TEORIA RÓWNOWAGI OGÓLNEJ RYS HISTORYCZNY I OBECNY STATUS W EKONOMII DĄBROWSKI I. Księgarnia

Wstęp

Układ ekonomiczny jest w istocie podsystemem wyodrębnionym z innych sfer życia człowieka. Koncepcja tzw. homo oeconomicusa jasno stawia gospodarowanie jako główny motyw działania człowieka. Działanie to wymaga pozyskiwania zasobów przyrody i „współdziałania” ludzi z przedmiotami materialnymi (kapitałem rzeczowym). Wymiana odbywa się na powiązanych ze sobą rynkach. Takie założenia są podstawą teorii ekonomii.

Celem pracy jest po pierwsze analityczne zaprezentowanie dotychczasowej ewolucji teorii równowagi ogólnej oraz paradygmatu ekonomii klasycznej i neoklasycznej, a po wtóre syntetyczne podsumowanie jej dorobku i określenie współczesnego statusu tej teorii. Ewolucja idei równowagi ogólnej została zaprezentowana w rozdziale Koncepcje równowagi ogólnej. W rozdziale tym zostały zawarte kolejne pomysły ujęcia systemu ekonomicznego poprzez badanie powiązanych ze sobą rynków. Dalsze rozdziały opisują współczesne ograniczenia modelu równowagi ogólnej, zarówno techniczne w rozdziale Niepodzielność, niekompletne i niedoskonałe rynki, jak i behawioralne w rozdziale Niedoskonały homo oeconomicus. W ostatnim rozdziale Współczesna interpretacja i krytyka idei równowagi zawarte są główne tezy pracy. Równowaga ogólna w ujęciu statycznym powinna być współcześnie rozpatrywana jako – sformułowana w pracy – hipoteza dwóch stanów równowagi: supraoptymalnego (neoklasycznego i abstrakcyjnego) i optymalnego (potencjalnie możliwego do osiągnięcia). Ujęcie statyczne teorii równowagi ogólnej daje odpowiedzi na problemy sformułowane przez Adama Smitha, Leona Walrasa, Lionela Robinsa. Nie są to jednak kluczowe odpowiedzi dla teorii ekonomii. Tak zdefi niowany model oznacza de facto statykę i administrację, a nie dynamikę i rozwój. W pracy wyrażona jest opinia o konieczności przejścia od inżynierii ekonomicznej do socjologii ekonomicznej, ponieważ tylko w takim ujęciu możliwe jest oderwanie się od statyki i przejście do kluczowej dla systemu ekonomicznego dynamiki. Ważnym elementem pracy jest wskazanie na nowe behawioralne rozumienie racjonalności podmiotów ekonomicznych. Istotą jego jest pokazanie potwierdzonych przez ekonomię eksperymentalną pozacenowych źródeł decyzji ekonomicznych. Model homo oeconomicusa jako statycznego optymalizatora zostaje wyparty przez model adaptacyjno-optymalizacyjny z rozbudowaną wzajemnością (solidarnością) relacji międzyludzkich (reciprocity) i zachowaniami altruistycznymi.

Spis treści

WSTĘP ................................................................................................................................7

1. WPROWADZENIE DO TEORII RÓWNOWAGI OGÓLNEJ .............................9

1.1. Świat ekonomicznych noumenów ......................................................................................... 10

1.2. Idea równowagi ekonomicznej ...............................................................................................16

1.3. Statyka czasowa i parametryczna ...........................................................................................18

2. KONCEPCJE RÓWNOWAGI OGÓLNEJ ..............................................................23

2.1. Koncepcja konkurencji doskonałej Adama Smitha............................................................ 23

2.1.1. Metoda Smitha ..................................................................................................................24

2.1.2. Natura ludzka i utylitaryzm Smitha..............................................................................25

2.1.3. Niewidzialna ręka rynku .................................................................................................25

2.1.4. Znaczenie modelu Smitha ...............................................................................................27

2.2. Równowaga ogólna w modelu Walrasa................................................................................ 28

2.2.1. Maksymalizacja użyteczności konsumenta .................................................................29

2.2.2. Maksymalizacja zysku producenta ...............................................................................31

2.2.3. Prawo Walrasa ..................................................................................................................33

2.2.4. Model Walrasa ..................................................................................................................34

2.2.5. Licytator i metoda tâtonnement ....................................................................................38

2.2.6. Współczesna interpretacja licytatora ............................................................................38

2.3. Optimum Pareta ...................................................................................................................... 40

2.4. Ekonomia dobrobytu .............................................................................................................. 43

2.4.1. Stara ekonomia dobrobytu..............................................................................................43

2.4.2. Nowa ekonomia dobrobytu ............................................................................................43

2.5. Równowaga ogólna w modelu Arrowa-Debreu .................................................................. 45

2.5.1. Producent i konsument – warunki działania ..............................................................45

2.5.2. Producent i konsument – założenia behawioralne .....................................................46

2.5.3. Przestrzeń produkcyjna, przestrzeń dóbr i funkcja użyteczności – „założenia

techniczne” .......................................................................................................................47

2.5.4. Równowaga ogólna ..........................................................................................................49

2.5.5. Ceny jako mechanizm dochodzenia do równowagi ...................................................50

2.6. Podsumowanie ..........................................................................................................................51

3. NIEPODZIELNOŚĆ, NIEKOMPLETNE I NIEDOSKONAŁE RYNKI ..........55

3.1. Niekompletne rynki................................................................................................................. 56

3.1.1. Idea dóbr warunkowych ..................................................................................................56

3.1.2. Równowaga Radnera........................................................................................................57

3.1.3. Niekompletne rynki i warunkowa Pareto-optymalna równowaga. ........................58

3.2. Niedoskonałe rynki ................................................................................................................. 59

3.2.1. Koszty transakcyjne .........................................................................................................59

3.2.2. Prawa własności ...............................................................................................................62

3.2.3. Efekty zewnętrzne ............................................................................................................63

3.3. Podsumowanie ......................................................................................................................... 66

4. NIEDOSKONAŁY HOMO OECONOMICUS ......................................................69

4.1. Niepewność behawioralna w teorii gier ............................................................................... 69

4.1.1. Dylemat więźnia ...............................................................................................................69

4.1.2. Powtarzalność – iterowany dylemat więźnia ...............................................................70

4.1.3. Wet za wet ..........................................................................................................................71

4.1.4. Metagra ..............................................................................................................................72

4.1.5. Podejrzliwość, ufność, lojalność ....................................................................................73

4.2. Równowaga wielopunktowa .................................................................................................. 75

4.2.1. Tragedia wspólnego pastwiska .......................................................................................75

4.2.2. Wieloosobowy dylemat więźnia ....................................................................................76

4.2.3. Model Coopera-Johna i strategiczna komplementarność .........................................77

4.2.4. Teoria zagęszczonych (nasyconych) rynków ...............................................................82

4.2.5. Interwencja państwa i strategiczna komplementarność ............................................84

4.2.6. Interwencja państwa jako źródło równowagi wielopunktowej ................................87

4.3. Defekt koordynacji i kapitał społeczny ................................................................................ 88

4.3.1. Defekt koordynacji ...........................................................................................................88

4.3.2. Jeden właściciel kilku mieszkań ....................................................................................89

4.4. Podsumowanie ..........................................................................................................................91

5. WSPÓŁCZESNA INTERPRETACJA I KRYTYKA IDEI RÓWNOWAGI .....93

5.1. Równowaga ogólna wielopunktowa ...................................................................................... 93

5.1.1. Dwa stany równowagi ogólnej ........................................................................................93

5.1.2. Trajektoria równowagi i zmiana parametrów struktury systemu............................96

5.1.3. Zdarzenia losowe i interwencja państwa ......................................................................97

5.2. Dalsze nurty krytyczne........................................................................................................... 99

5.2.1. Nierównowaga i rozwój – ujęcie cybernetyczne ..........................................................99

5.2.2. Znaczenie korzyści skali ...............................................................................................104

5.2.3. Współczesna krytyka .....................................................................................................107

5.3. Podsumowanie ....................................................................................................................... 112

ZAKOŃCZENIE ............................................................................................................115

BIBLIOGRAFIA ............................................................................................................117

123 strony, B5

Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy,
czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.