Rozliczanie czasu pracy w praktyce
Stan prawny: marzec 2015 r.
Książka „Rozliczanie czasu pracy w praktyce” to szerokie kompendium wiedzy na
temat jednego z najtrudniejszych zagadnień z zakresu prawa pracy, jakim jest czas pracy.
Łączy ona w sobie problematykę kadrową oraz płacową i w bardzo przystępny
sposób pokazuje, jak dokonać rozliczenia czasu pracy i zrekompensować pracownikom
dodatkową pracę zarówno wynagrodzeniem, jak i czasem wolnym od pracy.
Chronologiczny układ książki jest oparty na kolejności działań podejmowanych w
firmie, co oznacza, że najpierw opisane są zasady rozliczenia pracy w nadgodzinach i
pracy w dni wolne od pracy, z uwzględnieniem specyfiki dotyczącej zatrudniania
pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy, niepełnosprawnych oraz
kadry kierowniczej. W drugiej części książki pojawia się natomiast problematyka
płacowa dotycząca rekompensaty za pracę w nadgodzinach, pracę wykonywaną w nocy i
dyżury pracownicze.
W książce wykorzystano całe dostępne orzecznictwo Sądu Najwyższego dotyczące
problematyki nadgodzin, bez którego nie dałoby się opisać przede wszystkim zasad
ustalania podstawy do wyliczenia normalnego wynagrodzenia i dodatków za godziny
nadliczbowe. Przy kwestiach związanych z technicznym sposobem obliczania świadczeń
płacowych przyjęto z kolei sposób ich ustalania wynikający z dostępnych stanowisk PIP
i MPiPS, które w całości zostały zamieszczone na końcu książki. W przypadku
rozbieżności w stanowiskach urzędowych przyjęto w treści książki rozwiązania
bezpieczniejsze dla pracodawców, aby postępowanie w zgodzie z nią nie przysparzało
ryzyka mandatu w razie kontroli PIP.
Niewątpliwie atutem książki jest duża liczba przykładów, które doskonale obrazują
faktyczne działania, jakie w praktyce musi podjąć firma, aby prawidłowo dokonać
analizy i rozliczenia czasu pracy. W ten sposób pokazano m.in., jak na rozliczenie czasu
pracy wpływa doba pracownicza, długość okresu rozliczeniowego czasu pracy czy
zwolnienie pracownika w trakcie okresu rozliczeniowego.
W książce można znaleźć odpowiedzi na wiele bardzo praktycznych pytań związanych z
rozliczeniem czasu pracy, jak m.in.:
- Jak rozliczać nadgodziny będące skutkiem pracy pomiędzy dobami pracowniczymi?
- Jak rozliczać czas pracy w razie skrócenia okresu rozliczeniowego w trakcie jego
trwania?
- Jak rozliczyć dodatkową pracę kierownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu
pracy lub będącego osobą niepełnosprawną?
- Co oznacza pojęcie „ukryta praca rotacyjna” w przypadku kadry kierowniczej?
- Jak rozliczać z punktu widzenia czasu pracy przejazdy pomiędzy miejscami kolejnych
spotkań służbowych pracowników handlowych?
- Czy przejazdy pracowników mobilnych z domu do klientów własnym samochodem powinny
być zaliczane do czasu pracy?
- Jak obliczyć wysokość dodatku za nadgodziny średniotygodniowe w przypadku długiego
okresu rozliczeniowego?
- Jak na rozliczenie nadgodzin wpłynie podwyżka wynagrodzenia dokonana w trakcie
12-miesiecznego okresu rozliczeniowego?
- Jak wypłacać wynagrodzenie w miesiącu, w trakcie którego pracownik odbiera czas
wolny za godziny nadliczbowe?
- Jak prawidłowo ustalić ryczałt za nadgodziny i czy można go zmniejszać, gdy
pracownik choruje?
Dodatkowym atutem jest autor opracowania, który jest cenionym specjalistą z zakresu
problematyki czasu pracy, z wieloletnim doświadczeniem w tym zakresie, które zdobywał
najpierw w PIP, a obecnie w SN. Wiele z przedstawionych w książce problemów czy
przykładów pochodzi ze szkoleń prowadzonych przez autora, a nie są to zatem przypadki
hipotetyczne, wymyślone na potrzeby publikacji.
Wykaz skrótów
Wprowadzenie
Rozdział I. Praca w godzinach nadliczbowych - zasady ogólne
1. Zasady polecania pracy nadliczbowej
1.1. Pisemne polecenie pracy w godzinach nadliczbowych
1.2. Elektroniczna rejestracja czasu pracy (RCP) a nadgodziny
1.3. Obowiązek wykonywania pracy nadliczbowej
1.4. Dodatkowe zatrudnienie a praca w godzinach nadliczbowych
2. Rodzaje nadgodzin
2.1. Nadgodziny dobowe
2.2. Nadgodziny średniotygodniowe
2.3. Różnice między nadgodzinami dobowymi i średniotygodniowymi
2.4. Przedawnienie roszczeń z tytułu nadgodzin
3. Ograniczenia i zakazy dotyczące pracy w nadgodzinach
3.1. Ograniczenia pracy w nadgodzinach w skali doby i tygodnia
3.2. Roczny limit nadgodzin
4. Prywatne wyjścia a nadgodziny
4.1. Zasady udzielania zwolnień od pracy w celach prywatnych
4.2. Zasady odpracowywania wyjść prywatnych
4.3. Wyjścia prywatne a prawo do wynagrodzenia
Rozdział II. Ustalanie godzin nadliczbowych
1. Doba pracownicza a nadgodziny
1.1. Do której doby pracowniczej należy się odnieść?
1.2. Praca po dniu wolnym od pracy a doba pracownicza
1.3. Doba pracownicza u kierowców
1.4. Rozliczanie pracy przypadającej między dobami pracowniczymi
1.5. Nadgodziny w przypadku tzw. ruchomego czasu pracy
2. Nadgodziny w różnych systemach czasu pracy
2.1. Nadgodziny w podstawowym systemie czasu pracy
2.2. Nadgodziny w systemach równoważnego czasu pracy
2.3. Nadgodziny w ruchu ciągłym
2.4. Nadgodziny w systemie skróconego tygodnia pracy
2.5. Nadgodziny w systemie weekendowym
2.6. Nadgodziny w skróconym czasie pracy
2.7. Nadgodziny w systemie przerywanego czasu pracy
2.8. Nadgodziny w systemie zadaniowym
3. Zwolnienie pracownika z pracy a nadgodziny
Rozdział III. Praca w dni wolne od pracy
1. Praca w niedziele i święta
1.1. Dopuszczalność pracy w niedziele i święta
1.2. Dzień wolny od pracy za pracę w niedziele i święta
1.3. Wynagrodzenie za pracę w niedziele i święta
2. Zakaz pracy w święta w placówkach handlowych
3. Praca w dni wolne z tytułu 5-dniowego tygodnia pracy
3.1. Dzień wolny za pracę w dniu wolnym z tytułu 5-dniowego tygodnia pracy
3.2. Wynagrodzenie za pracę w 6. dniu tygodnia
4. Praca w dni wolne wynikające z rozkładów czasu pracy
5. Porównanie zasad rekompensaty w różne dni wolne od pracy
Rozdział IV. Godziny nadliczbowe kadry zarządzającej
1. Nadgodziny pracowników zarządzających
1.1. Definicja pracowników zarządzających
1.2. Zasady rekompensaty nadgodzin
1.3. Prokurent a pracownicy zarządzający
1.4. Nadgodziny bez prawa do wynagrodzenia
2. Nadgodziny kierowników wyodrębnionych komórek organizacyjnych
2.1. Definicja kierownika w orzecznictwie
2.2. Zastępcy kierowników
2.3. Niepełnosprawni i kobiety w ciąży a stanowiska kierownicze
2.4. Praca w dni wolne z tytułu 5-dniowego tygodnia pracy
2.5. Dyżury i praca na dyżurze kierowników
2.6. Nadgodziny "w razie konieczności"
Rozdział V. Rozliczanie czasu pracy zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu
pracy
1. Sposób określenia limitu godzin ponadwymiarowych
1.1. Konsekwencje nieokreślenia limitu
1.2. Zależności między limitem a systemem i rozkładem czasu pracy
2. Zasady planowania czasu pracy
3. Rozliczanie godzin ponadwymiarowych
3.1. Normalne wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe
3.2. Dodatki za godziny ponadwymiarowe
4. Godziny nadliczbowe pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy
4.1. Nadgodziny średniotygodniowe
4.2. Praca w dniu wolnym z tytułu 5-dniowego tygodnia pracy
4.3. Niepełnoetatowy kierownik komórki organizacyjnej
4.4. Zwolnienie pracownika w trakcie okresu rozliczeniowego
Rozdział VI. Rozliczanie czasu pracy pracowników niepełnosprawnych
1. Szczególne zasady dotyczące czasu pracy pracowników niepełnosprawnych
1.1. Uprawnienia niezależne od stopnia niepełnosprawności
1.2. Uprawnienie zależne od stopnia niepełnosprawności
2. Ograniczenia pracy w nocy i w nadgodzinach pracowników niepełnosprawnych
Rozdział VII. Rozliczanie czasu pracy w podróżach służbowych
1. Rozliczenie czasu pracy pracowników stacjonarnych
2. Rozliczanie czasu pracy pracowników mobilnych
Rozdział VIII. Wynagrodzenie za godziny nadliczbowe
1. Zasady ustalania normalnego wynagrodzenia za nadgodziny
2. Zasady ustalania dodatków za nadgodziny
2.1. Pojęcie "wynagrodzenie wynikające z osobistego zaszeregowania"
2.2. Obliczanie dodatku za nadgodziny
3. Siatka płac a wynagrodzenie za nadgodziny
4. Ryczałt za pracę w godzinach nadliczbowych
4.1. Praca wykonywana częściowo w zakładzie pracy
4.2. Sposób wprowadzania ryczałtu za nadgodziny
4.3. Skutki wprowadzenia ryczałtu za nadgodziny
5. Zastępowanie wynagrodzenia za nadgodziny innymi świadczeniami
6. Miarkowanie wynagrodzenia za nadgodziny
6.1. Zasady miarkowania wynagrodzenia
6.2. Znaczenie ciężaru dowodu
6.3. Miarkowanie wynagrodzenia w przypadku kadry kierowniczej
7. Rozliczanie wynagrodzenia za nadgodziny w 12-miesięcznych okresach rozliczeniowych
7.1. Niezrekompensowane na bieżąco nadgodziny dobowe oraz praca w dni wolne od pracy
7.2. Wpływ podwyżki wynagrodzenia w trakcie okresu rozliczeniowego na rozliczenie
nadgodzin
7.3. Niewypłacone nadgodziny po zakończonym okresie rozliczeniowym
Rozdział IX. Czas wolny za godziny nadliczbowe
1. Czas wolny udzielany na wniosek pracownika
2. Czas wolny udzielany bez wniosku pracownika
3. Wpływ udzielonego czasu wolnego na wynagrodzenie pracownika
4. Najkorzystniejsze sposoby rekompensaty pracy w godzinach nadliczbowych
Rozdział X. Wynagrodzenie za pracę w nocy oraz za czas dyżuru
1. Wynagrodzenie za pracę w nocy 1
1.1. Zasady obliczania dodatku nocnego
1.2. Sytuacje uzasadniające wypłatę dodatku nocnego
1.3. Ryczałt za pracę w nocy
1.4. Wynagrodzenie za pracę w nocy a inne elementy wynagrodzenia
2. Rekompensata za czas dyżuru
2.1. Czas wolny udzielany za czas dyżuru
2.2. Wynagrodzenie za czas dyżuru
Rozdział XI. Stanowiska urzędowe
1. Roczny limit nadgodzin
1.1. Pismo MPiPS z 13.11.2008 r. w sprawie ustalania rocznego limitu pracy w nadgodzinach
1.2. Stanowisko Komisji Prawnej GIP z 7.12.2009 r. w sprawie limitu godzin nadliczbowych u
kierowców
1.3. Stanowisko Ministerstwa Infrastruktury z 12.3.2009 r. w sprawie rocznego limitu
nadgodzin u kierowców
2. Wyjścia prywatne w godzinach pracy - wyjaśnienia MPiPS z 28.8.2013 r. w sprawie
odpracowywania wyjść prywatnych
3. Doba pracownicza a nadgodziny
3.1. Stanowisko Departamentu Prawa Pracy w MPiPS z 1.8.2008 r. w sprawie doby pracowniczej
3.2. Stanowisko Departamentu Prawnego GIP z 2.6.2008 r. w sprawie doby pracowniczej
3.3. Stanowisko Departamentu Prawnego GIP z 29.7.2008 r. w sprawie naruszenia doby
pracowniczej
3.4. Stanowisko GIP z 6.4.2009 r. w sprawie naruszenia doby pracowniczej po wolnym dniu
3.5. Wyjaśnienia Biura Promocji i Mediów MPiPS z 13.9.2013 r. w sprawie godzin
nadliczbowych przypadających pomiędzy dwiema dobami pracowniczymi
4. Nadgodziny w ruchomym czasie pracy - stanowisko MPiPS z 21.10.2013 r. w sprawie
nadgodzin w ruchomym czasie pracy
5. Nadgodziny w systemie weekendowym - stanowisko GIP w sprawie nadgodzin w systemie
weekendowym czasu pracy
6. Wynagrodzenie za pracę w niedzielę
6.1. Stanowisko Departamentu Prawnego GIP z 18.10.2012 r. w sprawie dodatków za pracę
nadliczbową w niedziele i święta
7. Zakaz pracy w święta w placówkach handlowych
7.1. Stanowisko Departamentu Prawa Pracy w MPiPS definiujące pojęcie placówki handlowej
7.2. Stanowisko GIP w sprawie zakazu pracy w sklepach internetowych
8. Praca w dniu wolnym z tytułu 5-dniowego tygodnia pracy - stanowisko GIP w sprawie
rekompensowania pracy w wolną sobotę
9. Prokurent a osoba zarządzająca zakładem pracy w imieniu pracodawcy
9.1. Stanowisko GIP nadesłane 2.12.2010 r. w sprawie prokurenta jako osoby
zarządzającej zakładem pracy
9.2. Stanowisko Departamentu Prawa Pracy MPiPS nadesłane 19.11.2010 r. w sprawie
prokurenta jako osoby zarządzającej zakładem pracy
10. Nadgodziny kierowników wyodrębnionych komórek organizacyjnych - stanowisko
Departamentu Prawa Pracy w MPiPS z 5.12.2008 r. w sprawie nadgodzin kierowników
11. Czas pracy pracowników niepełnosprawnych
11.1. Odpowiedź MPiPS z 24.7.2014 r. w sprawie czasu pracy osoby niepełnosprawnej
przedkładającej po przerwie kolejne orzeczenie o niepełnosprawności
11.2. Stanowisko Departamentu Prawnego GIP z 29.8.2014 r. w sprawie wykładni przepisów
ustawy z 29.8.1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz wynagradzaniu osób
niepełnosprawnych dotyczących wynagradzania pracowników niepełnosprawnych - odpowiedź
na zapytanie Polskiej Organizacji Pracodawców Osób Niepełnosprawnych
12. Obliczanie dodatków za nadgodziny
12.1. Stanowisko MPIPS z 24.10.2014 r. w sprawie dzielnika do obliczania stawki godzinowej
wynagrodzenia przy innej niż normatywna liczbie godzin rozkładowych
12.2. Stanowisko Departamentu Prawnego GIP z 26.8.2008 r. w sprawie obliczania dodatku z
tytułu pracy w nadgodzinach
12.3. Stanowisko Departamentu Prawa Pracy MPiPS z 20.8.2008 r. w sprawie obliczania
dodatku z tytułu pracy w nadgodzinach
13. Ryczałt za godziny nadliczbowe - stanowisko GIP z 29.5.2009 r. w sprawie
ryczałtowego wynagrodzenia za godziny nadliczbowe
14. Czas wolny za pracę w godzinach nadliczbowych - stanowisko GIP z 21.4.2009 r. w
sprawie terminu składania wniosku o czas wolny od pracy
15. Dodatek nocny
15.1. Stanowisko MPiPS z 19.3.2014 r. w sprawie obliczania dodatku za pracę w porze
nocnej
15.2. Stanowisko GIP z 23.1.2008 r. w sprawie obliczania dodatku za pracę w porze nocnej
15.3. Stanowisko MPiPS z 6.3.2009 r. w sprawie minimalnego wynagrodzenia
16. Rekompensata za czas dyżuru
16.1. Stanowisko Departamentu Prawnego w GIP z 8.4.2008 r. w sprawie rekompensaty za
dyżur pełniony poza domem pracownika
16.2. Stanowisko Departamentu Prawa Pracy w MPiPS z 17.3.2008 r. w sprawie rekompensaty za
dyżur pełniony poza domem pracownika
Rozdział XII. Akty prawne - Dział Szósty Kodeksu pracy
Dział Szósty. Czas pracy
Rozdział I. Przepisy ogólne
Rozdział II. Normy i ogólny wymiar czasu pracy
Rozdział III. Okresy odpoczynku
Rozdział IV. Systemy i rozkłady czasu pracy
Rozdział V. Praca w godzinach nadliczbowych
Rozdział VI. Praca w porze nocnej
Rozdział VII. Praca w niedziele i święta
Adresy - Okręgowe inspektoraty pracy, ich oddziały i biura terenowe
268 stron, Format: 16.5x24.0cm, oprawa miękka
