Trening twórczości
- Czy twórczości
można się nauczyć?
- Czy można ją trenować i
rozwijać, jak trenuje i rozwija się mięśnie?
- Czy warto być
twórczym?
„Trening
twórczości” to podręcznik sprawdzonych metod,
ćwiczeń i sposobów oddziaływania, które rozwijają
twórcze myślenie i działanie, a przy okazji są świetną
zabawą. Zostały opracowane bardzo starannie przez grono dociekliwych
naukowców i praktyków. Książka pokazuje
mnóstwo praktycznych zadań i analizuje ich wpływ na
rozwój twórczości.
„Trening
twórczości” to świetny przewodnik dla
psychologów, trenerów, rodziców,
szefów i wszystkich, którzy chcieliby pobudzać
kreatywność w swoim otoczeniu. Dziesiątki ćwiczeń, zestaw
problemów dyżurnych do pracy na sesjach kreatywnych i
ćwiczenia na rozgrzewkę.
Zawarte
w książce ćwiczenia oprócz twórczości rozwijają
też skutecznie komunikację i sprzyjają budowaniu relacji międzyludzkich.
Chociaż
głównym adresatem tej książki są osoby organizujące treningi
w ścisłym sensie, zwłaszcza treningi grupowe, istnieje możliwość jej
wykorzystania w sytuacjach mniej standardowych, na przykład w szkole.
Przypuśćmy, że nauczyciel biologii uczy o tym, w jaki sposób
wirus atakuje komórkę: wprowadza on do wnętrza
komórki swój materiał genetyczny,
który replikując się, zakłóca metabolizm
komórki-nosiciela aż do jej zniszczenia. Postępuje więc tak,
jak oddział dywersantów na tyłach nieprzyjacielskiej armii.
Być może analogia mogłaby być bardziej trafna, chodzi jednak o to, aby
w ogóle nauczać w konwencji analogii i metafory. Takie
nauczanie bliższe jest myśleniu twórczemu, a przecież
„uczymy się najlepiej wtedy, gdy robimy wynalazki”
(Piaget). Inaczej mówiąc, wykorzystanie analogii, metafory
lub innego narzędzia twórczości sprawia, że uczeń zdobywa
wiedzę w sposób bardziej trwały i bardziej atrakcyjny, niż
dzieje się to w wypadku klasycznych zabiegów metodycznych.
Fragment
„Wstępu”
Edward Nęcka -
profesor psychologii w Uniwersytecie Jagiellońskim.
Współpracuje również z Uniwersytetem SWPS.
Specjalizuje się w problematyce z pogranicza psychologii poznawczej i
psychologii różnic indywidualnych. Prowadzi badania na temat
poznawczego podłoża cech osobniczych, takich jak kreatywność,
inteligencja i samokontrola. Oprócz licznych
artykułów zawierających opis wyników badań,
opublikował osiem książek – podręczników i
monografii. Jest współautorem (z J. Orzechowskim i B.
Szymurą) podręcznika pt. „Psychologia poznawcza”
oraz autorem książki „Trening poznawczy”. Od roku
2001 jest członkiem Polskiej Akademii Nauk.
Przedmowa
ROZDZIAŁ I
WPROWADZENIE
A. Podstawowe założenia
B. Przesłanki teoretyczne
C. Zasady i strategie
D. Kontekst
ROZDZIAŁ II
UMIEJĘTNOŚCI
INTERPERSONALNE
A. Klimat grupowy
1. Przedstawianie się
2. Przedstawianie się - wersja zaawansowana
3. Moje trzy cechy na pierwszą literę mojego imienia
4. Wszystkie osoby lata
5. Indiańskie imiona
6. Czuję się jak
7. Jestem
8. Kojarzysz mi się z
9. Co by było, gdyby ta osoba była...?
10. Wada staje się zaletą
11. Totem
12. Totem grupowy
13. Część większej całości
14. Obora
15. Wspomnienia
16. Dłonie
17. Twarze
18. Improwizacja muzyczna
B. Porozumiewanie się
1. Współczynnik wymiany myśli
2. Inaczej mówiąc, ... (parafrazowanie)
3. Aktywne słuchanie
4. Komunikatywny ekspert
5. Rzeźba
6. Rzeźba grupowa
7. Język ciała
8. Gdy brak mi słów
9. Komunikacja "zdegradowana"
C. Współdziałanie
1. Analiza informacji zwrotnych
2. Sztafeta
3. Budowanie
4. Komicznie, romantycznie, strasznie
5. Co by tu zrobić, żeby..., czyli konstruktywna krytyka
6. "Mordowanie" pomysłów
7. Wspólne dzieło
8. Wspólne opowiadanie (1)
9. Wspólne opowiadanie (2)
10. Kwadraty
11. Koński biznes
ROZDZIAŁ III
ZDOLNOŚCI
A. Abstrahowanie
1. Kot ministra
2. Tysiąc definicji
3. Podobieństwa
4. Lista atrybutów
5. Archiwum
6. Archiwum odwrócone
7. Przykłady
8. Podstawowa sprzeczność
9. Ukryta zasada
10. O co im chodzi?
11. Chińska encyklopedia
12. Funkcje bez przedmiotów
13. Funkcjonalne przedmioty bez nazw
14. Analiza funkcjonalna
B. Dokonywanie skojarzeń
1. Łańcuch czy gwiazda?
2. Najkrótszy łańcuch
3. Łańcuchy alternatywne
4. Łańcuchy interaktywne
5. Trigramy (Tribondy)
6. Sieć skojarzeń
7. Dynamiczna sieć skojarzeń
8. Piramida skojarzeń
9. Lista do zapamiętania
10. Bricolage (Łatanina)
11. Montaże
12. Superpozycje
13. Kolorowe superpozycje
14. Superpozycje terenowe
15. Analiza morfologiczna
C. Rozumowanie dedukcyjne
1. Co by było gdyby...?
2. Implikacje
3. Pisanie scenariuszy
4. Diagram ryby
D. Rozumowanie indukcyjne (analogie)
1. Technika tworzenia analogii
2. Analogia nośna i analogia trafna
3. Właściwy nośnik
4. Wymuszona symetria
5. Wymuszony nośnik
6. Bionika
7. Circept (koło analogii)
E. Metaforyzowanie
1. Życie jest jazdą na tygrysie, bo
2. Tworzenie nowych symboli
3. Percepcja fizjonomiczna
4. Synestezja
5. Metaforyczne rysunki
6. Personifikacja
7. Małe ludziki
8. Identyfikacja z obiektem
9. Pytania stymulujące identyfikację
10. Identyfikacja psychodramatyczna
11. Empatia
12. Alegoria
13. Baśń
14. Ożywianie martwych metafor
15. Rysowanie martwych metafor
16. Frazesy, przysłowia, sentencje
F. Transformowanie
1. Łańcuch obrazów
2. Operator WCK
3. Pytania Osborna (czasowniki modyfikujące)
4. Zalety wad i wady zalet
5. Liberalne wojsko
6. Luneta
ROZDZIAŁ IV
MOTYWACJE
A. Katalog motywów
1. Giełda stymulatorów
2. Giełda inhibitorów
B. Ciekawość poznawcza
1. Burza pytań
2. Naiwne pytania
3. Adwokat diabła
4. Co mnie dziwi?
5. Co chciał(a)bym wiedzieć?
6. Ciekaw(a) jestem, czy rzeczywiście...?
7. Moja największa bzdura
8. Byłam(em) przekonana(y), że
9. Ciekaw(a) jestem, jak on na to wpadł
10. Interesujący ekspert
C. Potrzeba naprawiania
1. Kruszenie
2. Inwentarz potrzeb
3. Co jest do zrobienia?
4. Miasto kobiet
5. Maszyna bez wad
6. Ulepszanie produktu
D. Inne motywacje
1. Motywacja immanentna
2. Motyw kontroli poznawczej
3. Motyw obcowania z wartościami
4. Motyw ekspresji i komunikowania się
ROZDZIAŁ V
PRZEZWYCIĘŻANIE
PRZESZKÓD
A. Widzenie inaczej
1. Bezludna wyspa
2. Alternatywne tytuły
3. Zalety, wady, to, co interesujące
4. Alternatywne zakończenia
5. Percepcja allocentryczna
B. Osłabienie cenzury wewnętrznej
1. Cenzor zdemaskowany
2. Odraczanie oceny
3. Burza mózgów
4. Pisemna burza mózgów
5. Instytut Irrelewancji Porównawczej
6. Myślenie życzeniowe
7. Winda
C. Twórcza samoocena
1. W czym jestem do niego podobna(y)?
2. Czym się od niego różnię?
3. Zaprośmy go do siebie
4. Mój dobry pomysł
5. Mógłbym być bardziej twórczy, gdybym
6. Outdoor circept, czyli circept w plenerze
D. W nowej roli
1. Psychodrama
2. Psychodrama grupowa
3. Kolorowe kapelusze
E. Normy grupowe
ROZDZIAŁ VI
ORGANIZACJA
I PRZEBIEG TRENINGU
A. Skład grupy
B. Kompozycja ćwiczeń
C. Fazy pracy grupy i przebieg treningu
LITERATURA CYTOWANA
ANEKS
Załącznik 1. Katalog problemów dyżurnych
Załącznik 2. Ćwiczenia fizyczne w grupowym treningu
twórczości
Załącznik 3. Sposoby tłamszenia (mordowania) pomysłów
INDEKS NAZWISK
INDEKS RZECZOWY
BIOGRAMY AUTORÓW
242
strony, Format: 16.5x23.5cm, oprawa miękka