Podstawy ekonomii
Nowe, zaktualizowane i rozszerzone wydanie cieszącego się od lat niesłabnącym
zainteresowaniem podręcznika zawierającego prezentację podstawowych zagadnień współczesnej
ekonomii, zarówno w skali makro, jak i mikro.
Obok ujęć teoretycznych, odnoszących się do dorobku głównych nurtów teorii
ekonomii, zawiera odwołania do rzeczywistości gospodarczej, zwłaszcza gospodarki
polskiej okresu transformacji.
W nowym wydaniu zostały zaktualizowane treści poszczególnych rozdziałów i zmieniony
ich układ. Dodano także nowe rozdziały, w których m.in. omawiane są główne nurty
ekonomii, zagadnienia związane z polityką pieniężną, integracją europejską i
globalizacją.
Do najważniejszych zalet podręcznika należą:
- przystępny język wykładu, który pozwala zarówno studentom, jak i szerszemu kręgowi
czytelników, na zrozumienie podstawowych problemów współczesnej ekonomii;
- wykorzystywanie w minimalnym, niezbędnym stopniu ujęć algebraicznych;
- liczne ilustracje ułatwiające zrozumienie trudniejszych problemów;
- odniesienia do polskiej rzeczywistości gospodarczej, co zdecydowanie wyróżnia
podręcznik na tle tłumaczonych opracowań zagranicznych autorów.
Podręcznik może być wykorzystany przez studentów ekonomii i zarządzania, w
zakresie przedmiotów: podstawy ekonomii, elementy ekonomii, mikroekonomia, makroekonomia,
podstawy ekonomii społecznej, mikroekonomia i funkcjonowanie przedsiębiorstw.
Zespół autorski tworzą pracownicy Uniwersytetu Łódzkiego, Politechniki Warszawskiej
oraz Narodowego Banku Polskiego.
Przedmowa do wydania czwartego
Od Autorów
Część I. Wprowadzenie do ekonomii
1. Podstawowe pojęcia i przedmiot ekonomii (Stefan Krajewski, Roman
Milewski)
1.1. Czym się zajmuje ekonomia?
1.2. Potrzeby ludzkie, produkcja i praca, czynniki produkcji
1.3. Proces gospodarowania, podmioty i decyzje gospodarcze
1.4. Własność
1.4.1. Pojęcie własności
1.4.2. Klasyfikacja własności
1.4.3. Własność w sensie prawnym i ekonomicznym
1.5. Ograniczoność zasobów, racjonalność gospodarowania i rachunek ekonomiczny
1.5.1. Granica możliwości produkcyjnych
1.5.2. Racjonalność gospodarowania i rachunek ekonomiczny
1.6. Metody badań ekonomicznych, kategorie i prawa ekonomiczne
1.7. Modele ekonomiczne
1.8. Ekonomia a inne nauki
2. Główne nurty ekonomii (Janina Godłów-Legiędź)
2.1. Wstęp
2.2. Geneza ekonomii i różnorodność poglądów ekonomicznych
2.2.1. O nazwie ekonomia
2.2.2. Dlaczego ekonomiści mają tak często różne poglądy?
2.3. Ekonomia klasyczna i liberalizm
2.3.1. Podział pracy i wolność - główne idee ojca ekonomii
2.3.2. Liberalne społeczeństwo Adama Smitha
2.3.3. Następcy Adama Smitha i główne idee ekonomii klasycznej
2.4. Socjalizm i idea centralnego planowania
2.4.1. Socjalizm jako doktryna przeciwstawna do liberalizmu
2.4.2. Karol Marks jako krytyk kapitalizmu i twórca strategii ruchu robotniczego
2.5. Rewolucja marginalna i ekonomia neoklasyczna
2.6. John M. Keynes i interwencjonizm państwowy
2.6.1. Teoria Keynesa jako odpowiedź na kryzys kapitalizmu
2.6.2. Uwaga Keynesa skoncentrowana na okresie krótkim i globalnym popycie
2.6.3. Krytyka oszczędzania
2.6.4. Argumenty za interwencjonizmem państwowym
2.6.5. Rozwój i znaczenie idei Keynesa
2.7. Milton Friedman i monetaryzm
2.7.1. Przyczyny odejścia od idei Keynesa
2.7.2. Znaczenie pieniądza, stabilnych cen i polityki pieniężnej
2.7.3. Naturalna stopa bezrobocia
2.8. Nowa ekonomia instytucjonalna
2.8.1. Na czym polega instytucjonalna perspektywa w badaniach ekonomicznych?
2.8.2. Ronald Coase: koszty transakcyjne i znaczenie prawa
2.8.3. Douglass North: instytucje i rozwój gospodarczy
2.9. Ekonomia behawioralna
2.9.1. Czy podmioty gospodarcze działają racjonalnie?
2.9.2. Ważniejsze odkrycia i wnioski
2.10. Podsumowanie
3. Systemy gospodarcze. Transformacja polskiej gospodarki (Stefan
Krajewski)
3.1. Wstęp
3.2. Charakterystyka dwóch systemów: rynkowego i nakazowo-rozdzielczego
3.2.1. Cechy systemu gospodarki rynkowej
3.2.2. Ewolucja systemu gospodarki rynkowej
3.2.3. System gospodarki nakazowo-rozdzielczej
3.2.4. Ewolucja systemu nakazowo-rozdzielczego
3.2.4.1. Jugosławia
3.2.4.2. Polska
3.3. Proces transformacji do gospodarki rynkowej w Polsce
3.4. Zakończenie
Część II. Podstawy mikroekonomii
4. Podstawowe kategorie rynku {Walentyna Kwiatkowska)
4.1. Definicje rynku i jego rodzaje
4.2. Rola rynku w gospodarce
4 3. Popyt, krzywa popytu. Związek między ceną i popytem
4.4. Pozacenowe determinanty popytu
4.5. Nietypowe krzywe popytu
4.6. Podaż, krzywa podaży. Związek między ceną i podażą
4.7. Czynniki pozacenowe wpływające na podaż
4.8. Równowaga rynkowa
4.9. Stan nierównowagi rynkowej. Działanie mechanizmu rynkowego
4.10. Wpływ cen minimalnych i maksymalnych na sytuację rynkową
4.11. Elastyczność popytu
4.11.1. Cenowa elastyczność popytu
4.11.2. Cenowa elastyczność popytu a wydatki konsumentów i przychody przedsiębiorstw
4.11.3. Mieszana cenowa elastyczność popytu
4.11.4. Dochodowa elastyczność popytu. Prawo Engla i krzywe Engla
4.12. Cenowa elastyczność podaży
4.12.1. Pojęcie i sposób obliczania
4.12.2. Rodzaje cenowej elastyczności podaży
5. Teoria wyboru konsumenta (Radosław Piwowarski, Katarzyna Piłat)
5.1. Wstęp
5.2. Ograniczenie budżetowe konsumenta
5.2.1. Równanie ograniczenia budżetowego
5.2.2. Linia ograniczenia budżetowego
5.2.3. Wpływ zmiany ceny i dochodu na ograniczenie budżetowe
5.3. Preferencje konsumenta
5.3.1. Cechy preferencji
5.3.2. Krzywe obojętności
5.3.3. Funkcja użyteczności
5.3.4. Użyteczność całkowita i krańcowa
5.4. Optimum - koszyk, który wybiera konsument
5.5. Wpływ zmiany dochodu na wybór optymalny
5.6. Wpływ zmian cen na decyzje konsumenta
5.6.1. Krzywa popytu
5.6.2. Efekt substytucyjny i dochodowy
5.7. Wybór między czasem wolnym a konsumpcją
5.8. Optymalizacja konsumpcji w czasie
6. Produkcja i koszty w przedsiębiorstwie (Anna Krajewska)
6.1. Wstęp
6.2. Przedsiębiorstwo i jego rodzaje
6.3. Cele działalności przedsiębiorstwa
6.4. Krótkookresowa teoria produkcji
6.5. Długookresowa teoria produkcji. Efekty skali. Wybór technik wytwarzania
6.6. Analiza kosztów produkcji
6.6.1. Koszty w okresie krótkim
6.6.2. Koszty w okresie długim
7. Równowaga przedsiębiorstwa (Anna Krajewska)
7.1. Wstęp
7.2. Równowaga przedsiębiorstwa w warunkach konkurencji doskonałej
7.3. Równowaga przedsiębiorstwa monopolistycznego
7.4. Konkurencja monopolistyczna
7.5. Oligopol
7.6. Formy monopolizacji. Ustawodawstwo antymonopolowe
8. Teoria podziału (Joanna Działo)
8.1. Wstęp
8.2. Dochód a majątek. Nierówności dochodowe i majątkowe
8.3. Sposoby pomiaru nierówności dochodowych. Krzywa Lorenza i współczynnik Giniego
8.4. Dystrybucja dochodów w wybranych krajach: analiza porównawcza
8.5. Determinanty dystrybucji dochodów w warunkach konkurencji doskonałej i
niedoskonałej
8.6. Rynek pracy w warunkach konkurencji doskonałej
8.6.1. Podaż pracy i czynniki ją określające
8.6.2. Popyt na pracę. Teoria produkcyjności krańcowej
8.7. Rynek pracy w warunkach konkurencji niedoskonałej
8.7.1. Monopson na rynku pracy
8.7.2. Rynek pracy zdominowany przez związki zawodowe
8.8. Czy poziom wykształcenia wpływa na stawki płac?
8.9. Zróżnicowanie płacowe ze względu na płeć
8.10. Kontrowersje wokół płacy minimalnej
8.11. Rynek kapitału
8.12. Popyt i podaż ziemi. Renta gruntowa jako wynagrodzenie właściciela ziemi
8 13. Podsumowanie
9. Niedoskonałości rynku i rola państwa w gospodarce (Radosław
Piwowarski)
9.1. Wstęp
9.2. Twierdzenia ekonomii dobrobytu
9.2.1. Efektywność według Pareto
9.2.2. Pierwsze i drugie twierdzenie ekonomii dobrobytu
9.3. Niedoskonałości rynku
9.3.1. Istnienie monopoli
9.3.2. Dobra publiczne
9.3.3. Efekty zewnętrzne
9.3.4. Asymetria informacji
9.4. Rola państwa w gospodarce
Część III. Podstawy makroekonomii
10. Główne kategorie i pojęcia makroekonomii. Produkt i dochód narodowy
(Eugeniusz Kwiatkowski)
10.1. Pojęcie i podstawowe problemy makroekonomii
10.2. Problem agregacji
10.3. Metody obliczania produktu krajowego brutto
10.3.1. Model ruchu okrężnego w gospodarce
10.3.2. Metoda sumowania produktów
10.3.3. Metoda sumowania dochodów
10.3.4. Metoda sumowania wydatków
10.4. Produkt narodowy brutto i dochód narodowy
10.5. Produkt i dochód narodowy jako miary poziomu rozwoju gospodarczego i dobrobytu
11. Podstawy makroekonomii gospodarki otwartej (Janina Witkowska, Paweł
Samecki)
11.1. Wstęp
11.2. Gospodarka otwarta - podstawowe pojęcia
11.3. Międzynarodowa wymiana handlowa
11.3.1. Międzynarodowy podział pracy
11.3.2. Koszty komparatywne i inne wyjaśnienia przyczyn handlu
11.3.3. Cło i inne wybrane instrumenty polityki handlowej
11.4. Międzynarodowe przepływy kapitałowe
11.5. Kursy walutowe. Teoria parytetu siły nabywczej
11.5.1. Nominalne i realne kursy walutowe
11.5.2. Teoria parytetu siły nabywczej. Prawo jednej ceny
11.6. Związki między rynkiem funduszy pożyczkowych a rynkiem walutowym
11.7. Bilans płatniczy - metody przywracania równowagi zewnętrznej
11.7.1. Bilans płatniczy - pojęcie i jego części składowe
11.7.2. Metody przywracania równowagi zewnętrznej
11.8. Powiązania między zmiennymi w gospodarce otwartej
12. Determinanty dochodu narodowego. Analiza krótkookresowa (Eugeniusz
Kwiatkowski)
12.1. Wstęp
12.2. Zarys głównych stanowisk teoretycznych
12.3. Pojęcie i mechanizm równowagi
12.4. Funkcja konsumpcji
12.5. Równowaga w uproszczonym modelu gospodarki. Równość inwestycji i oszczędności
12.6. Mnożnik
12.7. Równowaga w rozwiniętym modelu gospodarki
13. Wzrost gospodarczy w okresie długim (Leszek Kucharski, Eugeniusz
Kwiatkowski, Andrzej Rączko)
13.1. Wstęp
13.2. Pojęcie i mierniki wzrostu gospodarczego
13.3. Zdolności wytwórcze gospodarki a dochód narodowy
13.4. Czynniki wzrostu gospodarczego
13.4.1. Agregatowa funkcja produkcji
13.4.2. Model wzrostu Solowa
13.4.3. Zatrudnienie i wydajność pracy a tempo wzrostu gospodarczego
13.4.4. Kapitał i jego efektywność a tempo wzrostu gospodarczego
13.4.5. Dekompozycja Solowa
13.5. Postęp techniczny i jego determinanty
13.5.1. Krzywa jednakowego produktu
13.5.2. Linia jednakowego kosztu
13.5.3. Istota postępu technicznego
14. Bezrobocie (Eugeniusz Kwiatkowski)
14.1. Wstęp
14.2. Pojęcie bezrobocia
14.3. Mierzenie bezrobocia
14.4. Skutki ekonomiczne bezrobocia
14.5. Typy bezrobocia
14.6. Główne teorie bezrobocia
14.6.1. Ujęcie neoklasyczne
14.6.2. Ujęcie keynesistowskie
14.6.3. Teoria naturalnej stopy bezrobocia
14.6.4. Teoria bezrobocia NA1RU
14.6.5. Teoria poszukiwań na rynku pracy
14.7. Polityka państwa wobec bezrobocia
15. Pieniądz i inflacja (Tomasz Grabia, Eugeniusz Kwiatkowski)
15.1. Wstęp
15.2. Pojęcie i istota pieniądza
15.3. Pojęcie, sposoby pomiaru oraz rodzaje inflacji
15.4. Społeczno-ekonomiczne skutki inflacji
15.5. Główne teorie inflacji
15.5.1. Monetarna (neoilościowa) teoria inflacji
15.5.2. Popytowa teoria inflacji
15.5.3. Kosztowa teoria inflacji
15.6. Przyczyny i skutki deflacji
15.7. Zależności między inflacją a bezrobociem
15.7.1. Koncepcja krzywej Phillipsa
15.7.2. Alternatywne teorie związków między inflacją a bezrobociem
16. Banki. Polityka pieniężna (Paweł Baranowski, Paweł Gajewski)
16.1. System bankowy i rola banków w gospodarce
16.2. Kreacja pieniądza i mnożnik pieniężny
16.3. Bank centralny i polityka pieniężna
16.4. Instrumenty polityki pieniężnej
16.5. Efekty polityki pieniężnej w krótkim i długim okresie
16.6. Strategie polityki pieniężnej. Cel inflacyjny
16.7. Problemy związane z realizacją polityki pieniężnej
16.7.1. Polityka stóp procentowych. Reguła Taylora
16.7.2. Polityka pieniężna w gospodarce silnie zintegrowanej z otoczeniem
16.7.3. Problemy polityki pieniężnej w unii walutowej
16.8. Polityka pieniężna po 2008 r.
16.8.1. Niekonwencjonalna polityka pieniężna
16.8.2. Stabilność finansowa jako nowy cel polityki pieniężnej
17. Finanse publiczne. Polityka fiskalna (Piotr Krajewski, Anna
Krajewska)
17.1. Wstęp
17.2. Wydatki publiczne
17.3. Podatki
17.4. System podatkowy w Polsce
17.5. Elementy sektora finansów publicznych
17.6. Deficyt budżetowy i dług publiczny
17.7. Skutki polityki fiskalnej
17.8. Wpływ polityki fiskalnej na wzrost gospodarczy
17.9. Polityka fiskalna a wahania koniunktury
18. Model IS-LM. Podsumowanie polityki ekonomicznej (Eugeniusz
Kwiatkowski)
18.1. Wstęp
18.2. Model IS-LM
18.2.1. Geneza i ogólna charakterystyka modelu IS-LM
18.2.2. Równowaga na rynku towarowym. Krzywa IS
18.2.3. Równowaga na rynku pieniężnym. Krzywa LM
18.3. Równowaga w gospodarce zamkniętej
18.4. Polityka fiskalna i monetarna w gospodarce zamkniętej
18.5. Gospodarka otwarta. Krzywa bilansu płatniczego
18.6. Równowaga w gospodarce otwartej
18.7. Polityka fiskalna i monetarna w warunkach sztywnego kursu walutowego
18.8. Polityka fiskalna i monetarna w warunkach płynnego kursu walutowego
18.9. Podsumowanie
19. Wahania aktywności gospodarczej (Janina Godłów-Legiędź)
19.1. Wstęp
19.2. Rodzaje wahań koniunkturalnych
19.3. Pojęcie i fazy cyklu koniunkturalnego oraz zjawisko bańki spekulacyjnej
19.4. Różne ujęcia przyczyn cyklicznego charakteru koniunktury gospodarczej
19.4.1. Prawo Saya i problem równowagi oszczędności i inwestycji. Keynes kontra klasycy
19.4.2. Paradoks inwestycji i oszczędności
19.4.3. Kryzysy jako cena wzrostu i rozwoju
19.4.4. Teoria przeinwestowania szkoły austriackiej: znaczenie pieniądza i stopy
procentowej
19.5. Kryzysy finansowe, spekulacja i kapitalizm menedżerów finansowych
19.6. Kryzys 2007-2009 w USA. Przyczyny i ważne wydarzenia
19.7. Podsumowanie
20. Integracja Europejska. Strefa euro (Paweł Gajewski)
20.1. Motywy integracji gospodarczej w Europie
20.2. Przebieg procesu integracji europejskiej
20.3. Ekonomia strefy euro
20.3.1. Korzyści z uczestnictwa w unii walutowej
20.3.2. Teoria optymalnego obszaru walutowego
20.3.3. Strefa euro jako (nie)optymalny obszar walutowy
20.3.4. Kryteria z Maastricht - przesłanki, rola i skutki ekonomiczne
20.3.4.1. Kryteria z Maastricht
20.3.4.2. Ekonomiczne uzasadnienie kryteriów z Maastricht
20.3.4.3. Skutki ekonomiczne i krytyka kryteriów z Maastricht
20.4. Kryzys strefy euro i wyzwania integracji walutowej w Europie
21. Globalizacja procesów gospodarczych (Ryszard Piasecki)
21.1. Pojęcie i uwarunkowania globalizacji
21.2. Skutki globalizacji
21.2.1. Globalizacja rynków
21.2.2. Globalizacja działalności gospodarczej
21.3. Globalizacja a rozwój gospodarczy
21.4. Możliwości i zagrożenia globalizacji
21.5. Wyzwania instytucjonalne globalizacji
21.6. Globalizacja a polska gospodarka
21.7. Uwagi końcowe
Definicje podstawowych pojęć
Indeks rzeczowy
688 stron, Format: 16.5x23.5, oprawa miękka
