Dybuk
Na pograniczu dwóch światów
Pojęcie dybuka, wywodzące się z mistyki żydowskiej, z wiary w wędrówkę dusz,
stało się niezwykle ważnym elementem żydowskiej tradycji ludowej, kultury popularnej
głównie wśród Żydów wschodnioeuropejskich.
Religijne aspekty żydowskiej wiary w gilgul, metempsychozę, są głównym tematem
referatu rabina Szaloma Ber Stamblera z polskiego centrum chasydzkiego ruchu Chabad
Lubawicz. Za sprawą pierwszych dziewiętnastowiecznych etnografów i etnologów (m.in.
Henryka Lewa, którego artykuł opublikowany w 1896 roku w warszawskim tygodniku „Izraelita”
przedrukowujemy w niniejszym tomie) motyw grzesznej duszy nawiedzającej żywego
człowieka stał się toposem kulturowym obecnym nie tylko w kulturze i sztuce
żydowskiej, ale też chrześcijańskiej i – w pewnym stopniu – laickiej. Dzięki „legendzie
dramatycznej” An-skiego (właśc. Szlojme Zajnwel Rapoport) temat dybuka zagościł na
stałe w szeroko rozumianej europejskiej literaturze i sztuce.
Od Redakcji (Mieczysław Abramowicz, Jan Ciechowicz, Katarzyna Kręglewska)
DYBUK – MISTYKA I LITERATURA
Rabin Szalom Ber Stambler (Chabad, Warszawa)
Gilgul – wędrówka dusz
Michael C. Steinlauf (Gratz College, Pennsylvania)
Something lost that seeks its name: The Dybbuk in Poland
Michael C. Steinlauf (Gratz College, Pensylwania)
O czymś, co zginęło i szuka imienia: Dybuk w Polsce
Eugenia Prokop-Janiec (Uniwersytet Jagielloński)
Szlojme Zajnwel Rapoport/Sz. An-ski
Mirosława M. Bułat (Uniwersytet Jagielloński)
(Mež dvuch mirov) – tekst(y) i ludzie (rozważania tekstologiczne)
Dariusz Konrad Sikorski (Uniwersytet Gdański)
Prapremiera światowa Dybuka na scenie Trupy Wileńskiej (horyzont medialny)
Jelena Tartakowska (Uniwersytet w Tel Awiwie)
Dybuk Jewgienija Wachtangowa w Habimie: praca nad sztuką
DYBUK W SZTUCE
Agnieszka Legutko (Columbia University, New York)
Obsessed with the possessed: the dybbuk motif in jewish literature
Agnieszka Legutko (Uniwersytet Columbia, Nowy Jork)
Opętani opętaniem: motyw dybuka w literaturze żydowskiej
Małgorzata Leyko (Uniwersytet Łódzki)
Realizm magiczny: Dybuk. Między dwoma światami An-skiego
Edna Nahshon (The Jewish Theological Seminary, New York)
Maurice Schwartz presents The Dybbuk
Edna Nahshon (Żydowskie Seminarium Teologiczne, Nowy Jork)
Maurice Schwartz przedstawia Dybuka
Mieczysław Abramowicz (Muzeum Narodowe w Gdańsku)
Dybuki gdańskie
Katarzyna Osińska (Instytut Slawistyki PAN, Warszawa)
Nigdy tu już nie powrócę. Tadeusz Kantor czyta Dybuka
Jan Ciechowicz (Uniwersytet Gdański)
Dybuk w inscenizacji Andrzeja Wajdy w Starym Teatrze w Krakowie (w spolszczeniu
Ernesta Brylla)
Marta Bryś (Uniwerytet Jagielloński)
Rozdarcie – o spektaklu Dybuk. Między dwoma światami w reżyserii Krzysztofa
Warlikowskiego
Wojciech Owczarski (Uniwersytet Gdański)
Noc żywych dybuków
Krzysztof Kozłowski (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu)
Dybuk w muzyce, operze i balecie. Znaczące reprezentacje
Krzysztof Kornacki (Uniwersytet Gdański)
Dybuk Michała Waszyńskiego. Uwagi o filmowej adaptacji i synergii gatunkowej
Katarzyna Kręglewska (Uniwersytet Gdański)
Realizacje telewizyjne Dybuka (na przykładzie spektakli Sidneya Lumeta i
Agnieszki Holland)
Joanna Puzyna-Chojka (Uniwersytet Gdański)
Inwazja dybuków (na scenie teatralnej i nie tylko)
ANEKS
Henryk Lew
O lecznictwie i przesądach leczniczych ludu żydowskiego
„Dybuk. Na pograniczu dwóch światów”. Wystawa multimedialna w Dziale
Teatralnym Oddziału Sztuki Nowoczesnej
Muzeum Narodowego w Gdańsku, Pałac Opatów w Oliwie, 19 listopada 2015 – 31 stycznia
2016
Literatura
Indeks osobowy
366 stron, Format: 16.0x23.0cm, oprawa miękka
