PO CZARNOBYLU MIEJSCE KATASTROFY W DYSKURSIE WSPÓŁCZESNEJ HUMANISTYKI BORUSZKOWSKA I. GLINIANOWICZ K. GRZEMSKA A. RED. Księgarnia

Po Czarnobylu

Miejsce katastrofy w dyskursie współczesnej humanistyki

Katastrofa w swoim greckim źródłosłowie zawierała splot trzech znaczeń: biologicznego – jako śmierć, upadek bądź kres ciała; politycznego – jako podbój, ujarzmienie, zagłada armii, ludów czy polis; wreszcie, tekstualnego (teatralnego) – jako rozwiązanie węzła dramatycznego, ale również koniec opowieści, tekstu. ?????????? łączy w sobie te trzy porządki końca: ciała biologicznego, ciała politycznego, ciała tekstu. W niniejszej książce staraliśmy się nie zapomnieć o żadnym z nich. Katastrofy dają do myślenia.

Strzelaliśmy do nich w domu, w szopie, w ogródku. Wynosiliśmy na ulicę i ładowali na wywrotkę. Pewnie, że to nie było przyjemne. Zwierzęta nie rozumiały, dlaczego je zabijamy. A zabijać było łatwo. Bo to domowe zwierzęta. Nie boją się broni, nie boją się człowieka. Przybiegają na ludzki głos. – Żółw pełzał… Boże! Koło pustego domu. W mieszkaniach były akwaria… Z rybkami…

Swietłana Aleksijewicz

Piołun, „czarnobyl”, Artemisia vulgaris: pierwsze słowo z języka ukraińskiego, które obiegło wszystkie kontynenty […]. 26 kwietnia 1986 roku, radzieckie imperium otrzymało wyrok śmierci.

Oksana Zabużko

Jeśli „literatura” będzie nazwą, którą nadamy temu zbiorowi tekstów, których istnienie, możliwość oraz znaczenie są najbardziej radykalnie zagrożone, po raz pierwszy i ostatni, katastrofą nuklearną, to ta definicja pozwala naszym myślom uchwycić istotę literatury, jej radykalną wątłość położenia oraz radykalną jej historyczność; lecz jednocześnie, literatura [...] pozwala nam na analizę tego, co nazywamy totalnością tego, co podobnie jak literatura i przez to w niej, wystawione jest na takie samo zagrożenie [...].

Jacques Derrida

11 Niepomyślna katastrofa

NIE APOKALIPSIE?

25 Jacques Derrida
Nie, apokalipso, nie teraz (cała naprzód, siedem pocisków, siedem orędzi)

31 Swietłana Aleksijewicz
Trzy monologi o „chodzącym prochu” i o „mówiącej ziemi”

36 Oksana Zabużko
Planeta Piołun – Dowżenko – Tarkowski – von Trier albo dyskurs nowej grozy

BIBLIOTEKA POSTCZARNOBYLSKA – OD KATASTROFIZMU DO STALKERYZMU

55 Tamara Hundorowa (Kijów, Ukraina)
Gatunek czarnobylski: wyparcie realnego i nuklearna sublimacja

67 Andrea Zink (Innsbruck, Austria)
Na skraju pustki – Czarnobyl w tekstach i obrazach

80 Iwona Boruszkowska (Kraków, Polska)
Mapowanie apokalipsy – pustka i ślad czarnobylskiej zony w narracjach poczarnobylskich

90 Paweł Krupa (Kraków, Polska)
Co widać w postczarnobylskim Oku otchłani?

105 Aniela Radecka (Wrocław, Polska)
Duchowy rozpad ZSRR. W stronę twórczości literackiej Oksany Zabużko

113 Olha Derkaczowa (Iwano-Frankiwsk, Ukraina)
Czarnobyl jako przestrzeń izolowana w trawelogu Markijana Kamysza Oformlandia albo Przechadzka do Strefy

AUDIOWIZUALNOŚĆ – OD OKULOCENTRYZMU DO ZWROTU DŹWIĘKOWEGO

129 Łukasz Strzelczyk (Warszawa, Polska)
Dźwięki po końcu świata

138 Aleksandra Brylska (Warszawa, Polska)
Katastrofa, której (nie) zobaczysz. O wizualności nuklearnego kresu

146 Krzysztof Lichtblau (Szczecin, Polska)
Komiks wobec katastrofy. Czarnobyl – Strefa Francisca Sáncheza
i Natachy Bustos

152 Gaweł Janik (Katowice, Polska)
Postkatastroficzne obrazy. Czarnobyl – Strefa jako komiks nuklearny

159 Anna Duda (Kraków, Polska)
Pokoleniowa trauma czy wpływ postapokaliptycznych wizji kultury popularnej? O motywacjach polskich turystów wyjeżdżających do Czarnobyla

168 Magdalena Banaszkiewicz (Kraków, Polska)
Fotografia w doświadczeniu turystycznym. O wizualności Czarnobylskiej Strefy Wykluczenia

179 Sarah D. Phillips, Sarah Ostaszewski (Bloomington, USA)
Ilustrowany przewodnik po przyszłości postkatastroficznej

POLITYKA PAMIĘCI – OD „ZANIKAJĄCEJ INSKRYPCJI” DO EUROPEJSKIEJ KULTURY PAMIĘCI

197 Tatiana Kasperski (Barcelona, Hiszpania)
Białoruska pamięć po katastrofie: następstwa Czarnobyla w symbolach, pomnikach i rytuałach politycznych

217 Andrej Dudczik (Mińsk, Białoruś), Marharyta Fabrykant (Moskwa, Rosja)
Zwyczajna tragedia: „pierestrojka” zbiorowej pamięci o katastrofie w Czarnobylu w świetle białoruskich podręczników do historii

237 Wita Jakowlewa (Edmonton, Kanada)
Czarnobyl dla każdego: postczarnobylskie dzieciństwo w Ukrainie

250 Andrej Ściapanau (Wilno, Litwa)
Naukowy dyskurs Czarnobyla: laboratorium decyzji politycznych

274 Astrid Sahm (Berlin, Niemcy)
Katastrofa w Czarnobylu w kontekście europejskiej kultury pamięci

KONTEKSTY – OD SHOAH DO POSTHUMANIZMU

291 Marta Tomczok (Katowice, Polska)
Cień Zagłady i grzyb Hiroszimy. Wokół powieści Paula Austera W kraju rzeczy ostatnich

300 Katarzyna Trzeciak (Kraków, Polska)
Języki katastrofy. Bhopal 1984

309 Anita Jasińska (Katowice, Polska)
Postkatastrofi czne narracje po 9/11

317 Małgorzata Peroń (Lublin, Polska)
Zniszczony świat. Poetyckie wizje katastrofy w twórczości poetów „ośmielonej wyobraźni”

325 Joanna Roszak (Warszawa, Polska)
Rozbrajanie. Poezja po Hiroszimie

338 Hałyna Chomenko (Charków, Ukraina)
Arabeski Mykoły Chwylowego: niekoniunkcja „bezgłowego” tekstu jako marker eschatologii nieobecności

349 Miłosz Markiewicz (Katowice, Polska)
Nie-tylko-ludzka katastrofa. Wyzwanie dla posthumanistyki?

HUMANISTYKA TRZYDZIEŚCI LAT PO CZARNOBYLU

359 Dyskusja panelowa z udziałem: prof. dr hab. Tamary Hundorowej, prof. dr hab. Ingi Iwasiów, dr. hab. prof. UJ Tomasza Majewskiego.
Prowadzenie: Aleksandra Grzemska

379 Bibliografia

401 Indeks osobowy

408 stron, Format: 16.0x23.5cm, oprawa miękka

Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy,
czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.