Podręcznik:
- wprowadza w świat podstawowych pojęć i zagadnień pedagogiki, przedstawionych
w szerszym kontekście społeczno-kulturowym,
- omawia wybrane prądy i kierunki współczesnej pedagogiki,
- zapoznaje z dziejami wychowania i oświaty w Polsce i na świecie,
- prezentuje wybrane metody badań pedagogicznych,
- ukazuje związek teorii pedagogicznych z praktyką,
- zawiera bogactwo osiągnięć naukowych i doświadczeń starszego i młodszego
pokolenia pedagogów w Polsce,
- przedstawia edukację z wielu różnych perspektyw.
Tom 1 odpowiada treściom przedmiotów: pedagogika ogólna, historia wychowania oraz
współczesne kierunki pedagogiczne.
Książka przeznaczona jest dla:
- przygotowujących się do zawodu nauczycielskiego - studentów uczelni akademickich,
kolegiów nauczycielskich i wyższych szkół zawodowych,
- studentów pierwszych lat pedagogiki,
- nauczycieli, którzy chcą odnowić swoją wiedzę pedagogiczną,
- prowadzących szkolenia w ośrodkach doskonalenia kadr pedagogicznych,
- wszystkich zainteresowanych współczesną pedagogiką - działaczy oświatowych i
samorządowych, psychologów i socjologów.
Zespół autorski tworzą:
Agnieszka Gromkowska-Melosik, Teresa Hejnicka-Bezwińska, Ryszard Kucha, Zbyszko
Melosik, Bogusław Milerski, Marian Nowak, Krzysztof Rubacha, Tomasz Szkudlarek, Sławomir
Sztobryn, Janusz Tarnowski, Stefan Wołoszyn, Hanna Zielińska-Kostyło.
Spis treści:
Przedmowa (Zbigniew Kwieciński)
Część I PEDAGOGIKA JAKO NAUKA
Wstęp (Krzysztof Rubacha)
Rozdział 1. Edukacja jako przedmiot pedagogiki i jej subdyscyplin
(Krzysztof Rubacha)
1.1.Podstawowe pojęcia w pedagogice
1.2.Związek pedagogiki z innymi naukami
Rozdział 2. Metody zbierania danych w badaniach pedagogicznych
(Krzysztof Rubacha)
2.1.Metody jakościowe
2.1.1.Ogólna charakterystyka metod jakościowych
2.1.2.Obserwacja etnograficzna
2.1.3.Wywiad
2.1.4.Analiza archiwów
2.1.5.Cechy wspólne badań jakościowych
2.2.Metody ilościowe
2.2.1.Ogólna charakterystyka metod ilościowych
2.2.2.Metody obserwacyjne
2.2.3.Metody sondażowe
2.2.4.Cechy wspólne metod ilościowych
2.3.Strategie łączenia badań jakościowych i ilościowych
2.4.Metody zbierania danych a typy badań pedagogicznych
Rozdział 3. Budowanie teorii pedagogicznych (Krzysztof
Rubacha)
3.1.Paradygmaty nauk społecznych a budowanie teorii pedagogicznych
3.2.Kierunki rozwoju teorii pedagogicznej
Bibliografia
Część II ROZWÓJ I ZMIENNOŚĆ WYCHOWANIA I KSZTAŁCENIA
Wstęp - pochwała historii i wykształcenia historycznego (Stefan Wołoszyn)
Rozdział 1. Wychowanie w społeczeństwach pierwotnych
(Stefan Wołoszyn)
Rozdział 2. Wychowanie i "nauczanie" w cywilizacjach
starożytnego Wschodu (Stefan Wołoszyn)
2.1.Chiny
2.2.Indie
2.3.Inne kultury starożytnego Wschodu
Rozdział 3. Wychowanie w starożytnej Europie (Stefan
Wołoszyn)
3.1.Wychowanie w Grecji
3.1.1.Wychowanie spartańskie
3.1.2.Wychowanie ateńskie
3.2.Rola szkół filozoficznych
3.3.Kultura szkolna czasów hellenistycznych
3.4.Wychowanie w rodzinie i kształcenie szkolne w starożytnym Rzymie
3.5.Rozpad kultury i wychowania antycznego
Rozdział 4. Oświata i wychowanie w epoce średniowiecza (Stefan
Wołoszyn)
4.1.Klasztory i szkoły kościelne
4.2.Powstawanie uniwersytetów
4.3.Wychowanie "w domu obcym"
4.3.1.Wychowanie rycerskie
4.3.2.Wychowanie mieszczańskie
4.4.Oświata w Polsce średniowiecznej
Rozdział 5. Wykształcenie i kultura umysłowa w epoce renesansu
(Stefan Wołoszyn)
5.1.Humanizm i utopie humanistyczne
5.2.Cele wychowania humanistycznego
5.3.Gimnazja i kolegia humanistyczne
5.4.Myśl edukacyjna Andrzeja Frycza Modrzewskiego
5.5.Pedagogika i pedagogia Jana Amosa Komeńskiego
Rozdział 6. Kultura umysłowa i reformy szkolne w epoce
oświecenia (Stefan Wołoszyn)
6.1.Racjonalizm oświeceniowy i encyklopedyści
6.2.Wiedza czy rozwój? Obywatel czy człowiek?
6.2.1.Dylemat pedagogiczny Johna Locke‘a
6.2.2.Dylemat pedagogiczny Jeana Jacques‘a Rousseau
6.2.3.Dylemat pedagogiczny Claude‘a Adriena Helvetiusa
6.3.Szkolnictwo średnie i reformy szkolne
6.4.Szkolnictwo ludowe i specjalne
6.4.1.Szkoły ludowe
6.4.2.Szkoły i zakłady specjalne
6.5.Reformy szkolne w Polsce
6.5.1.Komisja Edukacji Narodowej
6.6.Projekty organizacji wychowania i oświecenia publicznego Wielkiej Rewolucji
Francuskiej
Rozdział 7. Rozwój nowoczesnych systemów szkolnych w XIX wieku
(Stefan Wołoszyn)
7.1.Tendencje ogólne i ustawodawstwo szkolne
7.2.Elementarne szkolnictwo ludowe
7.3.Neohumanistyczne szkoły średnie i wyższe
7.3.1.Gimnazja klasyczne
7.3.2.Gimnazja realne
7.3.3.Uniwersytety i politechniki
7.4.Wyspy oświatowe na ziemiach polskich
7.4.1.Zabór rosyjski
7.4.2.Zabór pruski
7.4.3.Zabór austriacki
Rozdział 8. Oświata i wychowanie w XX wieku (Stefan
Wołoszyn)
8.1.Upowszechnianie się jednolitych systemów szkolnych
8.1.1.System szkolny w Polsce
8.2.Radykalna krytyka edukacji szkolnej i poszukiwanie nowych strategii oświatowych
8.3.Nowatorskie nurty edukacyjne
8.3.1.Czy "stulecie dziecka"?
8.3.2.Walka o prawa dziecka
8.3.3.Poszukiwanie przez młodzież nowych wizji świata
Bibliografia
Część III WSPÓŁCZESNE PRĄDY I KIERUNKI PEDAGOGICZNE
Wstęp (Bogusław Śliwerski)
Rozdział 1. Pedagogika pozytywistyczna (Teresa
Hejnicka-Bezwińska)
1.1.Ewolucja orientacji pozytywistycznej
1.2.Faza ekspansji pełnego programu badawczego pozytywizmu
1.3.Charakterystyka orientacji pozytywistycznej w pedagogice
1.4.Stosunek do innych kierunków pedagogicznych - przejście od "pedagogii" do
"pedagogiki"
1.4.1.Tworzenie instytucjonalnych podstaw unaukowienia myślenia o edukacji i oświacie
1.4.2.Unaukowienie pedagogiki poprzez wykorzystanie dorobku i osiągnięć psychologii -
psychologizm pedagogiczny
1.4.3.Unaukowienie pedagogiki poprzez wykorzystanie dorobku i osiągnięć socjologii -
socjologizm pedagogiczny
1.4.4.Scjentyzm
1.5.Recepcja i krytyka pozytywizmu
1.6.Ramy czasowe i zasięg terytorialny
Rozdział 2. Pedagogika kultury (Bogusław Milerski)
2.1.Geneza i pojęcie
2.2.Przesłanki filozoficzne
2.3.Poglądy pedagogiczne
2.4.Status naukowy
Rozdział 3. Pedagogika personalistyczna (Marian Nowak)
3.1.Podstawowe kategorie i terminologia
3.2.Personalizm w myśli filozoficznej -jego odmiany oraz cechy wspólne
3.3.Personalizm w pedagogice
3.3.1.Założenia i antropologiczne podstawy pedagogiki personalistycznej
3.3.2.Wychowanie i nauczanie według personalizmu
3.3.3.Cele wychowania według personalizmu
3.3.4.Relacja wychowawca/nauczyciel - wychowanek/uczeń według personalizmu
3.3.5.Treści wychowania i nauczania
3.4.Podsumowanie
Rozdział 4. Pedagogika egzystencjalna (Janusz
Tarnowski) AA. Geneza egzystencjalizmu
4.2.Tendencje przeciwstawne w egzystencjalizmie
4.2.1.Tendencja agnostyczno-ateistyczna
4.2.2.Tendencja teistyczna
4.3.Podstawy pedagogiki egzystencjalnej
4.4.Egzystencjalne kategorie pedagogiczne
4.4.1.Dialog
4.4.2.Autentyczność
4.4.3.Zaangażowanie
Rozdział 5. Pedagogika religii (Bogusław Milerski)
5.1.Status naukowy i przedmiot badań
5.2.Rozwój pedagogiki religii na świecie
5.3.Pedagogika religii w Polsce
5.4.Koncepcje i ich znaczenie pedagogiczne
5.4.1.Antropologia religijna jako podstawa edukacji
5.4.2.Człowiek jako podmiot edukacji
5.4.3.Edukacja jako proces odnowy życia
5.4.4.Edukacja jako egzystencjalna hermeneutyka tekstów
5.4.5.Edukacja jako hermeneutyka doświadczeń
5.4.6.Edukacja jako dialog
Rozdział 6. Pedagogika Nowego Wychowania (Sławomir
Sztobryń)
6.1. Definicja i charakterystyka prądu
6.1.1. Geneza nazwy i jej warianty
6.1.2.Ramy czasowe, zasięg terytorialny
6.2.Czynniki wyodrębniające nową pedagogikę
6.2.1.Krytyka szkoły tradycyjnej
6.2.2.Psychologia eksperymentalna
6.2.3.Krytyka podstawowych pojęć i nowoczesne metody badań
6.3.Główne idee Nowego Wychowania
6.4.Krytyka Nowego Wychowania
Rozdział 7. Pedagogika waldorfska (Bogusław
Śliwerski)
7.1.Rudolf Steiner - twórca pedagogiki waldorfskiej
7.2.Powstanie szkoły typu Waldorf
7.3.Antropozoficzne podstawy szkoły waldorfskiej
7.4.Recepcja pedagogiki R. Steinera w Polsce
Rozdział 8. Pedagogika pragmatyzmu (Zbyszko Melosik)
8.1.Pragmatyzm Johna Deweya
8.1.1.Filozoficzne podstawy pedagogiki pragmatyzmu J. Deweya
8.1.2.Poglądy J. Deweya na edukację
8.2.Neopragmatyzm Richarda Rorty‘ego
8.3.Teoretyczne kontrowersje wobec pragmatyzmu
Rozdział 9. Pedagogika Marii Montessori (Ryszard Kucha)
9.1.Miejsce M. Montessori w pedagogice w perspektywie historycznej
9.2.W drodze ku wielkości i sławie
9.3.Specyfika pedagogiki M. Montessori
9.4.Kochać dziecko - to znaczy służyć mu jak dalece to możliwe
Rozdział 10. Pedagogika Janusza Korczaka (Bogusław
Śliwerski)
10.1.Życie i dzieła J. Korczaka
10.2.Podstawowe założenia pedagogiki J. Korczaka
10.3.Recepcja pedagogiki J. Korczaka w Polsce
Rozdział 11. Pedagogika Petera Petersena (Sławomir
Sztobryri)
11.1.Życie P. Petersena
11.2.Poglądy pedagogiczne P. Petersena
11.3.Recepcja stanowiska P. Petersena
11.4.Krytyka pedagogiki P. Petersena
Rozdział 12. Pedagogika Celestyna Freineta (Sławomir
Sztobryri)
12.1.Życie C. Freineta
12.2.Poglądy pedagogiczne C. Freineta
12.3.Recepcja i krytyka stanowiska C. Freineta
12.4.Formy instytucjonalne ruchu Nowoczesnej Szkoły Francuskiej
Rozdział 13. Pedagogika krytyczna (Tomasz Szkudlarek)
13.1.Pedagogika a myślenie krytyczne
13.2.Pedagogika krytyczna - podstawowe założenia
13.2.1.Diagnoza
13.2.2.Cele i kierunki interwencji
13.2.3.Rezultaty: nadzieja i kontrowersje
Rozdział 14. Pedagogika antyautorytarna (Bogusław
Sliwerski)
14.1.Nurt polityczny
14.2.Nurt edukacyjny
14.3.Wychowanie permisywne
14.4.Pedagogika antyautorytarna w praktyce
Rozdział 15. Pedagogika emancypacyjna (Hanna
Zielińska-Kostylo)
15.1.Istota pedagogiki emancypacyjnej
15.2.Geneza nazwy, narodziny prądu i jego przesłanki
15.3.Wybrani przedstawiciele pedagogiki emancypacyjnej
15.3.1.Paulo Freire
15.3.2.Ivan Illich
15.3.3.Noam Chomsky
15.4.Pedagogika emancypacyjna w Polsce
15.5.Krytyka pedagogiki emancypacyjnej
Rozdział 16. Pedagogika międzykulturowa (Tomasz
Szkudlarek)
16.1.Kultura i edukacja
16.1.1.Pedagogika modernistyczna
16.1.2.Dekolonizacja i źródła edukacji międzykulturowej
16.2.Orientacje w edukacji międzykulturowej
16.2.1.Kontekst polityczny - USA
16.2.2.Kontekst polityczny - integracja europejska
16.2.3.Doświadczenia polskie
16.3.Kontrowersje wokół edukacji międzykulturowej
Rozdział 17. Pedagogika ekologiczna (Agnieszka
Gromkowska-Melosik)
17.1.Pojęcie ekologii i ekosystemu
17.2.Powstanie i rozwój ruchu ekologicznego
17.3.Główne nurty we współczesnej ekologii
Rozdział 18. Pedagogika negatywna (Bogusław Sliwerski)
18.1.Geneza i ewolucja pedagogiki negatywnej
18.2.Antypedagogika, czyli redukcja wychowania
18.3.Przedmiot badań pedagogiki negatywnej
Rozdział 19. Pedagogika postmodernizmu (Zbyszko
Melosik)
19.1.Podstawowe cechy postmodernistycznej teorii społecznej
19.2.Modernistyczny dyskurs edukacji, postmodernistyczne kontrowersje
19.3.Postmodernizm i edukacja: możliwości i zagrożenia
19.4.Konserwatywna krytyka postmodernizmu
Bibliografia
Indeks osób
Indeks rzeczowy
O Autorach
496 stron, Format: 17.0x24.0cm, oprawa miękka