Znaczenie transeuropejskich sieci energetycznych dla zapewnienia bezpieczeństwa
energetycznego
Tematem pracy jest kwestia powiązań zachodzących pomiędzy prawnymi aspektami
budowy i funkcjonowania transeuropejskich sieci energetycznych a stanem bezpieczeństwa
energetycznego.
Praca zawiera analizę zarówno okoliczności prawnych (w postaci obowiązujących
obecnie i poprzednio unormowań, głównie ze szczebla prawa Unii Europejskiej), jak i
okoliczności faktycznych (na przykład współzależności w zakresie importu i eksportu
surowców energetycznych), stąd też może być interesująca nie tylko dla
przedstawicieli nauk prawnych, ale także innych dziedzin, jak również dla osób
zainteresowanych coraz bardziej aktualną problematyką bezpieczeństwa energetycznego.
Wobec niemożności skonstruowania precyzyjnej i niebudzącej wątpliwości definicji
bezpieczeństwa energetycznego pożądane wydaje się przyjęcie, że na kwestię
bezpieczeństwa energetycznego składają się trzy kluczowe elementy: zagwarantowanie
ciągłości dostaw; zapewnienie zliberalizowanego i konkurencyjnego rynku energii;
przestrzeganie wymogów ochrony środowiska naturalnego. Możliwe i celowe jest zatem
przyjęcie definicji bezpieczeństwa energetycznego jako optymalnego stanu
charakteryzującego się łączną realizacją wszystkich powyższych elementów, na
który wpływają tak czynniki faktyczne (w tym na przykład sytuacja geopolityczna), jak
i prawne (kształt istotnych unormowań). Pominięcie specyficznego i akcesoryjnego
elementu definicyjnego bezpieczeństwa energetycznego wiązałoby się z przyjęciem
zawężonej perspektywy, co pozostawałoby ze szkodą dla przeprowadzanych badań, w
szczególności w kontekście nieraz szybko zmieniających się okoliczności faktycznych
rzutujących na kształt polityki energetycznej i jej wielopłaszczyznowość. Analizując
normy prawne regulujące budowę i funkcjonowanie transeuropejskiej infrastruktury
energetycznej, należy stwierdzić, że są one rzeczywiście, a nie tylko w wymiarze
deklaratywnym, nakierowane na zwiększenie poziomu bezpieczeństwa energetycznego.
Dostrzec można jednak kilka problemów, które sprawiają, że to oddziaływanie w
rzeczywistości nie zawsze jest korzystne dla stanu bezpieczeństwa energetycznego Unii
Europejskiej jako całości, jak również poszczególnych państw członkowskich. Praca
zawiera także identyfikację tych problemów i ocenę regulacji prawnych rzutujących na
kwestię bezpieczeństwa energetycznego, w tym takich, które z pozoru nie mają z nią
związku.
Przedmowa
Wprowadzenie
Wykaz skrótów
Wykaz źródeł
Rozdział I. Transeuropejskie sieci energetyczne jako obszar aktywności Unii
Europejskiej immanentnie związany z kwestią bezpieczeństwa energetycznego
§ 1. Definicja bezpieczeństwa energetycznego
I. Bezpieczeństwo energetyczne jako stan determinowany okolicznościami faktycznymi
II. Bezpieczeństwo energetyczne jako stan zależny od infrastruktury energetycznej
III. Pojęcie bezpieczeństwa energetycznego w prawie unijnym i polskim
IV. Bezpieczeństwo energetyczne w ujęciu doktryny nauk społecznych
V. Elementy konstrukcyjne pojęcia bezpieczeństwa energetycznego
§ 2. Klasyczny element definicyjny: zagwarantowanie ciągłości dostaw energii
§ 3. Specyficzny element definicyjny: zapewnienie zliberalizowanego i konkurencyjnego
rynku energii
§ 4. Akcesoryjny element definicyjny: przestrzeganie wymogów ochrony środowiska
naturalnego
§ 5. Transeuropejskie sieci energetyczne jako środek nakierowany na zapewnienie
funkcjonowania rynku wewnętrznego: traktatowe umocowanie sieci transeuropejskich
§ 6. Usytuowanie transeuropejskich sieci energetycznych w kontekście innych sfer
działalności Unii Europejskiej
I. Transeuropejskie sieci energetyczne w kontekście unijnej polityki spójności
II. Transeuropejskie sieci energetyczne w kontekście unijnej polityki energetycznej
III. Transeuropejskie sieci energetyczne w kontekście unijnej polityki w zakresie
środowiska naturalnego
§ 7. Wnioski
Rozdział II. Transeuropejskie sieci energetyczne a zagwarantowanie ciągłości
dostaw energii
§ 1. Koncepcja solidarności energetycznej
I. Solidarność w prawie pierwotnym Unii Europejskiej
II. Solidarność energetyczna a bezpieczeństwo dostaw w aktach prawa pochodnego Unii
Europejskiej
III. Solidarność energetyczna a budowa infrastruktury energetycznej w aktach prawa
pochodnego Unii Europejskiej
IV. Solidarność energetyczna w ujęciu doktryny
V. Przyszłość solidarności energetycznej
§ 2. "Geopolityka rurociągów" a podejście wolnorynkowe
§ 3. Prawne ukształtowanie procesu decyzyjnego w zakresie budowy i rozwoju
transeuropejskiej infrastruktury energetycznej
§ 4. Możliwość ograniczenia swobód unijnych z uwagi na interes publiczny związany z
budową i rozwojem transeuropejskich sieci energetycznych - bezpieczeństwo energetyczne
§ 5. Pojęcie usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym i implikacje
klasyfikacji przesyłu i dystrybucji energii do przedmiotowej kategorii usług
§ 6. Zewnętrzny wymiar polityki energetycznej Unii Europejskiej
§ 7. Ochrona inwestycji w transeuropejskie sieci energetyczne
§ 8. Ochrona infrastruktury krytycznej
§ 9. Wnioski
Rozdział III. Transeuropejskie sieci energetyczne a zapewnienie zliberalizowanego
i konkurencyjnego rynku energii
§ 1. Transeuropejskie sieci energetyczne na zliberalizowanym rynku energii: antagonizm
między stopniem liberalizacji a poziomem bezpieczeństwa energetycznego?
§ 2. Elementy liberalizacji sektora związane z infrastrukturą energetyczną
sprzyjające zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego
I. Unbundling
II. Zasada dostępu stron trzecich (TPA)
III. Zastrzeżenia co do zakresu liberalizacji i konkurencji wzmacniające bezpieczeństwo
energetyczne
1. Klauzula Gazpromu
2. Zakaz porozumień ograniczających konkurencję i zakaz nadużywania pozycji
dominującej jako instrumenty wzmacniające bezpieczeństwo dostaw
§ 3. Wnioski
Rozdział IV. Transeuropejskie sieci energetyczne a przestrzeganie wymogów prawa
ochrony środowiska
§ 1. Bezpieczeństwo ekologiczne jako implikacja zasady zrównoważonego rozwoju i zasady
integracji
§ 2. Bezpieczeństwo ekologiczne jako wynik adekwatnego wyważenia rozbieżnych celów w
kontekście złożonego charakteru unijnej polityki w dziedzinie środowiska naturalnego
§ 3. Klauzula nadrzędnego interesu publicznego jako uzasadnienie odstąpienia od
wymogów prawa ochrony środowiska
§ 4. Powiązania między unormowaniami dotyczącymi transeuropejskich sieci
energetycznych a unormowaniami w zakresie prawa ochrony środowiska
§ 5. Zagrożenia związane z budową i rozwojem infrastruktury energetycznej i ich wpływ
na wymiar prewencyjny i sankcyjny unormowań prawa ochrony środowiska
§ 6. Wnioski
Zakończenie
Indeks rzeczowy
376 stron, Format: 14.5x20.4, oprawa miękka
