Urzędnicy i urzędy w społeczeństwie XIX wieku.
Zbiór studiów
Publikacja ukazująca relacje między urzędami i urzędnikami a strukturami
społecznymi w XIX wieku obejmuje takie zagadnienia jak: tożsamość instytucji i
środowisk, drogi kariery zawodowej, postawy społeczne wobec urzędów, społeczne role
urzędów.
Relacje władza – społeczeństwo stanowią istotny element narracji historycznej
dotyczącej wieku XIX i XX. Różne nurty historiografii (historia prawa i administracji,
historia społeczna) podejmują problematykę badawczą związaną z tym obszarem,
rozważając rolę zbiorowości i jednostki w dziejach oraz czynniki kształtujące
relacje wewnątrz społeczeństwa. Tematyka tworzenia się i rozwoju nowoczesnej
biurokracji mieści się też w nurcie badań nad modernizacją państwa i społeczeństwa
polskiego w XIX w. Autorzy niniejszej publikacji podjęli próbę powiązania historii
biurokracji z zagadnieniami rozwarstwienia społecznego, tworzenia się idei, norm i
wartości społecznych. Większość tekstów powstała na podstawie oryginalnych badań
archiwalnych.
Autorzy opisują sytuację urzędów i urzędników na ziemiach polskich zaboru
rosyjskiego w różnych okresach między schyłkiem XVIII a końcem XIX wieku, a także
sądów, stowarzyszeń społecznych oraz samorządów – choć nie były one typowymi
urzędami, to w realiach zaboru rosyjskiego podlegały silnej kontroli administracyjnej.
Słowo wstępne 7
Problemy tożsamości instytucji i środowisk 11
Artur Markowski
Czy w Królestwie Polskim (1815–1915) istniał samorząd żydowski? 13
Mikołaj Getka-Kenig
Architektura i prestiż nowoczesnego urzędu: przypadek budynków ministerialnych
w Warszawie, stolicy konstytucyjnego Królestwa Polskiego (1815–1830) 39
Alicja Kulecka
„Gorzki jest chleb prawego urzędnika”. Problemy etyki zawodowej urzędników
Królestwa Polskiego okresu konstytucyjnego 53
Joanna Schiller-Walicka
Urzędnicy nauki czy uczeni? Rektorzy Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego 96
Drogi kariery zawodowej 111
Paweł Gut
Urzędnicy niżsi w administracji pruskiej przełomu XVIII i XIX w. na przykładzie
kancelarii kamer wojenno-skarbowych 113
Małgorzata Osiecka
„Z Armii na urzędy”. Zdymisjonowani wojskowi w urzędach skarbowych Królestwa
Polskiego 128
Alicja Nowak
Pomiędzy Księstwem Warszawskim a Królestwem Polskim. Instytucjonalna i
personalna kontynuacja działalności Dyrekcji Loterii .143
Postawy społeczne wobec urzędów 155
Emil Hoff
„Kraj podobny do starego domu.”. Urzędnicy XIX-wiecznego Egiptu oczami Polaków
157
Społeczne role urzędów 201
Dorota Lewandowska
Organizacja opieki i pomocy społecznej oraz dobroczynność w Królestwie
Polskim. Rada Główna Opiekuńcza Szpitali. Towarzystwa dobroczynne (1817–1870)
.203
Mikołaj Nowacki
Sądownictwo hipoteczne w Królestwie Polskim. Organizacja, obsada personalna i
zadania urzędu na przykładzie hipoteki płockiej 225
Alicja Kulecka
W kręgu niepokojów rosyjskich elit władzy: Alieksiej Sidorov – cenzor w roli
publicysty i historyka 247
Spis ilustracji 289
Indeks 291
302 stron, Format: 16.6x23.3, oprawa miękka