Polityka do¶wiadczenia
Clement Greenberg i tradycja formalistycznej krytyki sztuki
Stworzona przez Clementa Greenberga wyk³adnia modernizmu jest do dzisiaj obecna w
¶wiecie sztuki jako „negatywny uk³ad odniesienia” dla aktualnych koncepcji i
stanowisk. Ksi±¿ka stanowi próbê zmierzenia siê z utrwalonym i niejednokrotnie
uproszczonym obrazem pogl±dów amerykañskiego krytyka, jak równie¿ zbadania tego, jak
przyjêty przezeñ model interpretacji sytuowa³ siê na szerszej, rozumianej –
geograficznie i historycznie – mapie nowoczesnej sztuki i teorii sztuki. Pocz±wszy od
dziewiêtnastowiecznych koncepcji autonomizmu estetycznego i „czystej formy”, przez
formalistyczne teorie percepcji i interpretacje nowoczesnej twórczo¶ci, ukazane s±
z³o¿one genealogie dziewiêtnastowiecznego formalizmu w my¶li o sztuce. Wraz z pytaniem
o znaczenie Greenbergowskiego dziedzictwa s± omawiane równie¿ konteksty polemik z lat
60. i 70., zwi±zanych z do¶wiadczeniami ówczesnej awangardy.
Przyjêta w ksi±¿ce perspektywa wi±¿e siê z postulowanym w humanistyce ostatnich lat
powrotem do kategorii do¶wiadczenia jako o¶rodka przecinania siê kulturowych wzorców z
tym, co subiektywne i jednostkowe. Spojrzenie na tradycjê formalistycznej krytyki pod
k±tem jej zwi±zków z konkretnymi praktykami artystycznymi i implikowanych odbiorczych
nastawieñ stanowi próbê prze³amania utrwalonych wyobra¿eñ na temat formalizmu jako
ch³odnej, bezosobowej metody b±d¼ wizji estetycznego autonomizmu izoluj±cej fakty
artystyczne od innych zjawisk. Celem podjêtych w ksi±¿ce analiz nie jest rekonstrukcja
doktryny, która wtórnie nadawa³aby jej zamkniêty charakter, ale uchwycenie wzorców do¶wiadczenia,
jakie by³y anga¿owane i legitymizowane w formalistycznej krytyce sztuki.
Wprowadzenie / 9
Czê¶æ I. Modernizm i formalizm
Rozdzia³ 1. W stronê autonomii widzenia / 21
Rozdzia³ 2. „Emocja estetyczna” i „forma znacz±ca” – formalizm estetyczny w krêgu
Bloomsbury / 33
Rozdzia³ 3. Pocz±tki krytyki formalistycznej a modernizm / 47
Rozdzia³ 4. „Kubizm i sztuka abstrakcyjna” – formalistyczny modernizm Alfreda Barra
/ 55
Czê¶æ II. Clement Greenberg – modernizm jako „krytyka z wewn±trz”
Rozdzia³ 1. W krêgu „partisan review” – brecht, awangarda, zaanga¿owanie / 75
Rozdzia³ 2. Apolliñskie oblicze awangardy / 95
Rozdzia³ 3. Czysto¶æ, p³asko¶æ, optyczno¶æ / 113
Rozdzia³ 4. Do¶wiadczenie i doktryna / 133
Rozdzia³ 5. W³adza s±dzenia i spo³eczna gra konwencji / 149
Rozdzia³ 6. Modernistyczny uniwersalizm i ¿ydowska to¿samo¶æ / 161
Czê¶æ III. Rewizje i kontynuacje
Rozdzia³ 1. „Inne kryteria” i nowe do¶wiadczenia / 179
Rozdzia³ 2. Obecno¶æ obrazu. Poch³oniêcie i teatralno¶æ w krytyce Michaela Frieda /
187
Rozdzia³ 3. Do¶wiadczenie w poszerzonym polu. Strukturalistyczny formalizm Rosalind
Krauss / 205
Zakoñczenie / 219
Bibliografia / 227
Nota bibliograficzna / 237
Summary/ 239
Indeks osobowy / 243
268 stron, Format: 15.0x21.0cm, oprawa twarda z obwolt±
