Ludzka starość
Wybrane zagadnienia gerontologii społecznej
Proponowana książka wpisuje się w wielowymiarowe i wieloobszarowe sposoby poznania,
poznawania, oglądu i opisu starzenia się i starości.
Ma ona charakter interdyscyplinarny, a koncentruje się wokół społecznych teorii
starzenia się i starości. Przeprowadzono w niej analizę różnych aspektów starzenia
się i starości w perspektywie doświadczania jednostkowego oraz zbiorowego na poziomie
indywidualnym i demograficznym, z wieloma odniesieniami do zadań oraz działań z pola
polityki społecznej i pracy socjalnej. Umieszczając te rozważania i dociekania w
paradygmacie aktywnego starzenia się, nie tylko uwypuklamy zalety, możliwości i
potencjalności okresu starości, lecz także nie uciekamy od pokazywania opresyjności
starzenia się i starości, ograniczeń i niemożności charakterystycznych dla tego
okresu w życiu, a wszystko to w kontekście szeroko i wielopłaszczyznowo ujmowanych
uwarunkowań jednostkowych, społecznych, rodzinnych, ekonomicznych, gospodarczych,
zdrowotnych, często zawierających się w przedmiocie polityki społecznej.
W prezentowanej pracy zaproponowano dwa porządki oglądu starzenia się oraz starości
i zjawisk z nią współwystępujących. W pierwszym zakres tematyczny podejmowanych
rozważań obejmuje możliwości i ograniczenia kształtujące oblicza współczesnej
starości i warunki społeczno-kulturowe procesu starzenia się – zarówno w wymiarze
jednostkowym, jak i społecznym. W drugim usystematyzowano treści opisujące starzenie
się i starość oraz zjawiska i procesy z nią współwystępujące, tak aby podkreślić
epistemologiczny walor książki, a jednocześnie jej elementarny, podręcznikowy
charakter.
W kolejnych rozdziałach opisano kształtowanie się gerontologii jako nauki o starzeniu
się i starości, uwarunkowaniach tego procesu i jego przebiegu. Omówiono teorie
starzenia się i starości ze wskazaniem na główne strategie adaptacji do tego okresu
życia, wreszcie opisano cechy starości stanowiące o jej odmienności od pozostałych
etapów życia i dość wysublimowanej specyfice.
Dość szczegółowemu oglądowi poddano starość w wymiarze jednostkowym i parametry
ją opisujące, takie jak: codzienność seniorów, ich potrzeby z uwzględnieniem ich
zmienności i specyfiki, zdrowie, życie rodzinne i przestrzeń fizyczna, wreszcie
intymność i prywatność ludzi starszych.
Wymiar jednostkowy uzupełniono o społeczny aspekt starzenia się, w którym szczegółowemu
opisowi w pierwszej kolejności poddano kapitał jednostkowy osób starszych – ich możliwości
i przestrzeń aktywności edukacyjnej, społecznej, kulturalnej, wyznaczające ramy ich
rozwoju oraz budowania tożsamości i podmiotowości. W tym aspekcie nie mogły zostać
pominięte procesy i zjawiska społeczne zagrażające funkcjonowaniu seniorów, stanowiące
blokady w ich uczestnictwie społecznym.
Nie brak w książce odniesień do zagadnień egzystencjalnych obecnych w życiu ludzi
starszych oraz problemów, z którymi przychodzi zmagać się wielu z nich, takich jak:
lęki, cierpienie, żałoba i poczucie braku sensu życia, a także ubóstwo, samotność,
uzależnienia oraz przemoc doświadczana w starości.
Całość dopełniona została treściami odwołującymi się do aksjologicznej warstwy
procesu starzenia się i przeżywania starości.
Książka, którą oddajemy do rąk Czytelników, mimo wielu jej epistemologicznych,
aksjologicznych, a także prakseologicznych walorów nie daje odpowiedzi na wszystkie
nurtujące nas pytania o naturę starości i różnorodność jej przeżywania. Wierzymy,
że rozbudzi w Czytelnikach ciekawość do dalszych pogłębionych
teoretyczno-empirycznych poszukiwań i ustaleń.
Autorzy
Wstęp
Rozdział I
Starzenie się i starość
Definicje - teorie - koncepcje
1. Gerontologia jako nauka o starzeniu się i starości (J.K. Wawrzyniak, A. Fabiś)
1.1. Definiowanie gerontologii i jej subdyscyplin (A. Fabiś, J.K. Wawrzyniak)
1.2. Kształtowanie się gerontologii społecznej jako nauki (J.K. Wawrzyniak)
1.3. Metodologia badań gerontologicznych (J.K. Wawrzyniak)
1.4. Teorie starzenia się i przystosowania do starości (J.K. Wawrzyniak)
2. Starzenie się i jego charakterystyka (J.K. Wawrzyniak)
2.1. Starość jednostkowa i globalna
2.2. Starzenie się jako proces
2.3. Zadania rozwojowe w fazie starości
2.4. Kryzysy typowe dla okresu starości
2.5. Typy starzenia się oraz rodzaje przystosowania do starości
2.6. Stereotyp starości i człowieka starego
3. Starość jako zadanie rozwojowe (A. Fabiś)
3.1. Wychowanie do starości i w starości
3.2. Profilaktyka starzenia się
3.3. Wychowanie przez starość
3.4. Dojrzałość
3.5. Mądrość
3.6. Przygotowanie do śmierci
4. Życie duchowe i świat wartości seniorów (A. Fabiś)
4.1. Aksjologiczny wymiar rozwoju człowieka w późnej dorosłości
4.2. Duchowość
4.3. Wiara i religijność
Rozdział II
Codzienność życia w starości
1. Jakość życia i satysfakcja życiowa w starości (J.K. Wawrzyniak)
1.1. Określenie jakości życia
1.2. Pomyślne starzenie się
1.3. Satysfakcja życiowa
2. Potrzeby osób starszych (A. Chabior)
3. Życie rodzinne i funkcjonowanie gospodarstwa domowego (A. Chabior)
3.1. Powtórne małżeństwa i związki partnerskie seniorów
3.2. Rola babć i dziadków w funkcjonowaniu rodzin
4. Partnerstwo i seksualność seniorów (A. Fabiś)
4.1. Zmiany biopsychiczne w późnej dorosłości
4.2. Aktywność seksualna
4.3. Sztuka miłosna w starości
5. Jakość życia a przestrzeń fizyczna seniorów (A. Chabior)
5.1. Mieszkanie dla seniora - aspekty prawne i organizacyjne
5.2. Funkcjonalność mieszkań a bezpieczeństwo i aktywność
Rozdział III
Aktywność w starości
1. Edukacja osób starszych (A. Fabiś)
1.1. Specyfika uczenia się ludzi starych
1.2. Samowystarczalność jako nadrzędny cel uczenia się seniorów
1.3. Najpowszechniejsze zakresy uczenia się osób starszych w instytucjach
1.4. Uniwersytet trzeciego wieku jako przykład instytucji kształcenia seniorów
1.5. Miejsce seniorów w edukacji nieformalnej
2. Aktywność społeczna ludzi starszych (A. Chabior)
2.1. Uczestnictwo seniorów w strukturach społeczeństwa obywatelskiego
2.2. Grupy samopomocowe
2.3. Wolontariat seniorów
3. Uczestnictwo i aktywność kulturalna osób starszych (A. Chabior)
3.1. Kluby seniora miejscem uczestnictwa i aktywności kulturalnej seniorów
4. Aktywność w obszarze nowych technologii (J.K. Wawrzyniak)
5. Aktywność zawodowa seniorów (J.K. Wawrzyniak)
5.1. Determinanty aktywności i dezaktywacji zawodowej
5.2. Aktywność ekonomiczna
5.3. Srebrna gospodarka
5.4. Zarządzanie wiekiem
Rozdział IV
Zagrożenia, troski i wyzwania w okresie starości
1. Marginalizacja i dyskryminacja osób w okresie późnej dorosłości (A.
Chabior, J.K. Wawrzyniak)
1.1. Przyczyny i skutki marginalizacji osób starszych (A. Chabior)
1.2. Przejawy dyskryminacji seniorów (A. Chabior)
1.3. Wykluczanie cyfrowe seniorów (J.K. Wawrzyniak)
2. Zdrowie i choroba jako determinanty jakości życia w starości (A. Chabior)
2.1. Zdrowie jako czynnik warunkujący jakość życia w starości
2.2. Choroba
3. Troski i niepokoje egzystencjalne ludzi dojrzałych (A. Fabiś)
3.1. Lęk tanatyczny
3.2. Sens życia
3.3. Bilans życia
3.4. Samotność, osamotnienie, izolacja
3.5. Cierpienie
3.6. Strata, żałoba i wdowieństwo
4. Zachowania patologiczne w starości i wobec osób starszych (J.K. Wawrzyniak, A. Fabiś)
4.1. Uzależnienia osób starszych (J.K. Wawrzyniak)
4.2. Ubóstwo i niedostatek seniorów (J.K. Wawrzyniak)
4.3. Autodestrukcja - samobójstwa w starości (A. Fabiś)
4.4. Przemoc wobec osób starszych (J.K. Wawrzyniak)
Zakończenie
Bibliografia
Indeks rzeczowy
368 stron, Format: 16.0x23.6, oprawa miękka
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
-