Dwie Księgi
Z dziejów relacji między nauką a teologią
Czy człowiek jest w stanie odkryć zamysły Boga w stworzonym świecie?
Tytułowe dwie księgi to Biblia i „księga przyrody”, obie ofiarowane
człowiekowi przez Boga. Podwójne źródło poznania – objawienie i krytyczny rozum nie
może być sprzeczne. Obie ścieżki są niezależne, lecz także kompatybilne. Książka
Olafa Pedersena podejmuje jeden z najstarszych i najważniejszych problemów nauki:
kwestie wzajemnych relacji między naukami przyrodniczymi a teologią. Wszechświat jako
zegar, Słońce jako król i natura jako księga – tym przenośniom przygląda się
Autor. Skąd się wzięły? Dlaczego powstały? Czy w świetle dynamicznego rozwoju nauki
i nowych odkryć mogą być jeszcze aktualne?
Metafora Księgi Natury pojawiła się w epoce Ojców Kościoła, ale minęło wiele
czasu, zanim stała się powszechnie znana. Jej historia jest właściwie tak stara, jak
sama teologia, gdyż podstawową ideę, na której ją oparto, można już znaleźć w
stwierdzeniu świętego Pawła, iż dzieła Boże ukazują Jego wiekuistą potęgę i bóstwo.
Jak winno się rozumieć ten tekst, nie zostało tu sprecyzowane, i w związku z tym już
we wczesnym Kościele pojawił się problem interpretacji.
/fragment książki/
Olaf Pedersen (1920–1997) – duński historyk nauki i teologii. Od
1956 roku prowadził działalność dydaktyczną na Uniwersytecie w Aarhus. Członek wielu
towarzystw naukowych. Pełnił funkcje m.in. prezydenta Academie Internationale des
Sciences i komisji International Astronomical Union on the History of Astronomy. Autor
wielu publikacji oraz dziesiątków artykułów w periodykach naukowych. Dwie księgi.
Z dziejów relacji między nauką a teologią to jego ostatnia książka, pokłosie
wykładów prowadzonych na uniwersytetach w Aarhus i Cambridge, a zarazem summa
wieloletniej działalności naukowej.
Wprowadzenie
Krótka historia manuskryptu
Wstęp
1. Narodziny nauki
Wszechświat osobowy
Wróżby i astrologia
Demitologizacja natury
Podejście metaforyczne
Podejście matematyczne
Tradycja platońska
Tradycja arystotelesowska
Tradycja archimedejska
Wszechświat Greków
Widmo losu
2. Przetrwanie religii
Sekularyzacja astrologii
Wielki Rok
Kryzys religii greckiej
Rekonstrukcje filozoficzne
Światopogląd stoików
Wolny rynek religii
Różne formy pseudonauki
Prostota chrześcijaństwa
Badanie duchów
Gwiazda Betlejemska i ciemność w południe
Monoteizm
Stworzenie
Transcendencja i immanencja Boga
Chrystologia Logosu
3. Świat Ojców
Zmiana religii
Problem chrześcijańskiej edukacji
Problem Biblii
Problem świeckiej filozofii
Problem wiedzy tajemnej
Mieszkanie człowieka
Świat sfer
Wpływ gwiazd
Stworzenie materii
Początek czasu
W stronę wieczności
Envoi
4. Nowe spojrzenie na stworzenie
Trwałość powszechnych przekonań
Jedność nieba i Ziemi
Operacje ratunkowe na Zachodzie
Nauka monastyczna
Waga słów
Siedem kolumn mądrości
Natura jako symbole i znaki
Katedra i ambona
Strach i uwielbienie stworzenia
5. Bóg Wszechmogący
Odnowa teologii
Ożywienie nauki
Duch Archimedesa
Powrót astrologii
Nadejście filozofa
Wpływ Arystotelesa na średniowieczną naukę
Znaczenie Arystotelesa dla średniowiecznej teologii
Wielkie potępienie
Bóg nie może?
Fundamentalna przygodność
Prawdziwa interakcja
6. Księga Natury
Ruch nominalistów
Przestrzeń wyobrażona
Archimedejskie odrodzenie
Naukowiec jako kapłan
Dwie Księgi
7. W poszukiwaniu Boga
Klasyczne rozstrzygnięcie
Powrót do przestrzeni
Newton o przestrzeni
Bóg Newtona
Religia wypaczona i przywrócona
Wicekról świata
Widmo ateizmu
Kontratak naukowców
Luki w Księdze Natury
Logika argumentacji Newtona
Cuda stworzenia
Teologia wszystkiego
Słaba konstrukcja
Bóstwo i Trójca
8. Wpływ czasu
Stabilność jako dzieło Opatrzności
Skamieliny i potop
Od historii do ewolucji
Zastrzeżenia teologiczne
Darwin
Wielka Debata
Niezdobyty zamek
Wszystko jest prochem
Problemy z ewolucją
Epilog
Przypisy
Bibliografia
Indeks
Aneks
303 strony, Format: 14.0x21.5, oprawa miękka
