Rozwój kwalifikacji naukowych nauczycieli akademickich nauk technicznych
Głównym przedmiotem książki jest opis procesu zdobywania odpowiednich kwalifikacji
i kompetencji naukowych związanych z uzyskiwaniem stopni i tytułów naukowych: doktora,
doktora habilitowanego i profesora.
W związku z tym podkreślono kluczową rolę nauczyciela pracy naukowej i wychowawcy
naukowców oraz nieocenione znaczenie specjalistycznych seminariów naukowych,
warunkujących prawidłowy przebieg omawianych procesów.
Omówiono także cele i warunki uzyskiwania stopni i tytułów naukowych, układy ról
osób biorących w tym udział, wybrane zagadnienia naukoznawstwa i metod nauk
technicznych oraz zasady publikowania uzyskanych wyników prac naukowych.
Książka adresowana jest do doktorantów, habilitantów i doktorów habilitowanych
przygotowujących się do uzyskiwania kwalifikacji koniecznych do pełnienia funkcji
profesora jako nauczyciela i wychowawcy przyszłych naukowców.
Wprowadzenie 9
Rozdział 1. Uczelnie akademickie
1. Wprowadzenie 13
2. Koncepcja uczelni akademickich 14
3. Koncepcja politechnik 15
4. Charakterystyka kształcenia akademickiego 17
5. Charakterystyka procesu wychowania 21
6. Granice specjalizacji w procesie kształcenia akademickiego 22
7. Konieczność działalności badawczej nauczycieli akademickich 23
8. Wzajemne uwarunkowania pracy dydaktycznej i naukowo-badawczej 25
9. Model nauczyciela akademickiego 28
Bibliografia 31
Załącznik 1. Wielka Karta Uniwersytetów Europejskich 34
Rozdział 2. Proinnowacyjne kształcenie inżynierów
1. Wprowadzenie 37
2. Wyzwania współczesnej cywilizacji europejskiej 38
3. Współczesne znaczenie pojęć „technika” i „inżynier” 41
4. Cechy charakterologiczne i intelektualne twórczych inżynierów 45
5. Charakterystyka współczesnej działalności inżynierów 46
6. Społeczne uwarunkowania pracy inżynierów 47
7. Etyczne aspekty zawodu inżyniera 48
8. Rodzaje intelektualnej działalności inżynierów 49
9. Warunki pobudzania aktywności innowacyjnej 52
10. Warunki rozwijania kwalifikacji 54
11. Aktualizacja wiedzy jako niezbędny warunek twórczości technicznej 55
12. Cele i formy kształcenia ustawicznego 57
13. Cechy wynalazku 61
14. Zasady wartościowania wynalazków 63
15. Klasyfikacja inżynierów 64
16. Uwagi i wnioski końcowe 68
Bibliografia 70
Załącznik 1. Zasady etycznego postępowania inżynierów i techników 74
Załącznik 2. Polskie określenie pojęcia „inżynier” sprzed 350 lat 76
Rozdział 3. Pracownicy naukowi
1. Definicja pojęcia „pracownik nauki” i jego funkcje 77
2. Ewolucja pojęcia „naukowiec” 79
3. Podział pracowników nauki 80
4. Klasyfikacja naukowców 81
5. Ochrona nauki przed skutkami działalności pseudonaukowców 83
6. Cechy osobowości kandydatów do pracy naukowej 86
7. Kryteria oceny pracowników naukowych 87
8. Wychowywanie kadr naukowych 89
9. Formy kształcenia i podnoszenia kwalifikacji 90
10. Warunki uzyskiwania kwalifikacji naukowych 93
11. Instytucjonalne uwarunkowania kształcenia kadr naukowych 93
12. Zagadnienia rekrutacji i selekcji pracowników nauki 95
13. Zasady działania specjalistycznego zespołu naukowego 96
14. Zasady programowania indywidualnego rozwoju naukowego 101
15. Dynamika rozwoju osobowości 104
Bibliografia 105
Rozdział 4. Nauka i wiedza naukowa
1. Nauka jako proces poznawczy 109
2. Przegląd znaczeń terminu „nauka” 110
3. Funkcje nauki – rola i znaczenie 112
4. Wiedza naukowa i kryteria naukowości 114
5. Klasyfikacja nauk 117
6. Technika, technologia i nauki techniczne 119
7. Charakterystyka rozwoju nauk technicznych 122
8. Kształcące i wychowawcze aspekty pracy badawczej 127
Bibliografia 129
Rozdział 5. Metody nauk technicznych
1. Wprowadzenie 131
2. Pojęcia podstawowe 132
3. Rodzaje działalności naukowej 134
4. Ogólne określenie przedmiotu badań nauk technicznych 136
5. Opis faz cyklu działalności badawczo-rozwojowej 138
6. Model metodologiczny rozwiązywania problemów naukowych 143
7. Obserwacja naukowa 145
8. Eksperyment naukowy 147
9. Pomiary naukowe 149
10. Hipotezy naukowe 151
11. Warunki uznania rozwiązania problemu naukowego 156
12. Kryteria naukowości pracy badawczej 157
Bibliografia 158
Rozdział 6. Modele w naukach technicznych
1. Wprowadzenie 161
2. Ogólne pojęcie modelu 163
3. Modele nominalne i realne 165
4. Ogólna klasyfikacja modeli naukowych 167
5. Budowa modeli naukowych 174
6. Cechy modeli naukowych 176
7. Wymagania prostoty i adekwatności 178
8. Procedura budowania modelu fizycznego 180
9. Budowa modeli matematycznych 184
10. Klasyfikacja modeli matematycznych 186
11. Etapy badań modelowych 190
12. Cykl badawczy modelowania matematycznego 192
13. Poznawcze i kształcące znaczenie modeli naukowych 197
14. Uwagi i wnioski końcowe 198
Bibliografia 198
Rozdział 7. Ewolucja koncepcji stopni i tytułów naukowych
1. Geneza stopni i tytułów naukowych 201
2. Układy stopni i tytułów naukowych 205
3. Ewolucja regulacji prawnych 206
4. Stopnie i tytuł naukowy przed ostatnią reformą 211
5. Geneza i założenia ostatniej reformy 212
6. Postanowienia reformy z 2011 roku 215
7. Uwagi i wnioski końcowe 224
Bibliografia 227
Rozdział 8. Proces doktoryzowania
1. Ogólne założenia 229
2. Ogólne cele doktoryzowania 231
3. Społeczny charakter procesu uzyskiwania doktoratu 234
4. Układy ról w procesie doktoryzowania 235
5. Kształtowanie cech osobowości pracownika naukowego 236
6. Czynniki wpływające na poziom doktoratów 238
7. Studia doktoranckie 240
8. Zalecany rodzaj oraz zakres tematyki rozpraw doktorskich 243
9. Wybór tematyki i programu rozpraw doktorskich 245
10. Ogólne zalecenia opracowywania rozpraw doktorskich 248
11. Promotor – jego rola i obowiązki 249
12. Recenzje i recenzenci 251
13. Egzaminy doktorskie 253
14. Publiczna obrona rozprawy doktorskiej 254
15. Promocja doktorska 256
16. Publikowanie rozprawy doktorskiej oraz kwestia współautorstwa 257
Bibliografia 258
Rozdział 9. Proces habilitowania
1. Wprowadzenie 261
2. Przyczyny niskiej sprawności uzyskiwania habilitacji przed reformą 262
3. Ogólne założenia i cele habilitowania 274
4. Różnice między rozprawą doktorską a dysertacją habilitacyjną 275
5. Ogólne wymagania dotyczące dysertacji habilitacyjnych 278
6. Zagadnienia określania dyscypliny naukowej habilitacji 279
7. Warunki dysertacji habilitacyjnych 282
8. Dysertacje związane z osiągnięciami technicznymi 282
9. Zespołowe dysertacje doktorskie i habilitacyjne 287
10. Ogólne zalecenia opracowywania dysertacji habilitacyjnych 289
11. Recenzje w postępowaniu habilitacyjnym 294
12. Kolokwium habilitacyjne 296
13. Wykład habilitacyjny 298
14. Wnioski i uwagi końcowe 300
Bibliografia 302
Rozdział 10. Proces uzyskiwania kwalifikacji profesora
1. Wprowadzenie 305
2. Profesor i jego rola w zakresie kształcenia kadr naukowych 306
3. Szkoła naukowa i jej rola 308
4. Autorytet naukowy i jego znaczenie 312
5. Warunki uzyskiwania tytułu profesora 314
6. Przyczyny niskiej sprawności uzyskiwania stopni i tytułu naukowego 316
7. Uwagi uzupełniające 317
Bibliografia 318
Rozdział 11. Zgromadzenia i dyskusje naukowe
1. Wprowadzenie 321
2. Rodzaje zgromadzeń naukowych 322
3. Przegląd celów konferencji naukowych 324
4. Rola dyskusji w działalności naukowej 326
5. Podstawy logiczne dyskusji 328
6. Zasady wygłaszania referatów 329
7. Zasady uczestniczenia w dyskusji naukowej 330
8. Rola przewodniczącego obrad 331
Bibliografia 334
Rozdział 12. Zasady redagowania publikacji naukowych
1. Rola publikacji naukowych w procesie badawczym 335
2. Klasyfikacja publikacji naukowych 337
3. Role czasopism naukowych 338
4. Ogólne zasady pisarstwa naukowego 340
5. Styl tekstów naukowych 342
6. Zasady budowy akapitu 346
7. Wprowadzenie do terminologii 348
8. Rola i zalecany przedmiot wprowadzenia do publikacji 354
9. Ogólne zasady redagowania prac teoretycznych 356
10. Rodzaje równań fizycznych 358
11. Symbolika wielkości fizycznych i technicznych 362
12. Redagowanie schematów blokowych algorytmów obliczeń 364
13. Ogólne zasady redagowania publikacji eksperymentalnych 370
14. Redagowanie wykresów 372
15. Wzory empiryczne 377
16. Zasady redagowania wniosków i uwag końcowych 382
17. Zasady doboru bibliografii 382
18. Zasady redagowania streszczeń autorskich 384
19. Zasady redagowania tytułu publikacji 385
20. Kwestie autorstwa publikacji 386
21. Zagadnienia podziękowań autora 387
22. Problematyka redagowania podręczników akademickich 388
Bibliografia 389
Załącznik 1. Podstawowe symbole matematyczne 393
Załącznik 2. Zestawienie ważniejszych symboli mechaniki płynów w zakresie
przepływów jednowymiarowych 395
Skorowidz rzeczowy 399
404 strony, Format: 16.0x23.5cm, oprawa miękka
