Wynajdywanie miejskości
Polska kwestia miejska z perspektywy długiego trwania
Europa to cywilizacja miast. Miejskość zatem można traktować jako znacznik procesu
europeizacji. Polska przez całe stulecia cierpiała na wyraźny deficyt miejskości.
Kiedy na przełomie XX i XXI wieku ponownie zaczęła się integrować ze strukturami
europejskimi, pozwoliło to żywić nadzieję na zmianę tego stanu rzeczy, ponieważ
potencjalnie zaistniały wyjątkowo dogodne ku temu warunki. Europa, do której powracała
Polska, przeżywała właśnie swoje miejskie odrodzenie, stawiając miasto w centrum
zainteresowania polityk publicznych i gospodarki. Także w kraju zachodziły procesy, które
powinny przekładać się na wzmacnianie miejskości. Reforma samorządowa, wzrost
gospodarczy, napływ środków unijnych czy kształtowanie się nowego mieszczaństwa -
wszystko to potencjalnie stawało się silnym impulsem do redefiniowania tradycyjnych
struktur. Miasta zaczęły odzyskiwać swoją pamięć społeczną, kształtowały się
nowe miejskie narracje, które wypełniały socjologiczną próżnię. Coś się jednak
zacięło. Siła antymiejskich struktur ukształtowanych w procesie długiego trwania
wykazała zadziwiającą trwałość. Potencjał modernizacyjny, jaki niesie w sobie nowe
mieszczaństwo, zaczął coraz bardziej grzęznąć w takich strukturach. W miastach,
zarządzanych z perspektywy przedmieść, miejskość nie mogła się w pełni rozwinąć.
Paweł Kubicki
- socjolog i antropolog kultury, adiunkt w Instytucie
Europeistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Specjalizuje się w badaniu miast, pracował w
międzynarodowych zespołach badawczych, między innymi: „Ethnological Understanding of
Cultural Diversity in Central European Urban Spaces", „La Place un patrimoine europée,
The Square: a European Heritage", „RECON Reconstituting Democracy in Europe".
Autor wielu publikacji poświęconych problematyce miejskiej, między innymi książki:
Miasto w sieci znaczeń. Kraków i jego tożsamości (2010) oraz raportu Nowi mieszczanie
w nowej Polsce (2011).
1. Wstęp
2. Podstawowe założenia badawcze
3. Struktura książki
Część I: Miasto i miejskość z perspektywy długiego trwania
1. Długie trwanie
2. Miasto i miejskość
3. Miejskość jako mit założycielski Zachodu
4. Refleksyjność miasta. Miejskość jako dyskurs
5. Dialektyka miasta. Miasto jako dobro wspólne i przestrzeń wolności
6. Antynomie nowoczesności
6.1. Miejskość versus nacjonalizm
6.2. Przestrzeń miasta jako dyscyplina normalizująca
6.3. Złe ulice
7. Miejskie odrodzenie
7.1. Nowy (nieznany) porządek postwestfalski
7.2. Miasta kreatywne czyli powrót do korzeni
7.3. Powrót miejsca i pochwała lokalności
7.4. Miasta pełne kultury
7.5. Ciemniejsza strona sukcesu. Gentryfikacja
Część II: Polska na falach miejskich przypływów i odpływów
1. Przypływ. Polska w europejskiej sieci miast
2. Odpływ. Polska w stepie szerokim
2.1 Odpływ kulturowy. Potęga tożsamości (sarmackiej)
2.2. Odpływ polityczny. Złota Wolność (tylko szlachecka)
2.3. Odpływ gospodarczy. Spichlerz Europy (kolonia Zachodu)
2.4. Kontrreformacja. Klerykalizacja miast
2.5. Oświecenie. Dryf ku miejskiej Europie
Część III: Bezmiejska nowoczesność
1. Na peryferiach nowoczesności. Miasta kolonie
2. Obcość miasta
3. Narracje antymiejskie
4. Ruralizacja miast
Część IV: Wynajdywanie miejskości
1. Metodologia badań
2. Wynajdywanie miejskości
3. Nowi mieszczanie
3.1. Miejskie communitas. Nowe miejskie narracje
4. Imitacyjna modernizacja
4.1. Przedmieście jako stan umysłu
4.2. Obiecywana polityka mieszkaniowa i mieszkania pośrodku niczego
4.3. Miasta frontowe. Polska gentryfikacja
4.4. Kapitał polityczny białych słoni
5. Polskie ruchy miejskie
5.1. Ruchy miejskie: od oporu do projektu
5.2. Strukturalizacja magmy
5.3. Dyskretny urok (nowo) mieszczańskiego aktywizmu
5.4. Zielone sejsmografy
6. Tożsamość miasta
6.1. Rekonstrukcja pamięci
6.2. Szczecin i Wrocław. Dwa miasta, dwa dyskursy
6.2.1. Liminalność
6.2.2. Mit początku
6.2.3. Narracje
6.2.4. Symbolika przestrzeni miejskiej
Zamiast zakończenia. Miejskość (w Polsce) jak kot Schrödingera
Bibliografia
Indeks nazwisk
Summary:
Invented urbanity: The Polish Urban Question from a Longue Durée Perspective
375 stron, Format: 14.5x20.5, oprawa miękka