DOROSŁE DZIECI PSYCHOLOGICZNA PROBLEMATYKA ODWRÓCENIA RÓL W RODZINIE SCHIER K. Księgarnia

Dorosłe dzieci

Psychologiczna problematyka odwrócenia ról w rodzinie

Dorosłe dzieci – to pierwsza w Polsce naukowa monografia zjawiska parentyfikacji, czyli odwrócenia ról w rodzinie.

Oznacza ono, że dziecko opiekuje się dorosłym (najczęściej rodzicem) i jest to zadanie przekraczające jego możliwości.

Odwrócenie ról może mieć charakter instrumentalny – dziecko zajmuje się chorym rodzicem, sprząta, gotuje, robi zakupy, opiekuje się rodzeństwem lub emocjonalny – dziecko jest terapeutą rodzica (słucha jego zwierzeń, pociesza go), buforem lub mediatorem w konflikcie opiekunów, podejmuje ważne decyzje w rodzinie. Katarzyna Schier wielokrotnie podkreśla, że odwrócenie ról w rodzinie nie musi mieć charakteru destrukcyjnego, może niekiedy prowadzić do rozwoju odpowiedzialności u dzieci.

Autorka analizuje konsekwencje parentyfikacji w dzieciństwie dla funkcjonowania w dorosłości. Na podstawie wyników badań empirycznych prowadzonych przez nią lub pod jej kierunkiem, przykładów klinicznych oraz odniesień do beletrystyki, przedstawia związek pomiędzy odwróceniem ról i depresją, trudnościami regulacji emocji oraz zaburzeniami obrazu ciała. Szczególnie ten ostatni element jest twórczym wkładem Katarzyny Schier do rozumienia zjawiska parentyfikacji. Analizie funkcjonowania Dorosłych Dzieci towarzyszą dwie opowieści – mit o Heraklesie i baśń o Kopciuszku, jako przykłady sytuacji, gdy dzieci zbyt wcześnie musiały stać się dorosłe.

Autorka nawiązuje we Wprowadzeniu do historii dwu postaci, jednej znanej z mitów (Herakles), drugiej znanej z baśni (Kopciuszek). Na ich przykładach oswaja Czytelnika ze złożonością zagadnienia parentyfikacji. W tym tkwi niewątpliwy kunszt Autorki, która z perspektywy problematyki poruszanej w monografii ukazuje w percepcji znanego mitu o Heraklesie czy w percepcji baśni o Kopciuszku istotne elementy odwrócenia ról w układach asymetrycznych. Poprzez ten zabieg, sprawdzony w innej książce (Krewni i znajomi Edypa) Katarzyna Schier odkrywa aspekty parentyfikacji, które będzie szczegółowo analizowała, przedstawiając wyniki badań własnych, badań prowadzonych pod jej kierunkiem, analizy studiów przypadków z własnej praktyki klinicznej czy z praktyki diagnostyczno-terapeutycznej innych specjalistów (przywoływane ze znawstwem z literatury).

Z recenzji prof. dr hab. Barbary Bokus

Profesor dr hab. Katarzyna Schier jest psychologiem i psychoterapeutką. Pracuje w Katedrze Psychologii Klinicznej Dziecka i Rodziny na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego. Ukończyła podyplomowe studia z psychoterapii dzieci i młodzieży w Heidelbergu. Od początku kariery zawodowej łączy pracę naukową z pracą kliniczną. Podstawowe obszary zainteresowań badawczych to: relacja ciało – psychika (choroby psychosomatyczne, zaburzenia obrazu ciała), ukryte formy przemocy w rodzinie oraz mechanizmy rządzące psychoterapią. Katarzyna Schier jest autorką / współautorką ponad 100 publikacji naukowych, o zasięgu międzynarodowym i krajowym. Napisała kilka książek, m.in. Bez tchu i bez słowa. Więź psychiczna i regulacja emocji u osób chorych na astmę oskrzelową (Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne) oraz Piękne brzydactwo. Psychologiczna problematyka obrazu ciała i jego zaburzeń (Wydawnictwo Naukowe Scholar).

1. Wprowadzenie – mit o Heraklesie i bajka o Kopciuszku
1.1. Herakles
1.2. Kopciuszek

2. Zjawisko parentyfikacji, czyli o „masce dorosłości”
2.1. Definicja i rozumienie pojęcia
2.2. Kultura sprzyjająca odwracaniu ról – przyzwolenie na to,żeby dzieci były „dzielne”
2.3. Destrukcyjne odwrócenie ról w dzieciństwie,czyli o przemocy utajonej

3. Mechanizm działania parentyfikacji –transgeneracyjny przekaz traumy
3.1. Rodzice z zaburzeniami osobowości
3.2. Niedojrzali dorośli i niedokończona żałoba
3.3. Style osobowości związane z parentyfikacją:masochistyczny i narcystyczny
3.4. Koledzy i przyjaciele Kopciuszków

4. Konsekwencje destrukcyjnej parentyfikacji
4.1. Zaburzenia regulacji emocji – aleksytymia
4.2. Depresja
4.3. Zahamowanie procesu separacji–indywiduacji
4.4. Somatyzacja i zaburzenia psychosomatyczne
4.5. Zaburzenia funkcjonowania cielesnego, czyli „zdradzone ciało”

5. Rodzaje parentyfikacji
5.1. Parentyfikacja instrumentalna i emocjonalna
5.2. Studium osoby – historia Pani A
5.3. Parentyfikacja seksualna

6. O sposobach pomocy „dorosłym” dzieciom
6.1. Psychoterapia osób, które doświadczyły parentyfikacji
6.2. Wzrost potraumatyczny, czyli dorosłe dzieci bez brzemienia parentyfikacji
6.3. Społeczna diagnoza dorosłych dzieci
6.4. Psychoterapeuci to często osoby, które w dzieciństwie do świadczyły parentyfikacji
6.5. Mówienie i pisanie o traumatycznej przeszłości
6.6. Prewencja odwracania ról w rodzinie

7. Podsumowanie, czyli raz jeszcze o tym, co dla dorosłego dziecka jest najważniejsze

8. Zmiana narracji – jeśli nie Herakles i Kopciuszek, to kto?
8.1. Wystarczająco dobre rodzicielstwo i odzyskiwanie równowagi
8.2. Zadania dla psychoterapeuty i osoby wspierającej

Bibliografia
Indeks nazwisk
Indeks rzeczowy

328 stron, A5, oprawa miękka