MODELE SPRAWIEDLIWOŚCI TRANZYCYJNEJ KROTOSZYŃSKI M. Księgarnia

Modele sprawiedliwości tranzycyjnej

Książka stanowi kompleksowe ujęcie problematyki rozliczeń z przeszłością, w przebiegu których młode demokracje mierzą się dziedzictwem naruszeń praw człowieka dokonanych przed momentem fundamentalnej zmiany ustrojowej z polecenia bądź za przyzwoleniem poprzedniego ustroju.

Wśród metod owego rozrachunku wymienić można procesy karne, komisje prawdy, lustrację, ujawnianie archiwów służb specjalnych, zakaz pełnienia funkcji publicznych przez określone kategorie osób, amnestie i zadośćuczynienia.

Publikacja, korzystając z dorobku poznańskiej szkoły teorii prawa oraz poznańskiej szkoły metodologicznej, przedstawia w sposób modelowy mechanizmy rozrachunku z przeszłością i czynniki wpływające na ukształtowanie się określonej formy owych rozliczeń.

Scharakteryzowano w niej też aksjologiczne podstawy owych rozliczeń, w tym wartości, jakie przyświecają różnym metodom tego rozrachunku.

Opis ten wzbogacony jest licznymi przykładami historycznych procesów przezwyciężania przeszłości. Rozważania o charakterze opisowym umożliwiają autorowi sformułowanie kilku postulatów, co do właściwego sposobu rozliczeń z przeszłością.

Wprowadzenie

Rozdział 1. Modele sprawiedliwości tranzycyjnej. Podstawowe pojęcia
1. Model
1.1. Pojęcie modelu. Model a typ idealny
1.2. Ogólna typologia modeli
1.3. Modele formułowane w pracy
2. Reżimy polityczne a procesy tranzycyjne
2.1. Forma państwa. Reżimy polityczne
2.2. Zmiany systemów politycznych
3. Sprawiedliwość
3.1. Sprawiedliwość w szerszym i w węższym znaczeniu
3.2. Sprawiedliwość w ujęciu Chaima Perelmana
3.3. Sprawiedliwość rozdzielcza i wyrównawcza. Sprawiedliwość materialna i proceduralna
3.4. Deontologizm. Konsekwencjalizm. Etyka cnót
3.5. Odpowiedzialność jednostki za działania zbiorowości
4. Sprawiedliwość tranzycyjna
4.1. Zarys historii sprawiedliwości tranzycyjnej
4.2. Mechanizmy sprawiedliwości tranzycyjnej
4.3. Okoliczności stosowania mechanizmów transitional justice
4.4. Cele stosowania narzędzi sprawiedliwości tranzycyjnej
4.5. Sposoby ujmowania istoty sprawiedliwości tranzycyjnej
4.6. Sprawiedliwość tranzycyjna a rozliczenia z przeszłością
5. Modele sprawiedliwości tranzycyjnej w literaturze przedmiotu
5.1. Typy idealne sprawiedliwości tranzycyjnej
5.2. Modele funkcjonalne sprawiedliwości tranzycyjnej

Rozdział 2. Modele form rozliczeń z przeszłością
1. Zagadnienia wstępne
1.1. Charakter wyróżnianych modeli
1.2. Kryterium wyróżnienia
2. Modele form rozliczeń z przeszłością. Ujęcie proponowane
3. Model odpłaty
3.1. Typy modelu odpłaty i jego narzędzia
3.2. Mechanizmy wymierzania sankcji karnych
3.3. Mechanizmy wymierzania sankcji administracyjnych
3.4. Model odpłaty a narzędzia klaryfikacji historycznej
3.5. Model odpłaty. Przykłady
3.5.1. Rozliczenie z przeszłością w byłej NRD
3.5.2. Rozliczenie z przeszłością w Argentynie
3.5.3. Rwanda. Rozliczenia po ludobójstwie z 1994 r
3.5.4. Grecja. Rozliczenia z reżimem pułkowników
3.5.5. Rozliczenia w Timorze Wschodnim
3.5.6. Czystka dekomunizacyjna w Republice Czeskiej
3.5.7. Łotwa. Ograniczenia w prawie wyborczym
3.5.8. Polska. Procesy karne dotyczące zbrodni komunistycznych
3.5.9. Polska. Procedura ponownego zatrudnienia w instytucjach publicznych byłych funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa
3.5.10. Polska. Obniżenie uposażenia emerytalnego byłych członków Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego oraz byłych funkcjonariuszy organów bezpieczeństwa państwa PRL
4. Model klaryfikacji historycznej
4.1. Typy modelu klaryfikacji historycznej i jego narzędzia
4.2. Mechanizmy klaryfikacji zbiorowej
4.3. Mechanizmy klaryfikacji indywidualnej
4.4. Model klaryfikacji historycznej. Przykłady
4.4.1. Gwatemala do 2010 r
4.4.2. Chile do roku 1998
4.4.3. Niemcy. Komisja Śledcza ds. Oceny Dyktatury SED
4.4.4. Republika Południowej Afryki
4.4.5. Lustracja w Polsce
4.4.6. Polska. Sejmowa Nadzwyczajna Komisja do Zbadania Działalności MSW
5. Model grubej kreski
5.1. Typy modelu grubej kreski i jego narzędzia
5.2. Amnestia i ułaskawienie jako narzędzia sprawiedliwości tranzycyjnej
5.3. Model grubej kreski. Przykłady
5.3.1. Hiszpania do 2007 r
5.3.2. Urugwaj do roku 2000
5.3.3. Rosja po 1989 r

Rozdział 3. Aksjologiczne podstawy rozliczeń z przeszłością
1. Sprawiedliwość tranzycyjna a tradycyjne pojęcia etyki
1.1. Sprawiedliwość tranzycyjna a sprawiedliwość wyrównawcza i sprawiedliwość rozdzielcza
1.2. Sprawiedliwość tranzycyjna a sprawiedliwość materialna i sprawiedliwość proceduralna
1.3. Sprawiedliwość tranzycyjna a deontologiczne, utylitarne i aretologiczne pojmowanie sprawiedliwości
1.4. Sprawiedliwość tranzycyjna a odpowiedzialność jednostki za działania zbiorowości
2. Istota sprawiedliwości tranzycyjnej. Stan debaty
2.1. Sprawiedliwość tranzycyjna jako zwykła sprawiedliwość w okolicznościach rodzajowo podobnych do czasów stabilnych (stanowisko 1)
2.2. Sprawiedliwość tranzycyjna jako zwykła sprawiedliwość (stanowisko 1a)
2.3. Sprawiedliwość tranzycyjna jako szczególny rodzaj sprawiedliwości (stanowisko 2)
2.4. Rodzajowo odmienne okoliczności tranzycji (stanowisko 2a)
2.5. Sprawiedliwość tranzycyjna jako zwykła sprawiedliwość w rodzajowo odmiennych okolicznościach (stanowisko 3)
3. Istota sprawiedliwości tranzycyjnej. Stanowisko własne
3.1. Struktura sprawiedliwości tranzycyjnej
3.2. Inne właściwości sprawiedliwości tranzycyjnej
3.2.1. Selektywność
3.2.2. Kontekstowość
3.2.3. Transformacyjny charakter
3.2.4. Retroaktywność formuł sprawiedliwości tranzycyjnej
3.3. Okoliczności tranzycji
4. Wartości a sprawiedliwość tranzycyjna
4.1. Pojęcie wartości
4.2. Wartości istotne dla sprawiedliwości tranzycyjnej
5. Aksjologiczne podstawy rozrachunku z przeszłością w ramach tranzycji niedemokratycznych

Rozdział 4. Modele wyboru formy rozliczeń z przeszłością
1. Jerzego Kmity koncepcja interpretacji humanistycznej
1.1. Interpretacja humanistyczna. Podstawowe zagadnienia
1.2. Modelowy charakter interpretacji humanistycznej
1.3. Racjonalny prawodawca. Interpretacja prawnicza
2. Wybór formy rozliczeń z przeszłością. Zagadnienia wstępne
2.1. Czynność i skutek. Założenia dotyczące podmiotu racjonalnego. Postać następnika zasady racjonalności
2.2. Wybór formy rozliczeń z przeszłością a wartości związane z rozrachunkiem z przeszłością
3. Rozliczenia z przeszłością a zasada państwa prawa
3.1. Państwo prawa. Zasada państwa prawa
3.2. Rządy prawa w okresie tranzycji
3.3. Wpływ zasady państwa prawa na wybór formy rozliczeń z przeszłością
3.3.1. Zgodność typów sprawiedliwości tranzycyjnej z wartościami związanymi z demokracją w ujęciu materialnym
3.3.2. Model odpłaty
3.3.3. Model klaryfikacji historycznej
3.3.4. Model grubej kreski
3.4. Orzecznictwo sądów konstytucyjnych krajów Europy Środkowo-Wschodniej a rozumienie zasady państwa prawa
4. Rozliczenia z przeszłością a wymogi prawa międzynarodowego
4.1. Prawo międzynarodowe a zasada państwa prawa
4.2. Wpływ prawa międzynarodowego na wybór formy rozliczeń z przeszłością
4.2.1. Wymogi prawa międzynarodowego w zakresie rozliczenia przeszłości
4.2.2. Prawo międzynarodowe a model wyboru formy rozliczeń z przeszłością
5. Rozliczenia z przeszłością a stabilność młodych demokracji
5.1. Wpływ stosowania narzędzi sprawiedliwości tranzycyjnej na stabilność młodych systemów demokratycznych
5.2. Wpływ sytuacji politycznej na wybór formy rozliczeń z przeszłością
6. Inne czynniki wpływające na formę rozliczeń z przeszłością
6.1. Charakter poprzedzającego tranzycję reżimu niedemokratycznego
6.2. Emocje
6.3. Cele grup interesu i walka polityczna
6.4. Czynniki kulturowe
6.5. Upływ czasu
7. Roberta Alexy‘ego teoria zasad prawa a model wyboru formy rozliczeń z przeszłością
7.1. Roberta Alexy‘ego teoria zasad prawa
7.2. Wyważanie wartości
7.3. Wyważanie wartości a wybór formy rozliczeń z przeszłością

Rozdział 5. W stronę modelu normatywnego
1. Podsumowanie i wnioski
2. Uwagi de lege ferenda

Wykaz symboli i skrótów używanych w pracy
Bibliografia
Wykaz tabel i rysunków
Models of Transitional Justice (Summary)

374 strony, Format: 17.0x24.0cm, oprawa miękka

Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy,
czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.