(Anty)edukacja wczesnoszkolna
Doświadczenia gromadzone przez dziecko podczas różnorodnych interakcji z otoczeniem
mogą przyczyniać się do intensywnego rozwoju, mogą mieć mierne skutki rozwojowe lub
spowalniać, wygaszać czy zaburzać rozwój jednostki.
Również oddziaływania szkoły, w zależności od ich przebiegu i jakości, wspierają
potencjał dziecka lub – przeciwnie – blokują go, ignorują, a może się nawet
zdarzyć, że wyniszczają.
Niniejsza książka, będąca efektem pracy kilku nastu Autorów zajmujących się
badawczo pierwszymi lata mi instytucjonalnej edukacji najmłodszych, od słania te
mechanizmy i cechy polskiej szkoły, które okazują się czynnikami hamującymi rozwój
dzieci, ciekawość poznawczą i motywację do uczenia się. Rozpoznanie tych czynników
jest podstawowym warunkiem zainicjowania sensownej zmiany edukacyjnej. [...]
Tom składa się z szesnastu tekstów należących do trzech obszarów tematycznych:
(1) zagadnienia związane z polityką oświatową i działaniem rynku w obszarze wczesnej
edukacji, (2) problematyka konstruowania tożsamości młodszych uczniów, (3) tworząca
się w ich umysłach wiedza. Celem pracy Autorów jest refleksyjno-krytyczna rekonstrukcja
założeń i skutków edukacji wczesnoszkolnej w polskim systemie oświatowym od etapu
przygotowania dziecka do szkoły w placówkach przed szkolnych po przez przejście do
systemu szkolnego i przez cały okres kształcenia w klasach początkowych w postaci tak
zwanej integracji treści.
Wprowadzenie do książki
Dorota Klus-Stańska
Rozdział 1.
Dezintegracja tożsamości i wiedzy jako proces i efekt edukacji wczesnoszkolnej
Dorota Klus-Stańska
1.1. Wstęp, czyli o sztuce tworzenia oświatowych dokumentów prawnych
1.2. Edukacja zintegrowana: wdrożenie nieistniejącego projektu
1.3. O co może chodzić z tą integracją?
1.3.1. Integracja jako scalanie/konstrukcja
1.3.2. Integracja jako inkluzja
1.3.3. Integracja jako sieć
1.4. Dezintegrująca integracja
1.5. Ręce opadają, czyli kilka słów podsumowania
CZĘŚĆ 1. DYSFUNKCYJNE ZARZĄDZANIE
Rozdział 2.
O dezintegrujących aspektach polityki oświatowej wobec wczesnej edukacji
Bogusław Śliwerski
2.1. Wprowadzenie
2.2. Początki edukacji wczesnoszkolnej w Polsce w fazie transformacji ustrojowej
2.2.1. Faza radykalnego otwarcia na oddolne innowacje między
2.2.3. Edukacja autorska w szkolnictwie publicznym
2.2.4. Powolna, ale systematyczna etatyzacja ruchu reform edukacyjnych
2.2.5. Narzucanie przez resort edukacji centralistycznych rozwiązań typu top - down
2.3. Otwarta restytucja centralistycznych reform szkolnych
2.3.1. Wyhamowywanie oddolnych innowacji w edukacji
2.3.2. Koncentracja MEN na odgórnych reformach programowych
2.3.3. Kaskadowe i adaptacyjne kształcenie oraz doskonalenie nauczycieli na potrzeby
wdrażania odgórnych reform
2.3.4. Partyjne spory o wartość reform oraz błyskawiczny projekt reformy ustrojowej i
programowej systemu szkolnego
2.3.5. Częściowa próba zachowania autonomii nauczycieli
2.3.6. Pierwsze objawy negatywnych skutków centralistycznych reform
2.4.1. Od względnego spokoju do totalnego chaosu w edukacji wczesnoszkolnej
2.4. Polityczna gra na rzecz obniżenia wieku obowiązku szkolnego czy upowszechnienia
edukacji przedszkolnej
2.4.2. Zaangażowanie neoliberalnej formacji na rzecz edukacji przyjaznej dzieciom
2.4.3. Zaangażowanie środków unijnych w edukacyjne zmiany
2.4.4. Diagnoza efektów wczesnej edukacji w wymiarze międzynarodowym
2.5. Centralistyczna dekonstrukcja struktury i jakości edukacji wczesnoszkolnej wbrew jej
naukowym podstawom
2.5.1. Postawy nauczycieli wobec polityki reform wczesnej edukacji
2.6. Zakończenie, które jest początkiem wielu niewiadomych
Rozdział 3.
Dzieciństwo w ofierze, by przedstawienie mogło trwać
Maria Groenwald
3.1. Wprowadzenie
3.2. O zdarzeniu krytycznym zastosowanym jako schemat analizy
3.3. Dyskurs na temat ustawy obniżającej obowiązek szkolny - stan i przyczyny
3.3.1. Co jest przedmiotem dyskursu?
3.3.2. Przyczyny niezgody
3.3.2.1. Argumenty rodziców sześciolatków
3.3.2.2. Argumenty i działania Ministerstwa Edukacji
3.3.3. Rozwój wydarzeń
3.3.4. Zamykanie oczu problemów nie rozwiąże
3.4. Scena sporu o sześciolatki w szkole
3.4.1. Kto jest kim na scenie sporu o sześciolatki
3.4.2. Nieprzewidziany scenariuszem rozwój wydarzeń
3.5. Dla dobra dziecka
3.6. W imię politycznej poprawności
Rozdział 4.
Wolny rynek w edukacji przedszkolnej, czyli biznes z dzieckiem w tle
Jolanta Sajdera
4.1. Przedszkola niepubliczne z biznesowym motywem
4.2. Wybór czy konieczność
4.3. Placówka niepubliczna jako miejsce pracy
4.4. Wolny rynek edukacyjny a praca przedszkola niepublicznego
4.5. Wnioski
CZĘŚĆ 2. KU DEZINTEGRACJI DZIECIĘCEJ TOŻSAMOŚCI
Rozdział 5.
Gotowi do podporządkowania się. Edukacja przedszkolna jako proces kształtowania
zdezintegrowanych podmiotów
Katarzyna Gawlicz
5.1. Wprowadzenie
5.2. Formułowanie i wdrażanie zasad
5.3. Organizacja czasu
5.4. Kontrola aktywności dzieci
5.5. Kontrola nad przestrzenią
5.6. Co z tego wynika i czy można inaczej?
Rozdział 6.
Dziecko w procesie socjalizacji szkolnej - ku integracji czy dysonansowi?
Marzenna Nowicka
6.2.1. Dziecko w relacjach z nauczycielem
6.2.2. Dziecko w roli ucznia
6.2.3. Dziecko w działaniu na zajęciach
6.3. Zakończenie
Rozdział 7.
Szkolna petryfikacja rodzącej się tożsamości dziecka
Maria Szczepska-Pustkowska
7.1. Wprowadzenie
7.2. Szkoła jako kontekstualny czynnik rozwoju tożsamości
7.3. Krytyka szkoły z Eriksonem w tle
7.4. Szkoła jako czynnik petryfikacji rodzącej się tożsamości dziecka
7.5. Zakończenie
Rozdział 8.
Nieracjonalna i nietwórcza, bo dziewczynka", czyli dezintegracja genderowa
jako efekt stereotypizacyjnej pracy szkoły
Lucyna Kopciewicz
8.1. Wprowadzenie
8.2. Stereotypizacja jako samospełniająca się przepowiednia
8.3. Stereotypizacja jako technologia wytwarzania podmiotu i kontroli różnic
8.4. Szkolna matematyka
8.5. Psychologia rozwojowa jako technologia produkcji racjonalnego podmiotu
8.6. Wczesna edukacja i dziecięca inność
8.7. Wczesnoszkolna matematyka i problem gender
Rozdział 9.
Kulturowa represja popędu. Rzecz o nienawiści dziecięcej
Wojciech Siegień
9.1. Wprowadzenie
9.2. Ideologiczna walka o znaczenie - analiza publicznych dyskursów
9.3. Dyskursy agresji i nienawiści - przypadki pedagogiczne
9.3.1. Pop-behawioryzm
9.3.2. Socjalizacja pierwotna
9.3.3. Mitologia warunkowania instrumentalnego
9.3.4. Niestałość w nienawiści - wstęp do antropologii rozwojowej
9.3.5. Chrześcijaństwo i performatywność nienawiści
9.4. Prze-myśleć agresję i nienawiść
9.4.1. Ku seksualności
9.4.2. "Człowiek to nie jest piękne zwierzę"
9.4.3. Antyczne studium kliniczne nienawiści a pedagogika
9.5. Podsumowanie
Rozdział 10.
Wzrastać radośnie w przedszkolnym i szkolnym kiczu. Pytania o współczesną
alfabetyzację wizualną dzieci
Małgorzata Cackowska
10.1. Wprowadzenie
10.2. Czym jest lub może być kicz dla dziecka?
10.3. Skazani na kicz
10.3.1. "Pierwsza książka mojego dziecka", czyli kicz dodany do mleka matki
10.3.2. Księżniczki i rycerze, czyli estetyka przedszkolnych festynów
10.3.3. Dydko i... czy na pewno sztuka?
10.4. Co dalej z alfabetyzacją wizualną?
CZĘŚĆ 3. ROZPAD I DEFORMACJA WIEDZY W MAJESTACIE METODYKI
Rozdział 11.
Dezintegracja szkolnego środowiska oraz możliwości jego harmonizowania z
infrastrukturą pozaszkolną
Jolanta Kruk
11.1. Wprowadzenie w palący problem, czyli o pomijaniu w praktyce wczesnoszkolnej szeroko
rozumianego środowiska i o jego wąsko metodycznej instrumentalizacji
11.2. Środowisko i jego dezintegracja jako model realny; harmonia jako model możliwy
11.3. Dwie koncepcje środowiska: element systemu dydaktycznego lub znaczące otoczenie
człowieka
11.4. Środowisko i zasiedlające je nisze jako miejsce przecięcia kilku perspektyw
11.5. Metodyka szkolna a metoda środowiskowa
11.6. Muzeum i jego otoczenie jako nisza edukacyjna i miejsce
11.7. Badanie muzeum i jego środowiska: uwagi metodologiczne
11.8. Muzeum i jego środowisko jako nisza dla najmłodszych
11.9. Podsumowanie - integracyjne oddziaływanie środowiska
Rozdział 12.
Edukacja językowa w szkole - między dążeniem do formalizacji schematu a
refleksją nad uczestnictwem w zdarzeniach komunikacyjnych
Małgorzata Żytko
12.1. Wprowadzenie
12.2. Mówienie to nie tylko odpowiadanie na pytania nauczyciela
12.3. Komunikowanie się jako proces poznawczy i społeczny
12.4. Wzorce komunikowania się w szkole - teatr jednego aktora
12.5. Możliwości rozwoju języka dziecka w szkole
Rozdział 13.
(Nie)wiedza społeczna uczniów jako (d)efekt szkolnej edukacji w klasach
początkowych
Agnieszka Nowak-Łojewska
13.1. Wprowadzenie
13.2. Wiedza społeczna człowieka
13.3. Wczesnoszkolna wiedza społeczna
13.4. Wiedza społeczna jako efekt
13.5. Niewiedza społeczna jako defekt
13.6. Podsumowanie
Rozdział 14.
Poznawczy i kulturowy wymiar dezintegracji wczesnoszkolnych pojęć matematycznych
Alina Kalinowska
14.1. Wprowadzenie
14.2. Wczesnoszkolne nauczanie matematyki w polu napięć poznawczych
14.3. "Matematyka zintegrowana"
14.4. Integracja czy matematyczny chaos
14.4.1. Poznawcza dezintegracja pojęć matematycznych
14.4.2. Kulturowa dezintegracja pojęć matematycznych
14.5. Podsumowanie - nauczyciel jako nieświadomy siewca chaosu
Rozdział 15.
Edukacja matematyczna bez matematyki?
Mirosław Dąbrowski
15.1. Wprowadzenie
15.2. Dodawanie i odejmowanie
15.3. Dzielenie
15.4. Co to znaczy rozwiązać zadanie?
15.5. Relacyjne czy instrumentalne?
15.6. Szukając przyczyn
15.7. Czy uczymy matematyki?
Rozdział 16.
Świat przyrody zintegrowany, ale czy w szkole?
Dorota Sobierańska
16.1. Wprowadzenie
16.2. Obserwacja i eksperyment w edukacji przyrodniczej
16.3. Problem badawczy jako podstawowy komponent sytuacji edukacyjnej
16.4. Planowanie aktywności badawczej uczniów podczas zajęć przyrodniczych
16.5. Samodzielność uczniów w prowadzeniu obserwacji i eksperymentów
16.6. Analizy, interpretacje i wnioskowanie jako drogi rozumienia
16.7. Podsumowanie
Bibliografia
Indeks rzeczowy
Indeks osób
Noty o autorach
494 strony, Format: 14.5x20.5cm, oprawa miękka
