Polski kodeks pracy w przekładach na język niemiecki
Terminologia i strategie translatorskie
Książka Roberta Kołodzieja jest obszernym, systematycznym i kompleksowym
opracowaniem problematyki przekładu terminologii i zastosowanych strategii
translatorskich na przykładzie prawa pracy.
Publikacja wnosi istotny wkład do badań nad terminologią i ekwiwalencją
terminologiczną, a zatem także nad językami specjalistycznymi, w szczególności nad
językiem prawa pracy, i przynosi dalekie od trywialności wnioski w odniesieniu do
dwujęzycznej leksykografii specjalistycznej, przyczyniając się do poprawy komunikacji
międzykulturowej w tym obszarze wiedzy specjalistycznej i do doskonalenia praktyki
tłumaczenia tekstów specjalistycznych. Istotną praktyczną wartość mają nie tylko
analizy terminów z zakresu prawa pracy, które dla tłumaczy praktyków mogą się stać
wzorcem postępowania w dochodzeniu do najbliższego ekwiwalentu terminu wyjściowego;
taką wartość mają również rozsiane po tekście liczne trafne spostrzeżenia Autora
na temat interlingwalnego przekładu prawniczego jako pośredniczącego językowo i
kulturowo transferu wiedzy specjalistycznej.
Z recenzji prof. dr hab. Zofii Berdychowskiej
Wstęp
1. Języki specjalistyczne i badania terminologiczne
1.1. Zarys badań nad językami specjalistycznymi w Niemczech
1.2. Zarys badań nad językami specjalistycznymi w Polsce
1.3. Leksyka języków specjalistycznych
1.4. Badania terminologiczne
1.4.1. Terminologia, terminoznawstwo
1.4.2. Pojęcie
1.4.2.1. Cechy pojęć
1.4.2.2. Relacje między pojęciami
1.4.2.3. Systemy pojęciowe i pola pojęciowe
1.4.3. Termin
1.4.4. Definicje
1.5. Język prawa i jego zróżnicowanie
1.5.1. Stan badań w Niemczech
1.5.2. Stan badań w Polsce
1.5.3. Zróżnicowanie pionowe języka prawa
1.5.4. Zróżnicowanie poziome języka prawa
1.5.5. Leksyka języka prawnego
1.5.6. Aspekt genologiczny - gatunki tekstów w prawie
1.5.7. Definicje w tekstach prawnych
2. Tłumaczenie prawnicze w badaniach translatorycznych i warsztat tłumacza
tekstów z zakresu prawa
2.1. Tłumaczenie prawnicze w badaniach translatorycznych
2.2. Teksty prawne i prawnicze a przekład
2.3. Przekład prawny jako rodzaj transferu kulturowego
2.3.1. Kultura prawna i system prawny a przekład
2.3.2. Zastosowanie przekładów tekstów prawnych
2.3.3. Przekład tekstów prawa międzynarodowego i ponadnarodowego
2.4. Przekład aktów normatywnych
2.4.1. Aspekt pragmatyczny
2.4.2. Aspekt kognitywny
2.4.3. Komparatystyka prawnicza a tłumaczenie prawnicze
2.4.4. Tertium comparationis w komparatystyce prawniczej i terminoznawstwie prawniczym
według Sandriniego
2.5. Narzędzia pracy tłumacza tekstów prawnych
2.5.1. Słowniki i leksykony specjalistyczne
2.5.2. Terminologiczne bazy danych
2.5.2.1. Przykłady terminologicznych baz danych
2.5.2.1.1. EuroTermBank
2.5.2.1.2. IATE
2.5.3. Teksty paralelne
3. Ekwiwalencja i strategie translatorskie
3.1. Ekwiwalencja w lingwistyce kontrastywnej
3.2. Ekwiwalencja w translatoryce - teorie ogólne
3.2.1. Ekwiwalencja formalna i dynamiczna
3.2.2. Ekwiwalencja tekstualna i korespondencja formalna
3.2.3. Ekwiwalencja funkcjonalna - tłumaczenie ewidentne i ukryte
3.2.4. Konieczny stopień zróżnicowania
3.2.5. Ekwiwalencja jako zjawisko empiryczne
3.2.6. Ekwiwalencja funkcjonalna i adekwatność w teorii skoposu
3.2.7. Ekwiwalencja komunikacyjna - szkoła lipska
3.2.8. Aproksymacja w inwariancji
3.2.9. Ekwiwalencja przekładowa jako ramy odniesienia
3.2.10. Ekwiwalencja atomistyczna, holistyczna i hol-atomistyczna
3.2.11. Ekwiwalencja w polskiej myśli translatorycznej - ujęcie kognitywne
3.3. Ekwiwalencja na płaszczyźnie leksykalnej - porównanie unilateralne i bilateralne
3.3.1. Przykładowa bilateralna analiza leksemu języka ogólnego w języku polskim i
niemieckim
3.3.2. Przykładowa unilateralna analiza leksemów ‘praca‘ i ‘Arbeit‘
3.3.3. Interlingwalne relacje na płaszczyźnie leksykalnej
3.3.4. Interlingwalne relacje między terminami
3.4. Strategie translatorskie
3.4.1. Makrostrategie
3.4.2. Mikrostrategie
3.4.3. Strategie przekładu terminów prawnych
3.4.3.1. Strategia językowa i kulturowa
3.4.3.2. Wspólne minimum, wspólne maksimum i wspólne optimum
3.4.3.3. Ekwiwalencja aproksymatywna, tłumaczenie opisowe i neologizm
3.4.2.4. Ekwiwalenty funkcjonalne
3.5. Zastosowany model analizy strategii przekładu terminów prawnych
3.5.1. Mikrostrategie oparte na makrostrategii kulturowej
3.5.2. Mikrostrategie oparte na makrostrategii językowej
4. Analiza porównawcza
4.1. Podstawowe terminy prawa pracy
4.1.1. Prawo pracy
4.1.2. Kodeks pracy
4.1.3. Pracownik
4.1.4. Pracodawca
4.1.5. Stosunek pracy
4.1.6. Terminologia międzynarodowego i wspólnotowego prawa pracy
4.2. Podstawowe terminy związane ze stosunkiem pracy i umową o pracę
4.2.1. Stosunek pracy na podstawie powołania
4.2.2. Stosunek pracy na podstawie wyboru
4.2.3. Stosunek pracy na podstawie mianowania
4.2.4. Stosunek pracy na podstawie spółdzielczej umowy o pracę
4.2.5. Nawiązanie stosunku pracy
4.2.6. Umowa o pracę
4.2.7. Pozostałe terminy związane z umową o pracę i stosunkiem pracy
4.2.7.1. Miejsce pracy
4.2.7.2. Wynagrodzenie za pracę
4.2.7.3. Układy zbiorowe
4.2.8. Rodzaje umów o pracę ze względu na długość przewidywanego okresu pracy
4.2.9. Zakończenie stosunku pracy
4.2.10. Wypowiedzenie zmieniające
4.3. Terminy związane z czasem pracy
4.3.1. Czas pracy
4.3.2. Pora nocna
4.3.3. Praca w porze nocnej
4.3.4. Pracownik pracujący w porze nocnej
4.3.5. Praca zmianowa
4.4. Terminy związane z urlopami
4.4.1. Urlop
4.4.2. Wymiar urlopu
4.4.3. Ekwiwalent za niewykorzystany urlop
4.4.4. Wynagrodzenie urlopowe
4.4.5. Urlop bezpłatny
4.4.6. Odwołanie z urlopu
5. Wnioski
5.1. Stosowalność metody bilateralnej i unilateralnej w badaniach terminologicznych
5.2. Relacje hierarchiczne i partytywne w obrębie polskich i niemieckich pojęć prawa
pracy
5.3. Relacje między polskimi i niemieckimi pojęciami prawa pracy na podstawie
przeprowadzonej analizy
5.4. Ocena zastosowanych strategii translatorskich
5.5. Niekonsekwencje i błędy terminologiczne
5.6. Wnioski aplikatywne i perspektywy dalszych badań
Spis tabel
Spis rysunków
Wykaz źródeł
262 strony, Format: 15.6x23.5cm, oprawa miękka
