Oświeceniowe źródła idei sekularyzmu
Niniejsza monografia przybliża polskiemu czytelnikowi współczesne debaty nad
sekularyzmem rozumianym jako koncepcja świeckiego państwa.
Upadek tak zwanej tezy sekularyzacyjnej – zakładającej ścisły związek między
powstaniem społeczeństw nowoczesnych a prywatyzacją lub zanikiem religii – sprawił,
że kwestia wiary religijnej stała się dziś szczególnie istotna. Zebrane w tomie
teksty wybitnych filozofów i historyków idei (między innymi Charlesa Taylora oraz
Jonathana Israela) dzielą się na dwie główne części: Sekularyzm we współczesnej
filozofii politycznej oraz Oświecenie a narodziny „świeckiej epoki”. Autorzy
części pierwszej podejmują problem obecności religii w sferze publicznej w warunkach
moralno-duchowego pluralizmu oraz zagadnienie uniwersalności idei sekularyzmu i
tolerancji religijnej. Teksty zawarte w drugiej części dotyczą historycznych źródeł
sekularyzmu, w szczególności przemian rozumienia religii, zapoczątkowanych w epoce
Oświecenia. Interdyscyplinarny charakter zamieszczonych w książce artykułów pokazuje,
że sekularyzm oraz wiążące się z nim rozumienie religii są zagadnieniami niezwykle
złożonymi, a także mającymi u swych podstaw różnorodne procesy historyczne,
chociażby w postaci wyłonienia się świeckiej wizji człowieka czy oświeceniowych prób
racjonalizacji religii.
"Jak dowodzą autorzy zebranych w tomie artykułów,
religia okazuje się wciąż żywym elementem sfery, którą Charles Taylor określił –
za Benedictem Andersonem – mianem społecznego imaginarium. Sfera ta obejmuje nie tylko
wyartykułowane pojęcia, ale także to, co w świadomości społecznej milcząco,
implicite zakładane, a co wywiera wielki wpływ na ludzkie postawy i wybory. Z tego
względu badania nad sekularyzmem i postsekularyzmem mają ogromną doniosłość
społeczną.
Pracę tę należy określić jako niezwykle potrzebną. Debaty nad sekularyzmem
częstokroć przybierają charakter sporów ideologicznych, a używane w nich pojęcia są
dalekie od precyzyjnych terminów i odgrywają rolę inwektyw, straszaków itp.
Sekularyzacja jest „pojęciem walczącym” (Ian Hunter). Dotyczy to również debaty
publicznej w Polsce, gdzie pojęcie sekularyzacji jest silnie nacechowane ideologicznie i
stosowane często jako nazwa dla degeneracyjnych procesów związanych z ekspansją
liberalizmu".
Z recenzji dra hab. Witolda Nowaka, prof. Uniwersytetu
Rzeszowskiego
Anna Tomaszewska – adiunkt w Instytucie Filozofii Uniwersytetu
Jagiellońskiego. Redaktor prac Filozofia Oświecenia. Radykalizm – religia –
kosmopolityzm (2015), wraz z Justyną Miklaszewską, oraz The Sources of Secularism:
Enlightenment and Beyond (2017), wraz z Hasse Hämäläinenem.
Damian Barnat – adiunkt w Zakładzie Filozofii i Socjologii Turystyki
Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie. Autor rozprawy doktorskiej Problematyka
świeckości w filozofii Charlesa Taylora, obronionej w Instytucie Filozofii Uniwersytetu
Jagiellońskiego.
354 strony, Format: 16.0x23.5cm, oprawa miękka