postkolonialna, perspektywa
feministyczna oraz perspektywa postfoucaultowskiej analizy dyskursu) a także dwie analizy
tego samego materiału.
Prezentowany tom stanowi dobrą ilustrację zastosowania w praktyce badawczej reguł
interdyscyplinarności i efektów multidyscyplinarności oraz zestawiania ze sobą różnych
punktów widzenia w badaniach nad komunikowaniem publicznym, które jest wdzięcznym polem
dla takich ujęć badawczych.
Książka powinna cieszyć się zainteresowanie wszystkich interesujących się debatą
publiczną w Polsce, jej historycznymi odsłonami oraz poszukiwaniem narzędzi dla jej
poznawania i analizy.
Zagadnienia wstępne
Marek Czyżewski, Michał Otrocki, Tomasz Piekot,
Jerzy Stachowiak
Wprowadzenie 9
Arkadiusz Jabłoński
Ontologiczne i epistemologiczne założenia analizy dyskursu. Perspektywa realisty
krytycznego 27
Metody
Urszula Topczewska
Analiza pola semantycznego jako metoda badania dyskursu 49
Piotr Pawliszak
Analiza narracyjna dyskursu publicznego. W poszukiwaniu struktur kulturowych i
procesów narzucania znaczeń formujących politykę ekologiczną 67
Agnieszka Kampka
Multimodalna analiza dyskursu – ujęcie semiotyczne 95
Anna Niewiadomy
Semiotyka jako metoda badania rzeczywistości społecznej. Analiza tekstów
wizualnych z obszaru mediów, mody i reklamy 123
Karol Franczak
Analiza ramowania 145
Perspektywy badawcze
Perspektywa krytycznej analizy dyskursu (KAD)
Monika Kopytowska, Łukasz Kumięga
Krytyczna analiza dyskursu: konteksty, problemy, kierunki rozwoju
177
Perspektywa postkolonialna
Tomasz Zarycki
Perspektywa postkolonialna jako krytyka globalnych relacji władzy. Główne
zagadnienia i polskie interpretacje 211
Marek Kochan
Medialny konstrukt Polaka. Przykładowa analiza polskiego dyskursu publicznego
inspirowana teorią postkolonialną 223
Magdalena Nowicka-Franczak
Perspektywa postkolonialna a społeczno-krytyczna wrażliwość badacza polskiego
dyskursu publicznego 253
Perspektywa feministyczna
Natalia Krzyżanowska, Adam Konopka, Ewa Glapka
O badaniach dyskursu w perspektywie feministycznej. Uwagi na przykładzie analizy
felietonu Wojna z wózkowymi Zbigniewa Mikołejki 271
Perspektywa postfoucaultowska
Magdalena Nowicka-Franczak
Postfoucaultowska analiza dyskursu. Przypadek sporu o Jedwabne 311
Dwie analizy tego samego materiału
Dorota Rancew-Sikora
Analiza konwersacyjna audycji radiowej poświęconej coachingowi 349
Jerzy Stachowiak
Analiza porządków uzasadniania. Studium nowego ducha kapitalizmu 373
404 strony, Format: 15.0x21.0cm, oprawa miękka