Redundancja w teście prawnym
Książka dotyczy zagadnienia istotnego zarówno z punktu widzenia teorii legislacji,
jak i teorii interpretacji prawa. Zagadnienie to ma także istotne aspekty praktyczne.
Jest to pierwsze polskie monograficzne opracowanie problematyki redundancji tekstu
prawnego.
Z recenzji prof. zw. dr. hab. Tomasza Gizbert-Studnickiego (Uniwersytet Jagielloński)
Praca usytuowana jest na pograniczu lingwistyki i teorii prawa. [] należy mieć na
względzie jej nowatorski charakter, gdyż zagadnienie redundancji polskiego tekstu
prawnego nie było omawiane w polskiej literaturze teoretycznoprawnej. Taka nowa analiza
mogła być przeprowadzona tylko w warunkach przyjęcia określonych założeń
idealizacyjnych. Autor zmuszony był do sięgnięcia do i dokonania wyboru literatury ściśle
lingwistycznej, co wymagało od niego pozyskania dodatkowych, nieprawniczych kompetencji.
Z recenzji prof. zw. dr. hab. Andrzeja Malinowskiego (Uniwersytet Warszawski)
Wykaz skrótów . 9
Przedmowa 11
Wstęp 13
Rozdział 1
Metody i założenia przyjęte na potrzeby badania redundancji w tekście prawnym
19
1.1. Wizja prawa – wybór i jego uzasadnienie . 22
1.1.1. Metodologiczna „ułomność” pozytywizmu i Harta spojrzenie na język prawa .
23
1.1.2. Przydatność wybranych pojęć, metod i założeń pozytywizmu podczas badania
redundancji w tekście prawnym . 26
1.2. Rzeczywistość prawna – ograniczenie pola badawczego oraz uwagi o języku prawa i
systemowości w praktyce . 36
Rozdział 2
Redundancja i tekst prawny . 44
2.1. Etymologia, definicje słownikowe i analiza pojęcia „redundancja” . 47
2.1.1. Dwoistość pojmowania redundancji w definicjach słownikowych – względy
historyczne i ich konsekwencje 49
2.1.2. Struktura redundancji – stan ponad potrzebę czy ponad miarę? Przegląd teorii
opisujących zjawisko redundancji 56
2.1.2.1. Wstępne ustalenia pojęciowe . 58
2.1.2.2. Matematyczna teoria komunikacji C. Shannona i W. Weavera . 67
2.1.2.3. Teoria implikatur konwersacyjnych H.P. Grice’a 74
2.1.2.4. Teoria relewancji D. Sperbera i D. Wilson . 106
2.1.2.5. Istota redundancji – uwagi porządkujące . 114
2.1.3. Ujemna ocena zjawiska redundancji – czym jest „zła” redundancja? . 116
2.2. Tekst prawny z perspektywy zagadnienia redundancji 122
2.2.1. Pojęcie tekstu . 124
2.2.2. Tekst prawny, tekst aktu prawnego, a zjawisko redundancji 133
2.2.2.1. Tekst aktu prawnego – komunikat prawodawcy czy zbiór komunikatów prawodawcy?
134
2.2.2.2. Wspólne cechy tekstów aktów prawnych i hipertekstów a zjawisko redundancji .
140
2.2.3. Pisemność i oralność tekstu a jego redundancja . 148
2.2.4. Konsekwencje koncepcji poziomów tekstu prawnego dla badań redundancji w tekście
prawnym . 151
Rozdział 3
Językowa redundancja w tekście prawnym . 155
3.1. Przegląd rodzajów redundancji językowej . 156
3.2. Redundancja semantyczno-pragmatyczna . 160
3.2.1. Problemy z demarkacją form redundancji semantyczno-pragmatycznej – pleonazmy, a
inne redundantne połączenia wyrazowe . 164
3.2.1.1. Pleonazm „słownikowy” a pleonazm kognitywny . 167
3.2.1.2. Pleonazm a tautologia . 171
3.2.1.3. Pleonazm a analityzm pleonastyczny . 174
3.2.1.4. Pleonazm a frazeologizm pleonastyczny . 177
3.2.1.5. Pleonazm a peryfraza pleonastyczna . 179
3.2.1.6. Pleonazm a repetycje wyrazowe 180
3.2.2. Funkcje redundantnych połączeń wyrazowych w języku a ich wartość
pragmatyczno-komunikacyjna . 182
3.2.3. Rola kontekstu w odnajdywaniu w syntagmach znamion redundancji
semantyczno-pragmatycznej 185
3.2.4. Przykłady redundantnych połączeń wyrazowych w tekście prawnym i ich
charakterystyka 190
3.2.4.1. Pleonazmy 191
3.2.4.2. Tautologie 198
3.2.4.4. Frazeologizmy prawne, czyli redundantne terminy prawne i prawnicze 203
3.2.4.5. Peryfrazy pleonastyczne . 208
3.2.4.6. Redundantne repetycje . 211
Rozdział 4
Systemowa redundancja w tekście prawnym 213
4.1. Wybrane wyznaczniki tekstowości a pojęcie redundancji systemowej w tekście prawnym
. 217
4.1.1. Spójność tekstu prawnego . 217
4.1.2. Intertekstualność tekstu prawnego . 221
4.1.3. Informatywność tekstu prawnego . 223
4.2. Typy redundancji systemowej w tekście prawnym . 224
4.2.1. Powtórzenie przepisu lub jego części w tekście prawnym 225
4.2.1.1. Sposoby pojmowania superfluum 225
4.2.1.2. Powtórzenie jednocześnie tematu i rematu przepisu prawnego jako podstawa
stwierdzenia występowania superfluum 229
4.2.1.3. Przykłady superfluum w tekście prawnym i ich charakterystyka . 234
4.2.2. Redundantne przepisy odsyłające informacyjnie . 240
4.2.2.1. Cechy redundantnego przepisu odsyłającego informacyjnie w ujęciach statycznym
i dynamicznym . 241
4.2.2.2. Warianty językowe redundantnego przepisu odsyłającego informacyjnie a jego
rola w tekście prawnym 248
4.2.3. Inne przypadki redundancji systemowej w tekście prawnym 258
Podsumowanie . 261
Wykaz wykorzystanej literatury . 266
Wykaz wykorzystanych aktów normatywnych i orzeczeń 278
Wykaz innych wykorzystanych źródeł . 282
281 stron, oprawa miękka
