Autorzy opracowań w niniejszym tomie stanęli wobec trudnego zadania
przedstawienia, w ograniczonych przecież rozmiarach, dorobku obrazującego stosowanie
konstytucji w zakresie spraw samorządowych.
Pierwsze z opracowań przedstawia ogólne tło ustroju samorządowego, którym jest
idea decentralizacji władzy publicznej, zwracając też szczególną uwagę na problem
podziału terytorialnego państwa i na instytucję nadzoru.
Drugie analizuje pojęcie "wspólnoty mieszkańców" jako personalnego
substratu jednostki samorządowej, ale wyraźnie ujętego jako pewna wartość społeczna
i konsekwencje jej konstytucjonalizacji.
Trzecie zajmuje się, w sposób generalny, miejscem samorządu w systemie władzy
publicznej, które to wyznaczone jest konstytucyjnymi zasadami subsydiarności i
dyrektywą powierzenia mu "istotnej części" tej władzy.
Czwarte opracowanie analizuje rozmaite aspekty wieloszczeblowości jednostek
samorządowych, a związane z nim opracowanie piąte dotyczy podstawowej pozycji
wspólnoty gminnej w ogólnej strukturze samorządu.
Opracowanie szóste zajmuje się finansowymi podstawami działania samorządu, a
opracowanie ostatnie - organami jednostek samorządowych oraz referendum lokalnym. Zgodnie
z założeniami całego programu naukowego, poszczególni autorzy dokonują przede
wszystkim analizy ustawodawstwa wprowadzającego rozwiązania konstytucyjne oraz
towarzyszącego im orzecznictwa. W analizie tej nie mogły być oczywiście pominięte
stanowiska doktryny. Postulaty de lege ferenda nie są formułowane explicite; nie to
było założeniem badawczym problemu. Wynikają one implicite z prezentowanej analizy,
gdyż autorzy nie stronią w niej od wypowiedzi oryginalnych, krytycznych i nowatorskich.
Od Redaktora
Dorota Dąbek, Jan Zimmermann
Decentralizacja poprzez samorząd terytorialny w ustawodawstwie i orzecznictwie
pokonstytucyjnym
Pojęcie i zakres konstytucyjnej zasady decentralizacji
Istota polskiego samorządu terytorialnego a zasada decentralizacji
Nowa siatka zasadniczego podziału administracyjnego kraju w kontekście zasady
decentralizacji
Zasada trójszczeblowości samorządu terytorialnego
Samodzielność materialna samorządu terytorialnego
Samodzielność ustrojowa samorządu
Zakres nadzoru
A. Kryteria nadzoru
B. Organy nadzoru
C. Środki nadzorcze
D. Procedura nadzorcza
E. Termin
F. Podsumowanie
Sądowa ochrona samodzielności samorządu terytorialnego
Pozycja prawna wójta/burmistrza/prezydenta
Samorządowe kolegia odwoławcze
Narodowy Plan Rozwoju
Podsumowanie
Wiesław Kisiel
Konstytucyjna "wspólnota samorządowa" (założenia i wątpliwości)
Czy "wspólnota" jest pojęciem prawnym czy jedynie terminem
prawniczym?
"Wspólnota" terminem powszechnie używanym
Substrat osobowy będący "wspólnotą"
"Wspólnota" jako chroniona wartość, czyli kategoria prawa materialnego
W procedurze "wspólnota" jest nieobecna, bywa - "członek wspólnoty"
Podniesienie rangi "wspólnoty" przez Trybunał Konstytucyjny
Wnioski
Paweł Chmielnicki
"Istotna część zadań publicznych" i zasada subsydiarności jako
konstytucyjne dyrektywy określające zakres działania samorządu terytorialnego i ich
realizacja w ustawodawstwie i orzecznictwie
Piotr Czarny
Konstytucyjna koncepcja gminy i jej realizacja w ustawodawstwie i orzecznictwie
Konstytucyjna koncepcja gminy
Konstytucyjna gwarancja dla istnienia gmin, podział terytorium kraju na gminy, ich
granice oraz zmiany tych granic
Kompetencje i zadania gmin na tle innych jednostek samorządu terytorialnego (zasada
podstawowego statusu gminy a zasada subsydiarności)
Zasada jednolitego charakteru gmin a gminy o szczególnym statusie
Szczególny status organów gminy jako "władzy najbliższej obywatela
(mieszkańca)" .
Szczególne cechy finansów gminnych
Podsumowanie
Kazimierz Bandarzewski
Wieloszczeblowośc samorządu terytorialnego i jego komplementarność w ujęciu
konstytucji, ustawodawstwa i orzecznictwa
Wprowadzenie
Szczeble samorządu terytorialnego i kryteria ich tworzenia
Kryteria tworzenia i zmian granic jednostek samorządu terytorialnego
Zadania jednostek samorządu terytorialnego
Komplementarność jednostek samorządu
Wnioski
Jerzy Serwacki
Konstytucyjne założenia ustroju finansów samorządu terytorialnego i ich
realizacja w ustawodawstwie
Konstytucyjne założenia ustroju finansów samorządu terytorialnego
Realizacja w ustawodawstwie konstytucyjnych założeń ustroju finansów samorządu
terytorialnego
Ustrój finansów samorządu terytorialnego - założenia konstytucyjne a realizacja
Piotr Dobosz
Struktura organizacyjna jednostek samorządu terytorialnego - założenia
konstytucyjne i ich realizacja
180 stron, B5, miękka oprawa
-