MEDIA MASOWE WŁADZA ROZRYWKA I BIZNES MROZOWSKI M. Księgarnia

Oceniając minioną dekadę transformacji systemowej w Polsce (lata 1989-1999) można chyba powiedzieć, że wśród wszystkich reform i zmian ustrojowych przekształcenia w obrębie systemu mediów masowych przebiegały najszybciej i najwcześniej zaczęły przynosić owoce. Z pewnością nie ustrzeżono się wielu błędów, szereg kwestii można było rozwiązać lepiej, a niektóre po prostu zaniedbano, ale całościowa ocena dokonanych zmian nie wypada najgorzej. Nie popadając w przesadny optymizm można przyjąć, iż od kilku lat mamy w Polsce względnie ustabilizowany i nienajgorzej funkcjonujący system mediów masowych, dostosowany do potrzeb naszej "młodej demokracji" i rodzącej się gospodarki rynkowej. W porównaniu z rozwiniętymi krajami Europy Zachodniej czy Stanami Zjednoczonymi pozostaje on daleko w tyle, ale rozwija się i to w tym samym, co media tamtych krajów, kierunku. Można więc doświadczenia tamtych krajów traktować jako odniesienie do naszych tendencji rozwojowych.

Znacznie gorzej prezentuje się dorobek minionej dekady gdy idzie o literaturę naukową poświęconą mediom masowym, zwłaszcza jeśli wziąć pod uwagę prawdziwą erupcję różnego rodzaju publikacji dotyczących reklamy czy public relations. Wprawdzie łatwo można wskazać kilkanaście wartościowych książek poświęconych różnym aspektom działania mediów masowych, ale brak jest opracowań całościowych o charakterze podręcznikowym, pokazujących zjawisko komunikowania masowego w szerokim kontekście społecznym. Oprócz wydanego niedawno podręcznika Tomasza Gobana-Klasa trudno byłoby wskazać inne tego rodzaju opracowanie. Ów niedostatek stara się złagodzić ta książka. Tylko złagodzić, gdyż nie zamierza ona przedstawić całej współczesnej wiedzy o mediach masowych ani wypełnić dramatycznie pogłębiającego się deficytu wiedzy (naukowej) o funkcjonowaniu polskiego systemu mediów masowych. Obydwa te zadania przerastają możliwości jednego autora.

Co więc będzie przedmiotem tego opracowania i czego w nim nie będzie?

Po pierwsze: będzie to praca o działaniu mediów masowych, tak jak się ono jawi w świetle badań naukowych, ale nie będzie to praca o badaniach naukowych nad mediami ani tym bardziej o problemach i dylematach nauki o komunikowaniu masowym. Samo oddzielenie przedmiotu badań od przyjętej w nich orientacji teoriopoznawczej i metodologii nie jest możliwe. Chodzi jednak o to, że kwestie paradygmatów, orientacji teoretycznych i metod badawczych, niesłychanie ważne w przypadku wiedzy z gruntu interdyscyplinarnej, jaką od początku były badania komunikowania masowego, zostały w tej pracy zepchnięte na margines i pojawiają się tylko o tyle, o ile jest to absolutnie niezbędne.

Po drugie: przedstawiony w pracy opis działania mediów dotyczy tylko społeczeństw opartych na ustroju demokracji politycznej i gospodarce rynkowej, pominięto zaś wszystko to, co wiemy o działaniu mediów w ustrojach niedemokratycznych i krajach słabo rozwiniętych. Chodzi tu zarówno o wiedzę dotyczącą "minionej przeszłości", czyli o rolę i warunki działania mediów w państwach socjalistycznych (chociaż w przypadku Chin, Korei Północnej i Kuby, gdzie żyje spora część ludzkości, jest to nadal teraźniejszość) oraz we współczesnych społeczeństwach autorytarnych (np. Iran, Irak), a także o ogromny kompleks problemów związanych z działaniem mediów w krajach słabo rozwiniętych (Azji, Afryki i Ameryki Południowej). Tak wiec ramy przedmiotowe tej pracy wyznacza ogólny model demokracji politycznej i gospodarki rynkowej, który z mniejszym lub większym powodzeniem realizują kraje Europy Zachodniej i Stany Zjednoczone. Podstawowe założenia i ogólną charakterystykę tego modelu, tak jak jest on rozumiany w tej książce, Czytelnik znajdzie w odpowiednich rozdziałach.

Skoro już z grubsza wiadomo, co będzie przedmiotem pracy, pozostaje uprzedzić Czytelnika, jaka będzie jej konstrukcja. Otóż opiera się ona na dwóch zasadach porządkujących. Pierwsza dotyczy systematyzacji tematycznej pracy. Wzorem większości znanych podręczników zastosowano w niej trójdzielną systematyzację. Tak więc rozdz. I przedstawia podstawowe pojęcia, kategorie i prawidłowości z zakresu ogólnej wiedzy o komunikowaniu, tzn. odnoszące się do wszystkich odmian i typów komunikowania, omówione - z konieczności - w skrótowy i uproszczony sposób. Rozdziały II, III, IV, V i VI tworzą blok ogólny, tzn. opisują różne aspekty (diachroniczny, funkcjonalny, systemowy, doktrynalny) działania mediów masowych i komunikowania masowego ujmowanych w sposób całościowy. Wreszcie rozdziały VII, VIII, IX i X tworzą blok szczegółowy, w którym poruszone zostaną najważniejsze zagadnienia dotyczące poszczególnych ogniw procesu komunikowania masowego (tzn. instytucji nadawczych, przekazów masowych, odbioru i efektów mediów).

Druga z wspomnianych zasad porządkujących odnosi się do problemowej systematyzacji pracy. Komunikowanie masowe jest tak silnie powiązane z całą rzeczywistością społeczną i kulturą, iż nie sposób analizować działania mediów w oderwaniu od szerszego kontekstu. Z drugiej wszakże strony ów szerszy kontekst jest tak rozległy i złożony, iż prawie nie sposób uwzględnić go w całości. Jedynym wyjściem jest skoncentrowanie się tylko na najważniejszych elementach, tzn. tych, które najmocniej warunkują funkcjonowanie mediów i tego funkcjonowania efekty. Po stronie instytucji nadawczych będą to dwa zasadnicze układy odniesienia: system polityczny i gospodarka, natomiast po stronie odbiorców układem odniesienia będzie ich świat życia codziennego, tzn. warunki i style życia, wzory spędzania czasu wolnego, nawyki, oczekiwania i upodobania związane z mediami oraz rozmaite następstwa korzystania z mediów. W ten sposób uzyskujemy trzy odniesienia do działalności mediów, sygnalizowane w tytule książki: władzę, rozrywkę i biznes. Dla systemu politycznego media są przede wszystkim instrumentem walki o władzę i sprawowania władzy; dla systemu ekonomicznego są głównie dziedziną działalności gospodarczej i biznesu, na którym można nieźle zarobić; natomiast odbiorcy traktują je najczęściej jako źródło rozrywki, które ma im umilać spędzanie czasu i dostarczać wielu przyjemności. Cały fenomen mediów polega zaś na tym, że nauczyły się sprawnie i skutecznie realizować te różne, niekiedy zasadniczo sprzeczne oczekiwania. Pokazanie, jak to robią i jak im się to udaje, to cel główny tej książki.
Autor

416 stron, B5, twarda oprawa

Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy,
czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.