Umysł uwolniony
O poznaniu zakorzenionym w ciele i świecie społecznym
Ta książka przedstawia wiele niezwykłych, przeważnie
niedawno zebranych faktów przekonujących, że poznawanie świata nie jest dziełem
pojedynczego, izolowanego odeń umysłu. Funkcjonowanie umysłu pozostaje pod przemożnym
wpływem zmiennych stanów bieżącego środowiska, stanów ciała, zamiarów i celów
poznającego człowieka, a także tego, w co wierzą inni. Autorka z wielką erudycją
porusza się wśród zdobyczy współczesnej psychologii społecznej i poznawczej oraz
kognitywistyki, pokazujących wielorako rozumiane zakorzenienie umysłu w ciele,
środowisku fizycznym i społecznym. Pisze w sposób jasny i zrozumiały, nie kryjąc swej
fascynacji tematem, co udziela się czytelnikowi.
z recenzji wydawniczej prof. dr. hab. Bogdana Wojciszke
Książka Umysł uwolniony to przystępnie napisany, kompetentny przegląd badań
i teorii wpisujących się w nurt ucieleśnionego poznania, zarówno w kontekście
poznania społecznego, jak i badań bardziej podstawowych (tj. ucieleśnionej percepcji,
języka itp). Autorka opisuje kolejno klasyczne ujęcia umysłu oparte na metaforze
komputerowej, a następnie przedstawia argumenty za „uwolnieniem” umysłu,
prezentując teorie i dowody empiryczne postulujące zakorzenienie poznania w działaniu,
zakorzenienie poznania w ciele i zakorzenienie poznania w środowisku. Wszystko to
napisane jest bardzo przekonująco, niemal perswazyjnie. Takiej pracy zdecydowanie na
polskim rynku wydawniczym brakowało.
z recenzji wydawniczej dr. hab. Michała Wierzchonia
Aleksandra Szymków-Sudziarska – doktor psychologii, adiunkt w Zakładzie
Psychologii Społecznej i Metodologii Badań przy sopockim wydziale Uniwersytetu SWPS.
Jest członkiem Polskiego Stowarzyszenia Psychologii Społecznej, Association for
Psychological Science, European Association of Experimental Social Psychology oraz Human
Behavior and Evolution Society. Współtworzy Laboratorium Psychologii Poznania
Społecznego w obrębie sopockiego SWPS. Główne obszary zainteresowań badawczych:
poznawcza psychologia społeczna, procesy ucieleśnionego i sytuowanego poznania,
psychologia ewolucyjna.
Podziękowania
9
Wprowadzenie
.
11
CZĘŚĆ I Umysł zamknięty w głowie
Indywidualistyczne podejścia w rozumieniu umysłu
. 23
Metafora komputerowa
28
Sztuczna inteligencja
. 30
(Nie)inteligentne roboty
32
Czy to na pewno komputer?
. 35
CZĘŚĆ II Umysł uwolniony
Eksternalistyczne podejścia w rozumieniu umysłu
43
Poznanie zakorzenione w świecie społecznym
48
Zakorzenienie poznania w działaniu
. 51
Ekologiczna teoria percepcji
53
Perspektywa rozwojowa
56
Perspektywa neuropsychologiczna
62
Perspektywa społeczna
70
Społeczne reprezentacje zorientowane na działanie . 71
Presja czasu a optymalność poznania 76
Rola motywacji
79
Fundamentalne wymiary poznania społecznego . 81
Funkcjonalne znaczenie sprawczości i wspólnotowości . 84
Zakorzenienie poznania w ciele – ucieleśnione poznanie . 87
Ucieleśnienie pojęć i języka
. 89
Teoria symboli percepcyjnych Lawrence’a Barsalou . 91
Ucieleśnienie zdań
. 98
Ucieleśnienie pojęć abstrakcyjnych
. 105
Rola sytuacji w rozumieniu pojęć abstrakcyjnych 105
Rola emocji w rozumieniu pojęć abstrakcyjnych . 109
Aspekt społeczny w rozumieniu pojęć abstrakcyjnych 112
Rola metafor w rozumieniu pojęć abstrakcyjnych 113
Ucieleśnienie abstrakcyjnych pojęć emocjonalnych . 121
Ucieleśnienie konceptów w psychologii społecznej .
121
Ucieleśnienie postaw i sądów
122
Rola emocji w procesach ucieleśnienia postaw i sądów . 128
Ucieleśnienie stereotypów i uprzedzeń .
130
Ucieleśnienie w procesach podejmowania decyzji . 136
Ucieleśnienie sądów moralnych
. 141
Ucieleśnienie relacji społecznych
144
Ucieleśnienie poziomych relacji społecznych – wymiar wspólnotowy 145
Dystans fizyczny
. 146
Kontakt fizyczny i dotyk
. 148
Temperatura i termoregulacja społeczna
150
Synchronizacja interpersonalna i imitacja
157
Ucieleśnienie pionowych relacji społecznych – wymiar sprawczy 160
Wysokość, wielkość i wzrost
. 161
Wymiar góra–dół
. 162
Zakorzenienie poznania w środowisku – poznanie sytuowane
166
Układy dynamiczne
. 169
Regulator Watta – nowa metafora umysłu? . 170
Percepcja jako układ dynamiczny
171
Ciało i środowisko jako odciążenie mózgu w układach dynamicznych . 173
Poznanie sytuowane społecznie
178
Kontekst komunikacyjny
. 181
Kontekst relacji społecznych
. 185
Obecność innych
185
Znaczenie partnera oraz rola odgrywana w interakcjach społecznych . 190
Emocje sytuowane w relacjach społecznych 194
Kontekst grupowy
197
Poznanie usytuowane w kulturze
198
Poznanie dystrybuowane
. 201
Idea rozszerzonego umysłu
. 201
Rola środowiska fizycznego w dystrybuowaniu poznania . 204
Narzędzia
204
Dystrybuowanie poznania w przestrzeni .
207
Język jako narzędzie dystrybuowania poznania . 208
Rola środowiska społecznego w dystrybuowaniu poznania 210
Inni ludzie jako elementy systemu wiedzy
210
Współdzielona rzeczywistość
213
Zakończenie
215
Bibliografia
.
227
Indeks nazwisk
278
Indeks rzeczowy
.
296
302 strony, Format: 16.5x23.5cm, oprawa miękka
-