Punkty za pochodzenie
Powojenna modernizacja i uniwersytet w robotniczym mieście
Punkty za pochodzenie to książka o projekcie socjalistycznego uniwersytetu. Ujmując
powojenną odbudowę Polski jako modernizację, śledzi próby otwarcia szkolnictwa wyższego
dla klas pracujących. Traktuje o nauce i polityce, ale i zmianie społecznej:
rozbudzonych nadziejach, reformach i ich społecznych konsekwencjach.
Praca Agaty Zysiak jest wyjątkowo bogata i ambitna.
Odnosi się ona nie tylko do tego, jak myślimy o tym konkretnym uniwersytecie czy
uniwersytetach w rządzonej przez komunistów Polsce w ich historycznych i socjologicznych
kontekstach, ale porusza także ogólniejsze pytanie o rolę uniwersytetów w zmianie społecznej,
zwłaszcza w XX wieku. (...) Kiedy rozważam jakość pracy naukowej, staram się brać
pod uwagę nie tylko bogactwo materiału empirycznego oraz naukową i teoretyczną
głębię badania, które to elementy są obecne w recenzowanej pracy. Mam przed wszystkim
nadzieję dowiedzieć się czegoś ważnego. W przypadku końcowych ustaleń pracy
uważam, że mamy do czynienia z tego typu istotnym i empirycznie udokumentowanym
odkryciem naukowym.
Z recenzji prof. Michaela D. Kennedy'ego
W książce Agaty Zysiak dostrzegam krytycyzm w postrzeganiu rzeczywistości
społecznej powojennej Polski, co pozwoliło Autorce na postawienie wielu celnych pytań.
Zaowocowało to walorami dzieła: wskazaniem luk w badaniach powojennych dziejów Polski,
próbą wypełnienia tych luk, pokazaniem sprzeczności i wielowymiarowości dokonujących
się procesów modernizacyjnych, na co nie zdobyła się dotąd historiografia,
przynosząca spłaszczony obraz rzeczywistości.
Z recenzji prof. dr. hab. Włodzimierza Wincławskiego
Agata Zysiak – socjolożka kultury; adiunkt na Uniwersytecie Łódzkim.
Zajmuje się socjologią historyczną i badaniami biograficznymi. Stypendystka m.in.
Uniwersytetu Środkowoeuropejskiego w Budapeszcie, Fundacji Kościuszkowskiej, visiting
fellow m.in. na Uniwersytecie Michigan w Ann Arbor oraz na Wolnym Uniwersytecie Berlina.
Współautorka książki Opowiedzieć uniwersytet. Łódź akademicka w biografiach...
Obecnie prowadzi na Uniwersytecie Warszawskim badania porównawcze przemian klasy
robotniczej w miastach poprzemysłowych Polski i USA.
Wstęp
Rozdział I: Modernizacja, przedwojnie i rewolucja
Spór o PRL
Totalitaryzm i modernizacja
Wielość nowoczesności
Monstrualna modernizacja
Najgenialniejsze osiągnięcie
Modernizacja bez substancji
Domek z kart
Społeczna rewolucja
Wiedza i praca – uniwersytet w robotniczej Łodzi
Magnes dla lewicowych intelektualistów
Rewolucja w majestacie prawa
Rozdział II: Trzy uniwersytety Józefa Chałasińskiego (1945–1952)
Powojenne wizje uniwersytetu
Uniwersytet liberalny
„Demokratyczny populista”
Uniwersytet uspołeczniony
Wizje i realia
Uczelnia prowincjonalna
Uniwersytet socjalistyczny
Ministrant nowego obrządku
Modele uniwersytetu
Postscriptum
Rozdział III: Przebudowa imaginarium społecznego
Imaginarium
Nowomowa i język totalitarny
Historyczna analiza dyskursów socjalistycznych
Prasa codzienna i jej analiza
Binaryzacja dyskursu
Przedwojnie i powojnie
Kopciuszek i pustynia
Czy Łódź się cieszy?
Skok, którym nie może się poszczycić żadna inna uczelnia
Sprawa łódzkich uczelni to sprawa każdego mieszkańca Łodzi
Konfiguracja uczestników i procesów
Studenci i studiowanie
Ku przyszłości – nowe kadry i demokratyzacja
Starzy i nowi profesorowie
Nauka i uniwersytet
Złe siły
Demokratyzacja i socjalistyczna merytokracja
Rozdział IV: Projekt: nowe kadry
Dostępność kształcenia
Inteligencja i PRL
Pierwsi studenci UŁ
Rozwijający skrzydła
Kursanci na studiach
Pokolenia powojennych studiujących
Praca przywilejem i obowiązkiem
Uniwersytet Łódzki – trwanie
Rozpoczęcie studiów
Mechanizmy selekcji
Edukacja techniczna
Rola wykształcenia
Konsekwencje
Rozdział V: Akademicki model biografii
Nowe kadry uniwersyteckie
Dziedzice, awans i zmiana
Model akademickiej biografii
Dom rodzinny
Studia – zajęcie pozycji w polu
Akademia – kryteria i reguły pola
Podsumowanie biografii
Uniwersytet liberalny w biografiach
Nieprawdziwe wizje
Praca reprodukcji i mechanizmy selekcji
Gdzie jest „hysteresis”?
Les miraculés
Przełamanie
Rzemiosło
Konflikt pokoleń – konflikt klas
Selekcja i język
Państwo dobrobytu
Drobna różnica
Przeciwne wektory „hysteresis”
Zakończenie
Ilustracje i tabele
Indeks ilustracji
Indeks tabel
Skróty
Bibliografia
Indeks przedmiotowy
Indeks osób
Summary: Points for Class Origin: Postwar Modernization and the University in a
Working-Class City
342 strony, Format: 16.0x23.0cm, oprawa miękka